Η μεγάλη ανάπτυξη του μεριδίου των κατεψυγμένων αλιευμάτων ιδιωτικής ετικέτας, που ευνοείται από την πολύ καλή προβολή τους, δεδομένου ότι η στρατηγική των αλυσίδων που τα διακινούν είναι να αυξηθεί η διείσδυσή τους, οδηγεί στο «παράδοξο» η άνοδος των πωλήσεων της κατηγορίας σε όγκο να είναι μεγαλύτερη από την άνοδό τους σε αξία. Η χαμηλότερη τιμή πώλησης των PL από τα επώνυμα αλιεύματα και ο «πόλεμος» προσφορών των μεγάλων «παικτών» ωθούν σε συγκράτηση των τιμών.

Σημαντική ήταν η άνοδος των πωλήσεων κατεψυγμένων αλιευμάτων το οκτάμηνο από την έναρξη του 2024, κατά 8,5% σε όγκο και 3,8% σε αξία. Όπως εξηγεί ο κ. Κώστας Θεοφιλόπουλος, Marketing Director της Kallas Incorporation, «το 2022 η κατηγορία χαρακτηρίστηκε από σημαντική διόρθωση (πτώση όγκου πωλήσεων κατά 20%) εξαιτίας της μετατόπισης ενός μέρους της ζήτησης των προϊόντων της στη μαζική εστίαση. Όμως, πέρυσι οι πωλήσεις της στην οργανωμένη λιανική ανέκαμψαν, καθώς την ευνόησε η πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, που έστρεψε πολλούς καταναλωτές στην αναζήτηση γευστικών εμπειριών και ποιοτικών διατροφικών επιλογών για το σπίτι. Η σχετική τάση αναμένουμε ότι θα έχει συνέχεια, γιατί η κατηγορία ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες του καταναλωτή για υγιεινή διατροφή και γευστικές απολαύσεις».

Τα PL αυξάνουν τον όγκο πωλήσεων
Πολύ σημαντική ήταν στο οκτάμηνο η αύξηση του μεριδίου των κατεψυγμένων αλιευμάτων ιδιωτικής ετικέτας, καθώς οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν κατά 21,7% σε όγκο και 16,4% σε αξία. Το μερίδιό τους πλέον στην κατηγορία φθάνει το 40,5% του όγκου και το 37,5% της αξίας των πωλήσεών της, καθώς «έχουν ενισχυθεί από την τάση του καταναλωτή να αναζητά την καλύτερη δυνατή σχέσης ποιότητας/τιμής», εξηγεί ο κ. Θεοφιλόπουλος, σχολιάζοντας: «Πολλά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας συνδυάζουν υψηλή ποιότητα, ελκυστικό packaging και μεγάλη ποικιλία σε καλύτερη τιμή από τα επώνυμα, κερδίζοντας την προτίμηση του καταναλωτή, ενώ ευνοούνται και από την πολύ καλή προβολή τους στο ράφι, καθώς η στρατηγική των αλυσίδων που τα διακινούν είναι να αυξηθεί η διείσδυσή τους». Αυτό, άλλωστε, οδηγεί στο εξής παράδοξο συγκριτικά με όλες τις άλλες κατηγορίες προϊόντων που μελετήσαμε φέτος: Η άνοδος των πωλήσεων της κατηγορίας σε όγκο είναι μεγαλύτερη από την άνοδό τους σε αξία. Από τη μια η χαμηλότερη τιμή πώλησης των αλιευμάτων ιδιωτικής ετικέτας, από την άλλη ο «πόλεμος» προσφορών των μεγάλων «παικτών» της αγοράς οδήγησαν σε προφανή συγκράτηση των τιμών.
Όπως τονίζει ο κ. Θεοφιλόπουλος, «η πλειονότητα των εταιρειών του κλάδου μας έχουν προσπαθήσει να στηρίξουν την κατανάλωση, είτε με εκτεταμένες προωθητικές ενέργειες είτε με την απορρόφηση ενός μέρους της αύξησης του κόστους τους, ώστε οι αυξήσεις των τιμών να είναι συγκρατημένες. Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του 2024 (YTD Σεπτέμβριος) η μέση τιμή ανά κιλό μειώθηκε κατά 4%. Πέραν της κοινωνικής ευθύνης που έχει αυτή η στρατηγική, ωφελεί την ανάπτυξη της κατηγορίας μεσοπρόθεσμα, γιατί τη διατηρεί στο ρεπερτόριο επιλογών του καταναλωτή».

