Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η δημιουργία ευνοείται από μια εποχή όπου η επιβίωση έχει τον πρώτο λόγο. Υπήρξαν, βέβαια, σπουδαίοι δημιουργοί που έζησαν και σηματοδότησαν με το έργο τους περιόδους χαρακτηρισμένες από τους ιστορικούς ως εποχές δοκιμασίας για τον λαό στον οποίο ανήκαν.

Όμως, δεν μπορούμε να πούμε ότι σε ιδιαίτερα σκοτεινές εποχές το φως του πολιτισμού έλαμπε πάνω από το σύνολο της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, για να μην είμαστε απόλυτοι, μπορούμε να πούμε ως γενικό συμπέρασμα ότι τα έργα που γεννιούνται σε περιόδους οικονομικής ένδειας ή έλλειψης ελπίδας, όπως η σημερινή, με κόπο πολλαπλασιάζονται για να αποτελέσουν μια φωτεινή περίοδο.

Σήμερα, σε μια εποχή γενικευμένης κρίσης και προβληματισμού για τη χώρα μας, αλλά και για όλη την Ευρώπη, θα ήταν πολύ να περιμένουμε μεγάλες επενδύσεις σε καινοτόμες προτάσεις και εφαρμογές που έχουν ως στόχο την κοινωνική και κατά συνέπεια, την πολιτιστική άνθηση.

Σε παλιότερο άρθρο του περιοδικού, με αφορμή τη συζήτηση που αναπτύχθηκε μέσα από τις σελίδες του για τον ρόλο των σούπερ μάρκετ ως μέρος της κοινωνικής ανάπτυξης, αναδύθηκε και μία σημαντική πλευρά της ταυτότητάς του, που σπάνια αναφέρεται και το τοποθετεί μεταξύ άλλων σημείων πολιτισμού.

Και, όπως κάθε αγαθό που η ανάπτυξη του πολιτισμού γεννά, δεν μπορεί παρά να ευνοείται από συνθήκες οικονομικής άνθησης και από το πνεύμα συνεργασίας.
Στο πρόσφατο μεγάλο συνέδριο του κλάδου, που διοργανώθηκε από το περιοδικό, ο κεντρικός τίτλος έθετε πράγματι τη συνεργασία ως προϋπόθεση για την υπερνίκηση των δυσκολιών που προκύπτουν καθημερινά λόγω της οικονομικής ύφεσης.

Κάποιος από τους συμμετέχοντες παρατήρησε ότι από το θέμα του συνεδρίου έλειπε η τρίτη συνιστώσα της επιτυχίας, ο καταναλωτής. Και είχε εν μέρει δίκιο. Όχι με την έννοια της συμμετοχής των καταναλωτικών οργανώσεων σε ένα συνέδριο κλαδικό, αφού μένει ακόμη να αποδείξουν με τη δράση τους πως πράγματι μπορούν να εκπροσωπήσουν τα συμφέροντά μας ως καταναλωτές. Αλλά με την έννοια της συζήτησης με έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν με τον οποίο έχουμε συνηθίσει να εξετάζουμε αυτό το κεφάλαιο.

Συνηθίζουμε να αναφερόμαστε στον καταναλωτή σαν να είναι πράγματι το… τρίτο πρόσωπο σε μια διμερή σχέση. Διερευνούμε τις αλλαγές στις αγοραστικές του συνήθειες και τους τρόπους προσαρμογής των μεθόδων προσέγγισής του με στόχο τη μεγιστοποίηση των πωλήσεων και των ποσοστών κέρδους. Είναι καλό, όμως, να μην ξεχνάμε πως, ιδιαίτερα στον καιρό της ένδειας, καταναλωτές είμαστε όλοι και πολίτες μιας χώρας που αναζητεί έναν τρόπο για να ξαναμπεί σε πορεία ανάπτυξης, σε όλους τους τομείς. Έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται ο καταναλωτής, εμείς δηλαδή.

Ό,τι προσφέρει ο κάθε κλάδος οικονομικής δραστηριότητας πρέπει να καταλήγει στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας της ζωής του. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται ο καθένας μας από το περιβάλλον και τους ανθρώπους σε έναν χώρο πώλησης αγαθών -παραγόμενων από πολίτες της δικής μας ή μιας άλλης χώρας- θα πρέπει να είναι αντίστοιχος των αξιών που θέλουμε να αντικρίσουμε ενισχυμένες την επόμενη μέρα.

Για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχει σε κάθε απόφαση, στρατηγικής σημασίας ή απλή, καθημερινή, αλήθεια προθέσεων. Είναι πάντα αναγνωρίσιμη από όλους μας, συνειδητά ή ασυνείδητα, αμέσως ή σε βάθος χρόνου. Αυτή πρέπει να είναι και η βάση συνεργασίας των δύο πλευρών για την ανάπτυξη του σούπερ μάρκετ ως χώρου καθημερινής αναζήτησης προϊόντων του πολιτισμού μας, σε ένα περιβάλλον όπου αντικατοπτρίζεται το επίπεδο ανάπτυξης του πολιτισμού μας.

Η ψυχολογική συμπίεση που υφίσταται ο καθένας από εμάς, η πολτοποίηση των ονείρων όλων των ηλικιών, και, το χειρότερο, η απαξίωση της φαντασίας που μας επιτρέπει να οραματιστούμε και να υλοποιήσουμε τις πρωτοβουλίες που θα μας φέρουν σε μια πιο φωτεινή πραγματικότητα, είναι χαρακτηριστικά της εποχής. Όμως, το κίνητρο για την εξέλιξη υπάρχει μέσα μας και εκδηλώνεται καλύτερα όταν οι παραμορφώσεις που η ίδια η ανάπτυξη προκαλεί στις βασικές μας ανάγκες, παραμερίζεται από την τάση μας να ξαναβγούμε στο φως.