ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΕΒΤ : ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΕΛΛΟΝ

Με αφορμή τη συγκεκριμενοποίηση του τρόπου εφαρμογής του νόμου 2939/01 για την υποχρέωση της προστασίας του περιβάλλοντος μέσω της χρήσης συσκευασιών από ανακυκλώσιμα υλικά από τη βιομηχανία και το εμπόριο, ο ΣΕΒΤ πραγματοποίησε ημερίδα στα τέλη Νοεμβρίου. Στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ κ. Δ. Δασκαλόπουλος, δεδομένου ότι μέχρι το 2004 δεν προγραμματίζεται καμία νομοθετική ή άλλη κανονιστική πρωτοβουλία εκ μέρους της ΕΕ για το συγκεκριμένο θέμα, πρότεινε το σχεδιασμό μίας πολιτικής από τον ιδιωτικό τομέα, με στόχο την υιοθέτησή της από τη βιομηχανία.

Στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ κ. Δ. Δασκαλόπουλος, ξεκινώντας από την κοινή αποδοχή ότι η ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι έννοιες ανταγωνιστικές, αλλά «αντίθετα οφείλουν να είναι απόλυτα συμπληρωματικές», τόνισε πως «το ζητούμενο είναι να βρεθούν λύσεις για μία βιώσιμη ανάπτυξη, οι οποίες να είναι συγχρόνως περιβαλλοντικά επωφελείς, οικονομικά εφικτές και κοινωνικά αποδεκτές μέσα στο πλαίσιο μιας ευρύτερα σχεδιασμένης περιβαλλοντικής πολιτικής, που θα διακρίνεται για τους ιεραρχημένους, ρεαλιστικούς και αποτελεσματικούς στόχους της. Η ανακύκλωση είναι μία τέτοια μέθοδος-εργαλείο, που συγκεντρώνει και τα τρία χαρακτηριστικά, αν βέβαια τηρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Αποτέλεσμα αυτής της συνειδητής προσπάθειας της ελληνικής βιομηχανίας είναι η σύσταση της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), που δραστηριοποιείται στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων συσκευασίας εδώ και περίπου μία δεκαετία, με τη στήριξη του ΣΕΒ και του ΣΕΒΤ ειδικότερα».

Ο κ. Δασκαλόπουλος αναφέρθηκε στις προτάσεις για συγκεκριμένες ενέργειες που θα προωθούν το θέμα της ανακύκλωσης στο χώρο της βιομηχανίας και του εμπορίου και οι οποίες έχουν ήδη υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς όμως να υπάρχει καμία αντίδραση ακόμα. Η συζήτηση του θέματος έχει αναβληθεί μέχρι το 2004 και μέχρι τότε δεν προγραμματίζεται καμία νομοθετική ή άλλη κανονιστική πρωτοβουλία εκ μέρους της ΕΕ. Ξεκινώντας από αυτό το δεδομένο πρότεινε το σχεδιασμό μίας πολιτικής από τον ιδιωτικό τομέα, με συγκεκριμένες προδιαγραφές, έχοντας ως στόχο την υιοθέτησή της από τη βιομηχανία.

Για τη στρατηγική της Ελλάδας στην αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας και την εφαρμογή του Νόμου 2939/01 μίλησε ο κ. Κ. Καϊσερλής, σύμβουλος του ΥΠΕΧΩΔΕ και πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης Εναλλακτικής Διαχείρισης.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία και συγκεκριμένα το γαλλικό και το γερμανικό μοντέλο παρουσιάστηκαν από την κ. F. Dartiguenave, διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων & Επικοινωνίας της ECO EMBALLAGES και τον κ. U. Kueppers, διευθυντή Διεθνών Σχέσεων της DSD αντίστοιχα.

