Τα μικρότερα καταστήματα έως 400τμ συμβάλλουν σταθερά, με πολύ σημαντικά ποσοστά, στις πωλήσεις όλων των αλυσίδων σούπερ μάρκετ της χώρας, καταγράφοντας, μάλιστα, διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης του μεριδίου συμβολής τους στη συνολική αξία των πωλήσεων κάθε αλυσίδας στην περίοδο μετά την πανδημία. Το διευρυμένο ωράριο λειτουργίας τους αλλά και η εγγύτητά τους στον τόπο κατοικίας και εργασίας των καταναλωτών είναι ισχυρά πλεονεκτήματά τους, ενώ δεν πρέπει να υποτιμάται η σημασία της προσωποποιημένης εξυπηρέτησης που προσφέρουν.

Eίναι ενδεικτικό, σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana, ότι η συνεισφορά των καταστημάτων του συγκεκριμένου format στην συνολική αξία της αγοράς αυξήθηκε σε ποσοστό άνω του 10,5% (Ιανουάριος 2023 YTD), προσεγγίζοντας τις αντίστοιχες επιδόσεις των υπέρ μάρκετ, που ήταν την ίδια περίοδο 11%. Eξ ου και οι περισσότερες από τις μεγάλες αλυσίδες, σε μια αγορά που αναδιαμορφώνεται για ακόμη μια φορά τα τελευταία χρόνια, δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην επέκταση των δικτύων τους και με μικρά καταστήματα μέχρι 400τμ με το μοντέλο του franchise, καθώς μόνο αυτά τους δίνουν πρόσβαση σε περιοχές του αστικού χώρου ή της τουριστικής ζώνης, που δεν «χωράνε» μεγαλύτερα καταστήματα.

Έτσι, σε μια οικονομική συγκυρία που οι καταναλωτές αναζητούν τις χαμηλές τιμές και τις προσφορές, η «μάχη των τιμών» και η αναγνωρισιμότητα του σήματος κάθε αλυσίδας μεταφέρεται και στη μικρή λιανική. Άλλωστε, επειδή η αγορά του grocery βασίζεται στα είδη πρώτης ανάγκης, άρα είναι λιγότερο ευάλωτη σε περικοπές εκ μέρους των καταναλωτών, το franchise φαίνεται μάλλον το ασφαλέστερο καταφύγιο για την επένδυση μικρών επιχειρηματιών που, έχοντας κάθε λόγο να ανησυχούν από την ένταση του κλαδικού ανταγωνισμού, προτιμούν την ένταξη σε μεγάλα επώνυμα δίκτυα, που υπόσχονται τεχνογνωσία, πρόσβαση σε ανταγωνιστικές οικονομίες κλίμακος και σε δομές μάρκετινγκ.
Η ανάπτυξη των δικτύων franchise αναδεικνύεται σε σημαντικό πεδίο του ανταγωνισμού των μεγάλων αλυσίδων του κλάδου, οι οποίες αξιοποιούν ασφαλώς τα πλεονεκτήματα της μακρόχρονης προσωπικής σχέσης του συνεργάτη franchisee με το πελατολόγιο της περιοχής του και του διευρυμένου ωραρίου λειτουργίας του καταστήματός του, ενόσω απαλλάσσονται από τα άγχη του αυξημένου λειτουργικού κόστους της μικρής εμπορικής μονάδας.

Ο τζίρος της αγοράς των μικρών καταστημάτων του κλάδου αγγίζει περίπου τα 1,5 δισ. ευρώ. «Τα μαγαζιά της γειτονιάς έχουν ισχυρά ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια, που ξεκίνησε σαν trend την περίοδο της πανδημίας, για γρήγορα ψώνια χωρίς συνωστισμό. Ωστόσο, τα μαγαζιά της γειτονιάς φαίνεται πως συνεχίζουν να διεκδικούν καταναλωτές και πωλήσεις από την πίτα των πωλήσεων του κλάδου, κυρίως λόγω proximity (εγγύτητας στον πελάτη) παρά το γεγονός ότι η αξία του καλαθιού αγορών από αυτά είναι υψηλότερη εκείνου των μεγαλύτερων καταστημάτων. Εκτιμώ ότι τα μαγαζιά γειτονιάς, ακόμα και όταν ανήκουν σε μεγάλες αλυσίδες, επαναφέρουν σε ένα βαθμό την οικειότητα και την προσωπική σχέση του καταναλωτή με τον υπάλληλο ή ιδιοκτήτη», σχολιάζει ο κ. Βαγγέλης Φώσκολος, Senior Consultant της Circana.