Η ταυτότητα του κλάδου
Σύμφωνα με σχετική φετινή κλαδική έρευνα της ICAP, «ο κλάδος των κατεψυγμένων αλιευμάτων εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης το τελευταίο έτος, ιδίως με τη σημαντική άνοδο του τουρισμού, τη σταδιακή αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων, καθώς και την ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας. Η εν λόγω αγορά περιλαμβάνει αξιόλογο αριθμό επιχειρήσεων επεξεργασίας-τυποποίησης ή/και εισαγωγής κατεψυγμένων αλιευμάτων, οι οποίες διαφοροποιούνται ως προς το μέγεθος και ως προς το εύρος των προϊόντων που διαθέτουν». Κατά την Enterprise Greece, ο κλάδος «απαρτίζεται από λίγες μεγάλες επιχειρήσεις, που πραγματοποιούν τα δύο τρίτα του συνολικού κύκλου εργασιών του, και πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο μεγαλύτερος αριθμός των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο εντάσσεται στον τομέα της δευτερογενούς μεταποίησης και εμπορίας, ενώ η συνολική αξία της διακινούμενης ποσότητας κατεψυγμένων αλιευμάτων, είτε μέσω της οργανωμένης λιανικής είτε από τα ευρύτερα κανάλια της αγοράς (μικρή εξειδικευμένη λιανική, Ηο.Re.Ca., βιομηχανική παραγωγή) εκτιμάται ότι ανέρχεται στο ύψος περίπου των 380 εκατ. ευρώ.

Ο κλάδος περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο το φυσικό κατεψυγμένο αλίευμα, το οποίο διακρίνεται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: Ψάρια ολόκληρα, ψάρια σε φέτες-φιλέτα, μαλάκια και μαλακόστρακα. Στον κλάδο εντάσσονται και τα παραγόμενα προϊόντα προστιθέμενης αξίας, τα οποία έχουν ως βάση το αλίευμα –πρόκειται για την κατηγορία των παναρισμένων αλιευμάτων, την κατηγορία των συνταγών (έτοιμες ή ημιέτοιμες προτάσεις με βάση το αλίευμα), καθώς και άλλα προϊόντα όπως Surimi και καπνιστά αλιεύματα σε κατεψυγμένη μορφή… Τα τελευταία χρόνια το κατεψυγμένο αλίευμα τυγχάνει ολοένα και μεγαλύτερης αποδοχής στην ελληνική αγορά. Η διείσδυσή του ξεπερνά το 50% παρότι οι προκαταλήψεις αναφορικά με την ποιότητά του δεν έχουν ξεπεραστεί».

Οι πωλήσεις ανά υποκατηγορία
Στο οκτάμηνο από την έναρξη του έτους οι πωλήσεις των παναρισμένων αλιευμάτων εμφάνισαν οριακή πτώση σε όγκο και αξία πωλήσεων (-0,1% και -0,6%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2023, αλλά η υποχώρησή τους στα ιδιωτικής ετικέτας παναρισμένα αλιεύματα ήταν μεγάλη, σε όγκο 10% και σε αξία 7,1%.

Αντίθετα, οι πωλήσεις, πρώτον, του κατεψυγμένου μπακαλιάρου αυξήθηκαν σε όγκο κατά 5,8% και έμειναν σταθερές σε αξία (-0,1%), δεύτερον, του ψαριού γλώσσας εκτινάχθηκαν σε όγκο κατά 22%, ενώ περιορίστηκαν σε άνοδο αξίας κατά 9,1%, τρίτον, των καλαμαριών αναπτύχθηκαν σε όγκο αντίστοιχα σε όγκο κατά 20,4%, αλλά με ανεπαίσθητη άνοδο σε αξία μόλις κατά 1,6%, τέταρτον, του κοκκινόψαρου αυξήθηκαν σε όγκο κατά 6,1% και σε αξία περισσότερο, κατά 7,4%, πέμπτον, των γαρίδων αυξήθηκαν σημαντικά σε όγκο κατά 11,3% αλλά σε αξία κατά 6%, και έκτον, των μυδιών μειώθηκαν λίγο σε όγκο (-0,4%) και περισσότερο σε αξία κατά 3,4%.

