Ο ΙΟΒΕ θέτει στο τραπέζι αναπροσαρμογή του φορολογικού πλαισίου και την αποκλιμάκωση των συντελεστών ΕΦΚ, για περισσότερα δημόσια έσοδα και μείωση της παράνομης κατανάλωσης, προς όφελος της πιο ασφαλούς
Αλλεπάλληλες δοκιμασίες και «συνεχείς και παρατεταμένες κρίσεις» πέρασε ο κλάδος παραγωγής και εμπορίας αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα, αλλά το αποτύπωμά του στην ελληνική οικονομία κρίνεται θετικό, βάσει των μεγεθών του 2021, που παρουσιάζει η μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα: Συμβολή στην οικονομία και προοπτικές».
Άλλωστε, οι νόμιμες καταγεγραμμένες πωλήσεις αλκοολούχων ποτών βρίσκονταν το 2021 στο 90% του επιπέδου του 2019 και στο 50% σε σύγκριση με το 2009.
Ο κλάδος παραγωγής και εμπορίας αλκοολούχων ποτών αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου κλαδικού συστήματος, στο οποίο περιλαμβάνονται επίσης μεγάλα τμήματα των κλάδων φιλοξενίας, του τουρισμού και της εστίασης. Η ευρύτερη εφοδιαστική αλυσίδα αλκοολούχων ποτών συνεισέφερε το 2021 1,75 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ και υποστήριξε 61.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Η πανδημία αποτέλεσε την τελευταία δοκιμασία για την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών, επηρεάζοντας δραματικά την κατανάλωση, ιδιαίτερα την επιτόπια (on-trade), λόγω των αναγκαστικών lockdown στην εστίαση, αλλά και του περιορισμού των τουριστικών ροών. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών μειώθηκε κατά 65% το 2020. Ωστόσο, ανέκαμψε το 2021, χωρίς όμως να επανέλθει ακόμη στο επίπεδο πριν την έναρξη της πανδημίας.
Τι δείχνουν τα σενάρια μείωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης Η μελέτη του ΙΟΒΕ συμπεριέλαβε και τη δυνητική επίδραση από την αναπροσαρμογή του φορολογικού πλαισίου, όταν και εφόσον αυτή αποφασιστεί. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η κλιμάκωση των συντελεστών του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα αλκοολούχα ποτά κατά την περίοδο 2009/2010 οδήγησε στη μείωση της κατανάλωσης και στην υποκατάσταση τμήματος της νόμιμης αγοράς από παράνομα αλκοολούχα ποτά, τάσεις που ενισχύθηκαν και από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, μπαίνοντας στη δεκαετή κρίση που προηγήθηκε της κατάστασης που βρισκόμαστε σήμερα.
Ο ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο συντελεστή (Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, ΕΦΚ) αλκοολούχων ποτών ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27, ως προς τις μονάδες αγοραστικής δύναμης. Ταυτόχρονα, αποκαλύπτεται ότι η Ελλάδα έχει υπερδιπλάσιο συντελεστή ΕΦΚ από τον μέσο όρο γειτονικών και τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών.
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η υψηλή φορολόγηση έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην εγχώρια αγορά, αυξάνοντας τα κίνητρα παράνομου εμπορίου, όσο και στο τουριστικό προϊόν, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά του.
Στη μελέτη εκτιμήθηκε ότι οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται σε 60 εκατ. ευρώ περίπου, τα οποία προκύπτουν από μη καταβολή ΕΦΚ και ΦΠΑ. Στο παραπάνω ποσό δεν υπολογίζονται οι απώλειες από το προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών. Αναφορικά με το τελευταίο προϊόν, για το γνωστό ως «χύμα τσίπουρο», οι απώλειες από ΕΦΚ εκτιμάται ότι μπορεί να φθάνουν ακόμη και τα 90 εκατ. ευρώ.
Πρόσθετα έσοδα από ΦΠΑ και στροφή στην πιο ασφαλή και νόμιμη κατανάλωση
Ο ΙΟΒΕ εκτιμά ότι ο περιορισμός του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών, μέσω ενδεχόμενης μείωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, με συντονισμένους ελέγχους, είναι δυνατό να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στα φορολογικά έσοδα, τη δημόσια υγεία, τη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων και την απασχόληση, ενδυναμώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας των υγιών επιχειρήσεων.