ΑΒ Βασιλόπουλος: Πενήντα επιπλέον καταστήματα φέτος
Την πρωτοκαθεδρία στην ελληνική αγορά ως προς το μέγεθος του δικτύου franchise καταστημάτων την έχει η ΑΒ Βασιλόπουλος, με 236 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα και δεκαπενταετή εμπειρία από την ανάπτυξη δύο μοντέλων τέτοιων καταστημάτων, του κατ’ εξοχήν αστικού ΑΒ Shop & Go, που προσφέρει ταχύτητα και ευκολία αγορών, και του AB Food Market, που αναπτύσσεται στην περιφέρεια και τη νησιωτική Ελλάδα. Στρατηγικός στόχος της ΑΒ Βασιλόπουλος, σύμφωνα με τον κ. Δημήτρη Παπαχρυσάνθου, Wholesale & Affiliate Retail Director της εταιρείας, είναι η επέκταση του δικτύου franchise σε όλη τη χώρα, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια, για την απρόσκοπτη πρόσβαση των καταναλωτών στο δίκτυό της παντού στην επικράτεια. Σχετικά με τα βασικά πλεονεκτήματα του μοντέλου franchise της ΑΒ, ο κ. Παπαχρυσάνθου σημειώνει: «Ενισχύουμε την επιχειρηματικότητα, εφαρμόζοντας ένα μοντέλο υποστήριξης της αρχικής επένδυσης, που δίνει τα κίνητρα σε όποιον επιθυμεί να ξεκινήσει τη δική του δουλειά. Στην ΑΒ διαθέτουμε δύο καινοτόμα επιχειρηματικά σχήματα με κύριο σκοπό να προσφέρουμε τη μοναδική αγοραστική εμπειρία ΑΒ σε κάθε γειτονιά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και στην περιφέρεια, μαζί με μια νέα επιχειρηματική αρχή για επαγγελματίες του κλάδου και νέους επενδυτές.

Η ΑΒ Βασιλόπουλος προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν να κάνουν το δικό τους ξεκίνημα και να δημιουργήσουν το δικό τους κατάστημα ΑΒ. Σήμερα 236 καταστήματα λειτουργούν με το σύστημα franchising, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, διασφαλίζοντας βιωσιμότητα και πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα». Το μοντέλο της ΑΒ απευθύνεται τόσο σε υπάρχοντες επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο όσο και σε νέους επενδυτές. «Στοχεύουμε στην ανάπτυξη μίας αμφίδρομης σχέσης/συνεργασίας με ανοιχτό διάλογο και αμοιβαία κατανόηση. Το βασικό είναι να υποστηρίζουμε χρηματοδοτικά τα μέλη μας και να τους καθοδηγούμε, όντας συνεχώς δίπλα τους», τονίζει ο κ. Παπαχρυσάνθου. Μέσα στο 2022 η ΑΒ εγκαινίασε 46 νέα καταστήματα του δικτύου της franchise, ενώ ο στόχος της φέτος είναι να προσθέσει πενήντα νέα και σε αστικές περιοχές της χώρας και στην περιφέρεια.

Μασούτης: Στόχος η ανάπτυξη σε τουριστικές περιοχές
Η Μασούτης ελέγχει ένα από τα ιστορικά μοντέλα franchise στην ελληνική αγορά. Σύμφωνα με στοιχεία που έθεσε υπόψιν μας η εταιρεία, το δίκτυό της franchise επωνυμίας Express Market αριθμεί πανελλαδικά 175 μέλη, εκ των οποίων τα 158 δραστηριοποιούνται στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα 17 στη νησιωτική. Ως βασικά πλεονεκτήματα του μοντέλου που προσφέρει η Μασούτης θεωρεί τόσο την ευελιξία που προσφέρει στους συνεργάτες της franchisees, όσο και το περιθώριο κερδοφορίας, καθώς εναπόκειται στον συνεργάτη να επιλέξει τη δική του εμπορική-τιμολογιακή πολιτική, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες της περιοχής που βρίσκεται το κατάστημά του και τις επιχειρηματικές του επιδιώξεις. Μεταξύ των παροχών της αλυσίδας είναι: Τα εργαλεία μάρκετινγκ, επικοινωνίας και προβολής, καθώς και η υποστήριξη στο σχεδιασμό του καταστήματος και στην τοποθέτηση των προϊόντων μέσα σε αυτό. Επιπλέον, προβλέπονται εκπτώσεις με βάση τον ετήσιο συνολικό τζίρο, με απόδοση πιστωτικού σημειώματος στο τέλος του έτους, και άμεσες εκπτώσεις επί τιμολογίου ανά εταιρεία και προϊόν, καθώς και επιπλέον έκπτωση στην περίπτωση που ο ίδιος ο συνεργάτης αναλαμβάνει την παραλαβή των παραγγελιών του από τα Cash & Carry της Μασούτης. Επίσης, η αλυσίδα εξασφαλίζει την απευθείας τροφοδοσία των συνεργατών της από εγκεκριμένους προμηθευτές (για προϊόντα όπως το φρέσκο γάλα, το γιαούρτι, τα παγωτά, το ψωμί τοστ, τα ζαχαρώδη κ.ά.), με τριγωνική πώληση και τιμολόγηση από την Μασούτης, χωρίς τη χρέωση μεταφορικών. Το μοντέλο απευθύνεται σε παλαιούς επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, αλλά και σε νέους που θέλουν να αναπτύξουν τη δική τους επιχείρηση ανεξαρτήτως εμπειρίας και επιχειρηματικού background. Στις στρατηγικές επιδιώξεις της Μασούτης για την ανάπτυξη του δικτύου franchise ανά την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια είναι οι νέες συνεργασίες, με έμφαση στις τουριστικές περιοχές, αλλά με γνώμονα την εναρμόνιση των συνεργατών της με τη στρατηγική της.