Σημαντικά μειώθηκαν οι πωλήσεις πέρκας, σε όγκο κατά 8,3% και σε αξία κατά 9,4%, αλλά εκείνες του σολωμού εκτινάχθηκαν σε όγκο κατά 28,2% και σε αξία κατά 30%, όπως και της σουπιάς, που ανήλθαν σε όγκο κατά 15,2% και σε αξία κατά 10,6%, αλλά και του χταποδιού, που αναπτύχθηκαν σε όγκο κατά 12,4%, αλλά σε αξία πολύ λιγότερο, κατά 4,7%. Αντίθετα οι πωλήσεις θράψαλων στο οκτάμηνο μειώθηκαν και σε όγκο και σε αξία κατά 11%.

Όπως σημειώνει ο κ. Θεοφιλόπουλος, «οι κατηγορίες της γαρίδας, του βακαλάου, του καλαμαριού και του χταποδιού ξεπερνούν το 60% του όγκου της γενικής κατηγορίας, καθώς είναι εδραιωμένες και τα προϊόντα τους είναι δημοφιλή ως βάση για πλήθος συνταγών. Ο πειραματισμός με νέες και ταυτόχρονα οικονομικές συνταγές φέρνουν στο προσκήνιο κι άλλες επιμέρους κατηγορίες, όπως των μυδιών και του κοκκινόψαρου. Επιπλέον, η ανάγκη για ευκολία και ταχύτητα αναδεικνύουν επιλογές όπως των fish sticks, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες, και των έτοιμων προτάσεων γευμάτων».

Επιχειρηματικές εξελίξεις
Ενώ η αγορά των κατεψυγμένων αλιευμάτων ανακάμπτει, οι εξελίξεις για ορισμένες επιχειρήσεις του κλάδου δεν ήταν ευνοϊκές. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η εταιρεία Κοντοβερός (Freskot), η οποία, φορτωμένη με προβλήματα τα τελευταία χρόνια, οδηγήθηκε σε παύση πληρωμών στις αρχές του Μαρτίου φέτος, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για την είσοδο σε αυτήν υποψηφίων επενδυτών. Δεν ευοδώθηκαν, επίσης, οι προσπάθειες για την ένταξή της σε καθεστώς εξυγίανσης και για την αναδιάρθρωση των οφειλών της μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού. Έτσι, με απόφαση του ΔΣ της διακόπηκε άμεσα η λειτουργία της βιομηχανικής της μονάδας (του εργοστασίου επεξεργασίας, διατήρησης, τυποποίησης και κατάψυξης ψαριών, μαλακίων και ετοίμων γευμάτων) και των ψυγειοαποθηκών της κατόπιν επίκλησης αντικειμενικής αδυναμίας αντιμετώπισης ακόμα και των ανελαστικών δαπανών της εταιρείας και της δυσμενούς οικονομικής πορεία της (χρέη σε δημόσιο, ΕΦΚΑ, τράπεζες και προμηθευτές). Σημειώνουμε ότι τα μικτά κέρδη της εταιρείας το 2022 υπερέβαιναν τις 350 χιλιάδες ευρώ…

Πρόσφατο είναι και το παράδειγμα της «Καλλιμάνης», η οποία, ενώ κατά το παρελθόν κατείχε ηγετική θέση στην αγορά του κλάδου της, αντιμετώπισε πολυετή κρίση ώσπου εξαγοράστηκε από την Dardanel του Τούρκου επιχειρηματία κ. Οσμάν Ονέν στα τέλη του 2021. Η εταιρεία στη νέα της περίοδο φαίνεται ότι ανακάμπτει. Στη διεθνή έκθεση SIAL 2024 στο Παρίσι (19-23 Οκτωβρίου) είχε παρουσία με δικό της περίπτερο.