Ενδεικτικά, στη μελέτη εκτιμάται ότι μια ενδεχόμενη μείωση του παράνομου εμπορίου κατά 20%, είναι δυνατό να οδηγήσει σε επιπλέον φορολογικά έσοδα ετησίως, ύψους 30 εκατ. ευρώ, από ΕΦΚ και ΦΠΑ. Αν ποτέ καταστεί δυνατή ακόμη μεγαλύτερη μείωση του παράνομου εμπορίου, για παράδειγμα κατά 50%, τα πρόσθετα έσοδα που μπορούν να προκύψουν από ΕΦΚ και ΦΠΑ είναι πιθανό να φτάσουν τα 70 εκατ. ευρώ, με την προϋπόθεση ότι η υποκατάσταση των συγκεκριμένων ποσοτήτων κατανάλωσης θα γίνει με νόμιμα αλκοολούχα ποτά.
Επιδράσεις από τη σύγκλιση της φορολογίας αλκοολούχων ποτών με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Πέραν της υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης, οι άλλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών σχετίζονται με το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον: Η πανδημία του κορωνοϊού, η αύξηση του ενεργειακού κόστους και ο υψηλός πληθωρισμός έχουν ισχυροποιήσει τις αβεβαιότητες στην οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, θα ήταν θετική η στήριξη των επιχειρήσεων της ευρύτερης αλυσίδας εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών για να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις προκλήσεις, με βασικό μέτρο την αναπροσαρμογή του επιπέδου φορολόγησης των αλκοολούχων ποτών.
Στη μελέτη εκτιμήθηκε η επίδραση της μείωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα αλκοολούχα ποτά από το υφιστάμενο επίπεδο των €2.550 ανά 100 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης στα €1.800 ανά 100 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης, κάτι που αποτελεί το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μείωση του συντελεστή ΕΦΚ μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών και στην υποκατάσταση της μη καταγεγραμμένης κατανάλωσης με νόμιμη κατανάλωση, η οποία είναι ελεγχόμενη και ασφαλής. Παράλληλα, θα ενδυναμωθεί το νόμιμο τμήμα της αγοράς, δημιουργώντας πιο εύρωστο επιχειρηματικό περιβάλλον με ενίσχυση ή έστω συγκράτηση της απασχόλησης.
Με βάση την ανάλυση του ΙΟΒΕ, η σύγκλιση του ΕΦΚ με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχει θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία, οδηγώντας σε ενίσχυση του ΑΕΠ από 159 εκατ. ευρώ έως 314 εκατ. ευρώ. Η ίδια συνθήκη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της απασχόλησης σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών κατά 5.500 έως 11.500 θέσεις. Η συνολική μεταβολή εσόδων από ΕΦΚ, ΦΠΑ και φόρους εισοδήματος έως 11,9 εκατ. ευρώ.
Συνοδευτικές ρυθμιστικές ενέργειες ως προς την παραγωγή και τη διακίνηση
Εκτός από την αναπροσαρμογή της φορολογίας αλκοολούχων ποτών με τη σύγκλισή της προς τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θετικά στη λειτουργία της αγοράς και στην ανάπτυξη του κλάδου αλκοολούχων ποτών θα μπορούσε να συμβάλει, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η βελτίωση των ψηφιακών λειτουργιών και εποπτείας των αλκοολούχων ποτών με καθολική εφαρμογή του συστήματος Lotify και η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου διήμερων αποσταγματοποιών και αμβυκούχων, με στόχο τον περιορισμό του παράνομου εμπορίου.
Επιθυμητή φέρεται να είναι η ρύθμιση της παραγωγής και διακίνησης στα χύμα διακινούμενα αποστάγματα, μέσω ηλεκτρονικής παρακολούθησης των παραγομένων χύμα αποσταγμάτων από την παραγωγή έως την κατανάλωση κι ακόμη, η παροχή κινήτρων σε παραδοσιακούς αμβυκούχους για την τυποποίηση των προϊόντων τους.
Επίσης, η υποστήριξη των εγχωρίως παραγόμενων αλκοολούχων ποτών μέσω της θέσπισης προγράμματος προβολής προϊόντων γεωγραφικών ενδείξεων και της χρηματοδότησης προγράμματος στρατηγικής εισόδου σε ξένες αγορές μπορούν να ενισχύσουν τις εξαγωγές και τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση και στην πληροφόρηση για τα κανάλια διανομής στο εξωτερικό.
Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter
