Ενώ πολλοί λιανέμποροι ήδη χρησιμοποιούν «έξυπνα» τις νέες τεχνολογίες στον κλιματισμό, οι εξελίξεις στον τομέα της ψύξης καθυστερούν. Αλλά, τουλάχιστον από άποψη επίδειξης αντίστοιχης ευφυΐας χειρισμών, προοιωνίζονται ραγδαίες. Ο κ. Ηλίας Κατσούλης, προϊστάμενος τεχνικής υποστήριξης και επαγγελματικής ψύξης της Daikin Ελλάς, εξηγεί το γιατί.

Όπως μας εξήγησε ο κ. Κατσούλης, οι εξελίξεις στη διείσδυση των νέων τεχνολογιών στο κλιματισμό είναι ασύγκριτα ταχύτερες απ’ ότι στην επαγγελματική ψύξη. «Στον κλιματισμό, ακόμα και στον οικιακό, όλοι λίγο ως πολύ ξέρουν τι θα πει τεχνολογία Inverter και τι κερδίζουν, επενδύοντας σε αυτήν. Αντίστοιχα οι τεχνικές υπηρεσίες των επιχειρήσεων του λιανεμπορίου, σε μεγάλο ποσοστό ήδη την επιλέγουν. Πολλοί σημαντικοί λιανέμποροι χρησιμοποιούν -και δη έξυπνα- τις νέες τεχνολογίες στον κλιματισμό, δηλαδή αντλώντας το μέγιστο αποτέλεσμα από αυτές.

Δηλαδή, δεν αρκούνται στην εγκατάσταση και τη συμβατική λειτουργία των κλιματιστικών ανά κατάστημα, αλλά φροντίζουν να τα ρυθμίζουν σωστά, να τυποποιούν τις ρυθμίσεις και να τις αυτοματοποιούν για το σύνολο των καταστημάτων τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν μια προτυποποίηση του μικροκλίματος σε όλα τους τα καταστήματα, πράγμα σημαντικό όσον αφορά και στην ενιαία εντύπωση που αφήνουν οι χώροι τους.

Εξοικονόμηση, το δέλεαρ των επενδύσεων
σελφ σέρβις: Υποθέτω ότι τα ανακαινιζόμενα καταστήματα είναι η καλύτερη ευκαιρία, που προσφέρουν σχετικά στον κλάδο σας τα λιανεμπορικά δίκτυα – για τα νέα καταστήματα το θεωρώ αυτονόητο. Αλήθεια, πώς επηρεάζει η οικονομική κρίση τον ρυθμό αντικατάστασης γενικότερα του παλαιάς τεχνολογίας εξοπλισμού;

Ηλίας Κατσούλης: Ενώ η απόφαση εκσυγχρονισμού μόνο ενός τμήματος του εξοπλισμού σε ένα κατάστημα είναι περιπτωσιακή, ο ολικός εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού στην περίπτωση μιας ανακαίνισης είναι ο κανόνας. Άλλωστε, η απόφαση του χρόνου πραγματοποίησης μιας ανακαίνισης σ’ ένα κατάστημα είναι συνάρτηση και των ορίων λήξης του κύκλου ζωής του εξοπλισμού του.

Είναι αλήθεια ότι προ διετίας αναμέναμε πολύ μεγαλύτερη επενδυτική κάμψη απ’ αυτήν που τελικά διαπιστώνουμε. Πράγματι, ενώ το 2008 μπήκε κάποιο «φρένο», στο εξής οι προγραμματισμένες επενδύσεις υλοποιήθηκαν ομαλά. Αυτό δηλώνει ότι οι οικονομοτεχνικές αναλύσεις των λιανέμπορων τους έπεισαν ότι η επένδυση στη νέα τεχνολογία τους αποφέρει σημαντική εξοικονόμηση από τη χρήση της. Τελικά ισχύει ότι «ο καλύτερος οικολόγος είναι αυτός που στο τέλος του μήνα ελέγχει τον λογαριασμό της ΔΕΗ».