My market: Στόχος τα 280 καταστήματα στη δεκαετία
Στρατηγικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων λιανικής με το μοντέλο franchise εκδηλώνει τα τελευταία χρόνια η Metro. Μέσω του επιχειρηματικού μοντέλου My market Local, επιδιώκει την γεωγραφική διασπορά των My market σε όλη την Ελλάδα, με το φιλόδοξο στόχο τη δημιουργία μιας αλυσίδας 280 καταστημάτων γειτονιάς σε βάθος δεκαετίας. Το 2023 είναι ένα έτος που η Metro θα επιχειρήσει την ταχύτατη ανάπτυξη των μικρών καταστημάτων της, κυρίως μέσω του μοντέλου franchise. Στο πλαίσιο αυτό, από τα περίπου 50 εκατ. ευρώ που είναι το φετινό επενδυτικό πλάνο της, ένα μέρος θα διατεθεί στην υποστήριξη της ανάπτυξης του δικτύου franchise. Ήδη τα πρώτα στοιχεία από την υλοποίηση του εν λόγω πλάνου είναι ενθαρρυντικά, σύμφωνα με στελέχη της εταιρείας, καθώς ήδη εκδηλώνεται θερμό ενδιαφέρον από δυνάμει franchisees-συνεργάτες της. Γι’ αυτό και υπάρχει αισιοδοξία ότι ο φετινός στόχος της για τη δημιουργία είκοσι καταστημάτων ως το τέλος του 2023, όπως και ο στόχος της για περισσότερα από ογδόντα τέτοια καταστήματα εντός της τριετίας 2023-2025 είναι εφικτός. Όπως αναφέρει σχετικά με την στρατηγική του franchise μοντέλου ο κ. Γιώργος Πρωτόπαπας, προϊστάμενος του Τμήματος Franchise της Metro, «αν και τα καταστήματα My market Local είναι μικρότερου μεγέθους από αυτά της αλυσίδας, καθώς η έκταση των χώρου πωλήσεών τους κυμαίνεται μεταξύ 120τμ και 200τμ, η φιλοσοφία μας είναι η ίδια ακριβώς, καθώς εξαρχής η πρόθεσή μας ήταν να περάσουν οι πιο σημαντικές κατακτήσεις του εταιρικού δικτύου και στο δίκτυο franchise. Συγκεκριμένα, ενσωματώσαμε όλες τις διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας υπηρεσιών και προϊόντων που ακολουθούμε ως εταιρεία, ενώ δίνουμε τη δυνατότητα στον franchisee να πραγματοποιεί online έλεγχο όλων των δεικτών που επηρεάζουν την κερδοφορία του. Ως οι πρωτοπόροι στην εξοικονόμηση ενέργειας, όλα τα καταστήματα Local κατασκευάζονται με εξοπλισμό χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, πράγμα που εγγυάται τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των συνεργατών μας».

ANEΔΗΚ Κρητικός: Στόχος η ανάπτυξη στα αστικά κέντρα
Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αριθμεί σήμερα 37 καταστήματα franchise και 110 ακόμη που λειτουργούν υπό το μοντέλο συνεργασίας διαχειριστή-αντιπροσώπου. Η Κρητικός έχει παρουσία σε όλη την Ελλάδα, αλλά η μεγαλύτερη συγκέντρωση καταστημάτων του δικτύου της είναι στην Αττική και τη νησιωτική Ελλάδα. Διαθέτει τρία διαφορετικά μοντέλα franchise, κάτι που, όπως υποστηρίζουν τα στελέχη της, συνιστά βασικό πλεονέκτημά της. Στα πλεονεκτήματα που προσφέρει στους συνεργάτες της franchisees τα στελέχη της κατατάσσουν το χαμηλό κόστος επένδυσης, την ευελιξία στις δυνατότητες χρηματοδότησης, την εγγύηση του επενδυμένου κεφαλαίου, καθώς και την αποκλειστικότητα της συνεργασίας. Στο πεδίο της τεχνογνωσίας και των υποδομών η Κρητικός προσφέρει στους συνεργάτες της την αρχιτεκτονική μελέτη και το σχεδιασμό των καταστημάτων τους, την υλοποίηση σύγχρονων προγραμμάτων επικοινωνίας και προώθησης πωλήσεων, ενώ προς όλους διαθέτει την πλήρη γκάμα της προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Ακόμη, στους συνεργάτες της παρέχει εκπαίδευση, πλάνο μάρκετινγκ και πωλήσεων, πλήρες προωθητικό υλικό και προσωπική υποστήριξη για την επίλυση προβλημάτων, που ανακύπτουν στην πορεία της δραστηριοποίησής τους. Οι συνεργάτες της είναι και παλαιοί επιχειρηματίες του κλάδου και νέοι επιχειρηματίες, όπως και οικογενειακές επιχειρήσεις που εμπιστεύονται το σήμα Κρητικός. Το πλάνο της αλυσίδας εστιάζεται στην ανάπτυξη του δικτύου των franchisees σε περιοχές της Ελλάδας που είτε η εταιρεία δεν έχει παρουσία είτε επιδιώκει την ενίσχυσή της με καταστήματα γειτονιάς, κυρίως σε αστικές περιοχές, υποσχόμενη γρήγορη εξυπηρέτηση όλων των αναγκών κάθε νοικοκυριού.

ΟΚ! Anytime: Επέκταση σε βορρά και νησιά
Η OK! Anytime Markets, ιστορική εταιρεία convenience, λειτουργεί το μοντέλο franchise εδώ και 19 χρόνια. Το δίκτυό της αριθμεί σήμερα 144 καταστήματα υπό τα σήματα OK! Markets και OK Grocery (31 καταστήματα). Στην πλειονότητά τους βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών (112), ενώ 20 εδρεύουν στη Β. Ελλάδα, 5 στα νησιά του Ιονίου και από 1 στη Μύκονο, στην Ικαρία και στην Αράχωβα. Ειδικότερα, υπό το σήμα OK Grocery λειτουργούν τα καταστήματα εκτός Αττικής, που δεν αφορούν μόνο νέες συνεργασίες με καταστήματα που ήδη λειτουργούσαν αλλά και νέα σημεία ειδικά σε τουριστικές περιοχές όπως: Κατερίνη, Άφυτος, Πευκοχώρι Χαλκιδικής κ.ά.
Από την ίδρυσή της το 2004 η εταιρεία επένδυσε στην ανάπτυξη δικτύου μέσω του μοντέλου franchise. Χαρακτηριστικό είναι πως μόλις 10 καταστήματα του δικτύου της στο Λεκανοπέδι είναι ιδιόκτητα. Όλα τα άλλα λειτουργούν με το μοντέλο franchise. Αντίστοιχη είναι η αναλογία στο δίκτυο των καταστημάτων της στην περιφέρεια. Σημειώνουμε ότι οι εντασσόμενοι στο δίκτυο υπό το σήμα ΟΚ Μarkets συνεργάτες της είναι νέοι επιχειρηματίες, ενώ το σήμα Grocery μπαίνει σε προϋφιστάμενα καταστήματα που συνήψαν συμφωνία συνεργασίας με την εταιρεία. Στα στρατηγικά πλάνα της ΟΚ είναι η περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου της στη Β. Ελλάδα και τη νησιωτική χώρα. Σημειώνεται ότι η ΟΚ προσφέρει υποστήριξη στα υπάρχοντα καταστήματα του δικτύου με ενέργειες CSR καθώς και υιοθέτηση νέων τεχνολογιών σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας. Επιπλέον επενδύει στρατηγικά στην συνολική ανάπτυξη δραστηριότητας και υποδομών, με την εξαγορά της αλυσίδας Kosmothess, τη δημιουργία νέας αποθήκης στη βόρεια Ελλάδα, logistics center που απασχολεί περισσότερα από 50 άτομα ενώ παρέχει πλήρως οργανωμένες διοικητικές υπηρεσίες για το σύνολο των σημείων του δικτύου της καθώς και υποστήριξη των νέων συνεργατών μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης. Μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους αναμένεται η εγκαινίαση ακόμα δύο νέων καταστημάτων ΟΚ Μarkets.