Ο κ. Kueppers, αναφερόμενος στο γερμανικό μοντέλο, τόνισε πως η εφαρμογή του ξεκίνησε πριν ακόμα υπάρξει η σχετική ευαισθητοποίηση και νομοθέτηση από την ΕΕ. Ήδη από τη δεκαετία του ΄80, οπότε διαπιστώθηκε η ανεπάρκεια των υπαρχόντων χώρων για ταφή των απορριμμάτων, ο ιδιωτικός τομέας προχώρησε στη μελέτη των πιθανών λύσεων. Αυτή η διαδικασία οδήγησε, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, στο νόμο του 1991, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε η ευθύνη των παραγωγών για το προϊόν που παράγουν αλλά και των εμπόρων που το διακινούν και μετά την αγορά του από τον καταναλωτή. Βέβαια στη Γερμανία η ευθύνη ανήκει πρωτίστως στους παραγωγούς, με τη λογική ότι εκείνοι αποφασίζουν για τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία των προϊόντων τους. Οι συσκευασίες των προϊόντων που έχουν ενταχθεί στο σύστημα ανακύκλωσης παίρνουν το ειδικό σήμα (αρκετά γνωστό και στην Ελλάδα) το GREEN DOT. Την τήρηση των προτύπων που έχουν τεθεί από το γερμανικό Εθνικό Σύστημα Ανακύκλωσης παρακολουθούν 10 φορείς-«εγγυητές». Είναι αξιοσημείωτο το ότι το σύστημα της Γερμανίας λειτούργησε εντός μόνο 18 μηνών από τη στιγμή που αποφασίστηκε η δημιουργία του. Κάλυψε μάλιστα τις ανάγκες ενός πληθυσμού 81 εκατομμυρίων ατόμων και μίας βιομηχανίας που αριθμεί 588 εγκαταστάσεις.

Ο κ. Kueppers μίλησε και για το ευρωπαϊκό σύστημα ανακύκλωσης, το PROEUROPE. Το σύστημα αυτό δημιουργήθηκε βάσει της αντίστοιχης Ευρωπαϊκής Οδηγίας του 1994 και ακολούθησε χρονικά την ίδρυση των εθνικών συστημάτων της Γερμανίας και Γαλλίας.

Στο εσωτερικό της ΕΕ υπάρχουν βέβαια και διαφορετικές προσεγγίσεις του θέματος της ανακύκλωσης. Χώρες όπως η Δανία, η Ολλανδία και η Μ. Βρετανία έχουν δημιουργήσει το δικό τους σύστημα. Για παράδειγμα στη Μ. Βρετανία υπάρχουν 70 διαφορετικές ενώσεις από τις οποίες μπορεί μια επιχείρηση να αγοράσει το δικαίωμα χρησιμοποίησης του σήματος της ανακύκλωσης.

Η ΕΕ προωθεί ενιαία πολιτική στο θέμα της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας, με βασικούς άξονες τη χρηματοδότηση από τη βιομηχανία της διαδικασίας συλλογής, διαλογής και ανακύκλωσης των υλικών, την ενημέρωση και εκπαίδευση των καταναλωτών για τη συμμετοχή τους στην εφαρμογή των προγραμμάτων, την ίδρυση μη κερδοσκοπικών οργανισμών –σε εθνική βάση– για την εκπόνηση συγκεκριμένων προγραμμάτων ανακύκλωσης και την υποστήριξη της εφαρμογής τους.

Για την πρόοδο του θέματος της ανακύκλωσης συσκευασιών στην Ελλάδα μίλησαν: ο κ. Λ. Κόμης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΑΑ, ο κ. Γ. Ραζής, γενικός διευθυντής Λειτουργιών της ΕΕΑΑ, ο κ. Θ. Λέκκας, πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Όπως ανέφερε ο κ. Κόμης μιλώντας για την ΕΕΑΑ, η δημιουργία της το 1992 οφείλεται στην ελληνική βιομηχανία. Οι πόροι της προέρχονται από τις συμβάσεις που υπογράφει με παραγωγούς για το δικαίωμα χρήσης του σήματος της ανακύκλωσης. Έως σήμερα έχουν υπογραφεί συμβάσεις με τα 2/3 του συνόλου των υπόχρεων της ελληνικής αγοράς. Συγκεκριμένα οι βιομηχανίες που συμμετέχουν στο σύστημα ανακύκλωσης είναι 123 και οι οικονομικές δεσμεύσεις που πηγάζουν από τις συμβάσεις είναι περίπου 15 εκατ. ευρώ ετησίως. Ο κ. Κόμης μίλησε επίσης για το νέο Κέντρο Ανακύκλωσης της Λάρισας, το οποίο πρόκειται να εγκαινιαστεί σύντομα.