Θετική προοπτική
Σύμφωνα με τον κ. Θεοφιλόπουλο, οι σημαντικότερες καινοτομίες στην κατηγορία των κατεψυγμένων αλιευμάτων τη διετία 2023-2024, που επίδρασαν ευνοϊκά στην απήχησή της, συνοψίζονται, πρώτον, στην ανάπτυξη πλήρων σειρών επώνυμων κατεψυγμένων αλιευμάτων με ελκυστική εμφάνιση και υψηλή ποιότητα, μια οδό που ακολούθησαν και πολλές σειρές PL, δεύτερον, στον εμπλουτισμό της κατηγορίας με επιλογές που συνδυάζουν ποιότητα και ευκολία, όπως οι αποφλοιωμένες/προβρασμένες γαρίδες, οι έτοιμες προτάσεις γευμάτων, τα παναρισμένα προϊόντα κ.ά. και τρίτον, στην τάση για πειραματισμό και δημιουργία ξεχωριστών γευστικών απολαύσεων στο σπίτι. Η εν λόγω τάση έχει καλλιεργηθεί και από ορισμένες μάρκες μέσω ενεργειών επικοινωνίας, προκειμένου να γνωστοποιηθεί ευρύτερα το εύρος των διαθέσιμων επιλογών κατεψυγμένων αλιευμάτων και των τρόπων κατανάλωσής τους.

Σχετικά με τις προοπτικές της κατηγορίας ο κ. Θεοφιλόπουλος σημειώνει ότι «όπως έδειξε η πορεία της πέρυσι και το ενιάμηνο από την έναρξη του 2024 (αύξηση πωλήσεων σε όγκο 8% και σε αξία 4%) οι προοπτικές της διαγράφονται θετικές. Άλλωστε, η διατροφική αξία των κατεψυγμένων αλιευμάτων έχει αναβαθμιστεί, έτσι ώστε αποτελούν μια πολύ καλή πρόταση διατροφής, κερδίζοντας τον καταναλωτή που αναζητά οικονομικότερες επιλογές σε σχέση με τα νωπά αλιεύματα».

ΝΕΑ ΛΑΝΣΑΡΙΣΜΑΤΑ
● Στα τέλη του 2022 η Kallas Incorporation λανσάρισε τη σειρά Kolymbi, μια νέα μάρκα που περιλαμβάνει όλες τις δημοφιλείς επιλογές προϊόντων της κατηγορίας, όπως γαρίδες αποφλοιωμένες/προβρασμένες, γαρίδες Ατλαντικού ολόκληρες, μπακαλιάρο, καλαμάρια ολόκληρα/ακαθάριστα, καλαμάρια κομμένα και καθαρισμένα, παγκάσιος, μύδια κ.ά. Όπως σημειώνει ο κ. Κώστας Θεοφιλόπουλος, «ο κύριος όγκος των πωλήσεων της σειράς σήμερα γίνεται στη μαζική εστίαση. Αυτό που μένει να κάνουμε για να αξιοποιήσουμε το κανάλι του λιανεμπορίου, είναι να αυξήσουμε την διανομή και την αναγνωρισιμότητα της, όπως και να ενισχύσουμε την δοκιμή και υιοθέτησή της από τους καταναλωτές».
● Η νέα σειρά του τόνου Καλλιμάνης αποτελείται από εννιά κωδικούς. Πέραν της παρουσίασής της στη SIAL, τον Ιούνιο φέτος ανακοινώθηκε η επέκταση της συνεργασίας της Καλλιμάνης με την ΕΥΣ για τη διανομή της εν λόγω σειράς. Όλοι οι κωδικοί της (σε ελαιόλαδο, σε νερό και οι τονοσαλάτες) είναι από κιτρινόπτερο τόνο, που φημίζεται για την ανώτερη ποιότητα και την ιδιαίτερη γεύση του. Προέρχεται από 100% ελεύθερη αλιεία, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, Ω3 λιπαρά και άλλα θρεπτικά συστατικά που διατηρούνται πλήρως, καθώς καταψύχεται αμέσως μετά την αλίευσή του. Όλα τα προϊόντα της σειράς τόνου έχουν πιστοποιήσεις Dolphin Safe και Friends of the Sea.