Άλλοι οι ρυθμοί των καινοτομιών στην ψύξη
σελφ σέρβις: Σε ό,τι αφορά, όμως, την επαγγελματική ψύξη είπατε ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ως προς τι και γιατί;

Ηλίας Κατσούλης: Πριν απ’ όλα το ορόσημο των τεχνολογικών αλλαγών στην ψύξη την τελευταία εικοσαετία σχετίζεται με τα ψυκτικά ρευστά. Μετά την εγκατάλειψη των Freon R11 και R12, το 2000 προωθήθηκε θεσμικά η κατάργηση και του Freon R22, δεδομένου ότι όλα τους προκαλούν βλάβες στη στοιβάδα του όζοντος, με τις γνωστές συνέπειες. Έτσι, το πολύ από το 2003 όλες οι ψυκτικές εγκαταστάσεις λειτουργούν με το ρευστό R404Α. Όμως, ο κεντρικός μηχανολογικός εξοπλισμός τους δεν άλλαξε.

Μάλιστα, για να κρατηθούν εν ζωή τα παλαιωμένα συστήματα, με ad hoc τεχνολογικές επεμβάσεις, προσαρμόστηκαν στις προδιαγραφές του νέου ρευστού. Επομένως, δεν έχει αλλάξει κάτι στην τυπική εικόνα των τριών-τεσσάρων συμπιεστών, που υποστηρίζουν την ψύξη των σούπερ μάρκετ, σε παλαιές και νέες εγκαταστάσεις.

Οι καινοτομίες εμφανίζονται ουσιαστικά την τελευταία πενταετία, οπότε διαπιστώνεται μια γενικότερη στροφή προς τις νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας. Πράγματι, το να πετύχεις να μειώσεις κατά 15%-30% μια κατά 100% ανελαστική ενεργειακή δαπάνη σου -αυτήν της ψύξης στο σούπερ μάρκετ, που αντιστοιχεί περίπου στο 45% με 50% της συνολικής του ενεργειακής κατανάλωσης- είναι πολύ σημαντικό. Οι καινοτομίες αυτές αφορούν, λοιπόν, σε νέα συστήματα ανεμιστήρων και φωτισμού των ψυγείων, διαφορετικούς τρόπους απόψυξης κλπ.

σελφ σέρβις: Με τις κεντρικές μονάδες της ψύξης, τους συμπιεστές, που έχουν τη μεγαλύτερη ενεργειακή συμμετοχή στον τομέα της ψύξης, τι γίνεται;

Ηλίας Κατσούλης: Η προσπάθεια όλων των κατασκευαστών την τελευταία πενταετία είναι να αντιστοιχείται η απόδοση του συμπιεστή με το αναγκαίο φορτίο κάθε χρονική στιγμή για την απαιτούμενη χρήση – με άλλα λόγια, οι στροφές της λειτουργίας των συμπιεστών να είναι μεταβλητές. Τη λύση εδώ επίσης τη δίνουν οι συμπιεστές Inverter, μια τεχνολογία που από άποψη εγκατάστασης των εφαρμογών βρίσκεται στο ξεκίνημά της.

Σημειώνω απλώς ότι η διαφορά κτήσης της, σε σχέση με τους προηγούμενης γενιάς συμπιεστές (σε επίπεδο συστήματος), κυμαίνεται μεταξύ 25%-30%, επομένως αποσβήνεται πολύ σύντομα, αν ληφθούν υπόψιν οι σημαντικές δυνατότητες εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας.


Η «φαιά» απόχρωση του «πράσινου»
σελφ σέρβις: Μιλήσατε προηγουμένως για τη χρήση του R404A, που, αν δεν κάνω λάθος, συμπεριλήφθηκε από το πρωτόκολλο του Κιότο. Πάντως, η συζήτηση για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και των ψυκτικών ρευστών νέας γενιάς δεν λέει να κλείσει. Τι απαντήσεις δίνονται σχετικά;

Ηλίας Κατσούλης: Μετά τους περιορισμούς στη χρήση των παλαιότερων ψυκτικών ρευστών, που άρχισε να θέτει το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τους λόγους που εξήγησα, εμφανίστηκε μια νέα γενιά ψυκτικών ρευστών, τα φθοριούχα (R404, R407, R410), τα οποία και περιελήφθησαν στο πρωτόκολλο του Κιότο. Κάποια στιγμή ονομάστηκαν και «οικολογικά», πράγμα ωστόσο όχι απόλυτα ακριβές, γιατί ναι μεν η απελευθέρωσή τους στην ατμόσφαιρα δεν συντελεί στη μεγέθυνση της «τρύπας του όζοντος», ευνοεί όμως την κατακράτηση της θερμοκρασίας στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, ενισχύοντας το «φαινόμενο του θερμοκηπίου».

Οι απαντήσεις τόσο της τεχνολογίας όσο και της νομοθεσίας αποβλέπουν, αφενός, στην επιλογή του ψυκτικού ρευστού, με τις λιγότερες συγκριτικά επιπτώσεις στο περιβάλλον και, αφετέρου, στον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν περιορισμό των διαρροών του στην ατμόσφαιρα κατά την παραγωγή και τη χρήση του στις ψυκτικές εγκαταστάσεις.

Σχετικά η ευρωπαϊκή νομοθεσία επέβαλε από το 2006 (Κανονισμός 842 F-GAS Regulation) προληπτικούς ελέγχους προς αποφυγή των διαρροών από εγκαταστάσεις, που λειτουργούν με ποσότητες ψυκτικών ρευστών άνω των 3 κιλών (σημειώνουμε ότι το ψυκτικό σύστημα ενός σούπερ μάρκετ απαιτεί πχ 300 κιλά).

Τέτοιοι έλεγχοι σε χώρες όπως πχ το Βέλγιο ήδη έχουν ξεκινήσει. Όμως, εδώ αυτό ακόμα δεν είναι εφικτό, διότι το κράτος καθυστερεί στην κατάρτιση προγράμματος πιστοποίησης του απαιτούμενου τεχνικού προσωπικού, που θα αναλάβει αυτούς τους ελέγχους.

Από την άποψη της τεχνολογίας, πάντως, σημειώνω ότι η έλευση του ψυκτικού ρευστού R410A αποτελεί ένα σημαντικό βήμα εξέλιξης, εφόσον η επίπτωση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μικρότερη κατά το ήμισυ του R404, ενώ επιτυγχάνει το ίδιο ψυκτικό αποτέλεσμα, με τη χρήση κατά το 1/3 λιγότερης ποσότητας ψυκτικού ρευστού, σε σχέση με το R404. Αναλογικά σκεφτείτε την εξ αντικειμένου μείωση των διαρροών του στην ατμόσφαιρα…

Συνεργασία ψύξης-κλιματισμού
σελφ σέρβις: Η «πράσινη» εξοικονόμηση ενέργειας δίνει σήμερα το προβάδισμα στην τεχνολογική συνεργασία των συστημάτων κλιματισμού με τις κεντρικές μονάδες των συστημάτων ψύξης. Μιλήστε μας σχετικά.

Ηλίας Κατσούλης: Με δυο κουβέντες, ας περιγράψουμε πρώτα περί τίνος πρόκειται: Τι είναι ψύξη; Είναι η αποβολή θερμότητας. Ποιος ο λόγος να απορρίπτουμε αυτήν τη θερμότητα, που απορροφά η κεντρική ψυκτική μονάδα, όταν μπορούμε να την ανακυκλώνουμε και να τη μετατρέπουμε σε θέρμανση κλιματισμού, τους μήνες ακριβώς που τη χρειαζόμαστε; Επομένως, μιλούμε για ριζοσπαστική εξοικονόμηση τον χειμώνα της τάξης του 25% στο σύνολο της ενεργειακής δαπάνης για τον κλιματισμό.

Ήδη στην αγορά διατίθενται συστήματα compact, που διαχειρίζονται μόνα τους τη μετοχέτευση της θερμότητας από το ένα σύστημα στο άλλο. Εφαρμόζονται, όμως, και λύσεις ad hoc, με την αξιοποίηση κάποιων εναλλακτών. Τέτοιες εφαρμογές –και δη στην compact εργοστασιακή τους μορφή– είναι όχι απλώς γνωστές σε πιο προηγμένες βορειοευρωπαϊκές χώρες, αλλά και με ιδιαίτερες μορφές τυποποίησης ανά επιχείρηση, από αλυσίδες, μάλιστα, που δραστηριοποιούνται και στη χώρα μας.

Ήδη οι τεχνικές υπηρεσίες του εγχώριου λιανεμπορίου, είτε υπό την πίεση της κρίσης είτε στο πλαίσιο της «πράσινης» στρατηγικής τους, εξετάζουν προσεκτικά αυτές τις λύσεις και τις προκρίνουν για πιλοτικές εφαρμογές. Οι επόμενοι μήνες, πιστεύω, θα το δείξουν αυτό. Οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες στα επόμενα χρόνια…