Ο κ. Ραζής παρουσίασε στην εισήγησή του το Επιχειρησιακό Σχέδιο που έχει προτείνει προς υιοθέτηση στην πολιτεία η ΕΕΑΑ, σύμφωνα με το οποίο τα έργα που θα ολοκληρωθούν ως την 31/12/2005 θα αφορούν 4,5 εκατ. κατοίκους και θα οδηγούν στην αξιοποίηση 268.000 τόνων ανακυκλώσιμων υλικών (140.000 συσκευασίες και 128.000 τόνοι έντυπου χαρτιού). Η σχετική επένδυση θα είναι ύψους 40 εκατ. ευρώ περίπου. Προτείνεται να δημιουργηθούν κέντρα ανακύκλωσης στους Δήμους Αγρινίου, Κατερίνης, Πιερίας, Τρικάλων, Κω, Μεσολογγίου και αλλού.

Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή προγράμματα ανακύκλωσης στους Δήμους Αμαρουσίου, Βριλησσίων, Πεύκης, Φιλοθέης, Πατρών.

Τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων έργων είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Το 2001 στους πέντε δήμους (εκτός του Δήμου Πατρών) είχαν ανακτηθεί 5.258 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών.

Το δεύτερο μέρος της ημερίδας αφορούσε τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας. Ο κ. Δ. Αγαπαλίδης, διευθυντής Τυποποίησης του ΕΛΟΤ, αναφέρθηκε στο ISO και την υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας, ο κ. Γ. Μάτσας, αναπληρωτής διευθυντής Τυποποίησης του ΕΛΟΤ, στη νέα μορφή του ISO 9001 που θα ισχύσει από το 2003, και ο Δρ. Φρ. Κρόκος, χημικός Τροφίμων του ΕΛΟΤ στο HACCP, στο ρόλο του στη βιομηχανία.

Ο κ. Μάτσας ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους για τις αλλαγές στο σύστημα ISO οι οποίες θα ισχύσουν από το 2003. Από το 2000 παρουσιάστηκαν από το Διεθνή Οργανισμό Πιστοποίησης ISO νέες εκδόσεις των προτύπων της σειράς ISO 9000. Από το 2003 και στο εξής όμως θα χορηγείται μόνο το ISO 9001: 2000. Οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη πιστοποιηθεί ή ετοιμάζονται να πιστοποιηθούν μπορούν από τώρα να στρέφονται προς την εφαρμογή του νέου προτύπου και ενδεχομένως να επιθεωρηθούν είτε εσωτερικά είτε από τρίτο μέρος για τη συμμόρφωση του συστήματος διαχείρισης της ποιότητάς τους (ΣΔΠ) στο πρότυπο αυτό. Όμως θα μπορούν να πιστοποιηθούν από φορείς πιστοποίησης, σύμφωνα με τα νέα πρότυπα, από το τέλος του 2003. Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ίσως δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για την αναπροσαρμογή, ο ISO αναθεώρησε ήδη και προσάρμοσε το Εγχειρίδιο-Οδηγό εφαρμογής ενός ΣΔΠ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να περιληφθούν σε αυτό οι πρόσθετες απαιτήσεις των «νέων» προτύπων.

Ο κ. Κρόκος μίλησε για τα εργαλεία διαχείρισης του θέματος της ασφάλειας των τροφίμων (όπως π.χ. το ELOT EN ISO 9001, το ΗΑCCP κλπ) και για τα προγράμματα που είναι απαραίτητα για να λειτουργήσουν σωστά σε μία επιχείρηση.