Τα πρατήρια υγρών καυσίμων έγιναν την τελευταία τριετία-τετραετία ένα από τα πεδία του ανταγωνισμού της μικρής λιανικής και των σούπερ μάρκετ, μέσω της εγκατάστασης καταστημάτων ευκολίας στα βενζινάδικα. Οι ΑΒ Βασιλόπουλος και Μασούτης ήδη έχουν «βάλει πόδι» στην εν λόγω αγορά, αθροιστικά με περίπου 70 μαγαζιά επί συνόλου 6.000 βενζινάδικων στην Ελλάδα, ενώ παρουσία στον χώρο έχει και η OK Anytime Market…

Tα δίκτυα των πρατήριων υγρών καύσιμων, τα οποία λειτουργούν είτε ως κρίκοι αλυσίδων των μεγάλων εταιρειών εμπορίας καυσίμων είτε ως ανεξάρτητα πρατήρια, που φέρουν το σήμα κάποιας εταιρείας προμήθειας καυσίμων, είτε ως ιδιολειτουργούντα, ορίζουν ένα νέο ενδιαφέρον πεδίο ανάπτυξης των λιανικών πωλήσεων των FMCG, το οποίο διευρύνεται αργά αλλά σταθερά, διεκδικώντας ένα κομμάτι από την «πίττα» των 4 δισ. ευρώ που, όπως εκτιμάται, είναι ο συνολικός τζίρος της μικρής λιανικής.

Όλο και περισσότερα πρατήρια καυσίμων σε κεντρικούς δρόμους κυρίως της Αττικής, αλλά και σε άλλα αστικά κέντρα της χώρας, όπως και σε κομβικά σημεία του οδικού δικτύου, που παρουσιάζουν αυξημένη κίνηση και διαθέτουν κτιριακές υποδομές για τη φιλοξενία άλλων εμπορικών δραστηριοτήτων, μπαίνουν σιγά-σιγά στο παιχνίδι της εν λόγω αγοράς. «Πρόκειται για αγορά που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Θα έχει ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια», εκτιμά ο κ. Δημήτρης Μακρυβέλιος, σύμβουλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπορίας Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ), διαπιστώνοντας ότι ήδη αρκετοί πρατηριούχοι έχουν δημιουργήσει καταστήματα ευκολίας στους χώρους τους. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις το κωδικολόγιο των προϊόντων που διαθέτουν είναι περιορισμένο, με την εξαίρεση των μεγάλων εταιρειών καυσίμων, που συνεργάζονται με franchisee μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, και κάποιων ανεξάρτητων πρατηριούχων, ιδίως σε Σταθμούς Εξυπηρέτησης Πελατών (ΣΕΑ) στις εθνικές οδούς, που συνεργάζονται με έμπειρους επαγγελματίες της αγοράς των μικρών.

24 ώρες το 24ωρο
Η απελευθέρωση της λειτουργίας των πρατηρίων καύσιμων όλο το 24ωρο πριν μερικά χρόνια, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αυτά να αδειοδοτούνται για τη συστέγαση άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (καταστημάτων μαζικής εστίασης, μίνι μάρκετ κ.ά.) και την ανάγκη των ίδιων των πρατηριούχων να αναπληρώνουν τους τζίρους τους, αφού στα χρόνια της κρίσης συρρικνώθηκαν σχεδόν κατά 30%, τους ώθησε στην είσοδο στη νέα γι’ αυτούς αγορά του convenience store λειτουργίας 24 ωρών το 24ωρο και επτά ημερών την εβδομάδα προς άγραν του ενδιαφέροντος ενός καταναλωτικού κοινού, που ευκολύνεται να συνδυάζει στα γρήγορα το γέμισμα του ρεζερβουάρ και τα ψώνια ειδών σούπερ μάρκετ.Στο πλαίσιο αυτό, εκεί που μερικά χρόνια πριν έβρισκε κανείς μόνο εμφιαλωμένο νερό και αναψυκτικά στα βενζινάδικα, σήμερα αγοράζει προϊόντα πολλών και διαφορετικών κατηγοριών, από γαλακτοκομικά, τυποποιημένα τυριά και αλλαντικά, μέχρι παγωτά, επιδόρπια και κατεψυγμένα είδη, παγωμένα ροφήματα, κρασιά και οινοπνευματώδη, αλλά κι επιλεγμένα απορρυπαντικά, καθαριστικά, χαρτικά, προϊόντα υγιεινής και περιποίησης και είδη καπνιστού. Επίσης, μπορεί να πληρώσει την ανανέωση χρόνου για το κινητό του τηλέφωνο, ν’ αγοράσει μικροδωράκια ή περιοδικά παράλληλα προς την αγορά των κλασικών ειδών, που πάντα πωλούσαν τα πρατήρια υγρών καύσιμων, όπως τα λιπαντικά αυτοκινήτου και μοτοσικλέτας και τα σχετικά αξεσουάρ. Για κάποιους, μάλιστα, που θέλουν να διαθέτουν και μη τυποποιημένα τρόφιμα, αυτό τώρα πια είναι εφικτό, εφόσον αιτηθούν την απόκτηση άδειας υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Στόχος το 1/3 των πωλήσεων των πρατηρίων
Η τάση «συγκατοίκησης» πρατηρίων υγρών καυσίμων και μίνι μάρκετ είναι αρκετά διαδεδομένη σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης. Μάλιστα, ο τζίρος των FMCG ενίοτε φτάνει ακόμα και το 45% των αθροιστικών πωλήσεων των «συγκάτοικων» εμπορικών δραστηριοτήτων. Στην Ελλάδα, αν και όπως εκτιμάται η «συγκατοίκηση» αυτή βρίσκεται σε πολύ πρώιμη φάση, φαίνεται πως έχει δυναμική ανάπτυξης. Όπως λένε οι εκπρόσωποι των πρατηριούχων και συμφωνούν τα στελέχη των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών, σήμερα οι πωλήσεις των περιφερειακών προϊόντων στα καύσιμα αφορούν κατά μέσο όρο περίπου το 5%-6% των μικτών πωλήσεων ανά σημείο πώλησης. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο στους Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών και στα πάρκινγκ των Εθνικών Οδών. Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ως ρεαλιστικό στόχο σε βάθος πενταετίας η αναλογία του τζίρου των FMCG να σταθεροποιηθεί στο ένα τρίτο του γενικού τζίρου ανά πρατήριο, τουλάχιστον σε κομβικές περιοχές των μεγάλων πόλεων όπου, ενώ δεν είναι εύκολη η αυτοτελής λειτουργία των μίνι μάρκετ, οι πρόσφοροι χώροι πάρκινγκ των πρατηρίων λύνουν το πρόβλημα της στάθμευσης για γρήγορες αγορές. Άραγε πόσες να είναι, όμως, οι τέτοιου είδους θέσεις;

Όπως πιστεύουν τα στελέχη της λιανικής, όσο οι πολιτικές της λιτότητας θα περιορίζουν αριθμητικά τα μικρά σημεία πώλησης στις γειτονιές, το πεδίο θα μένει ελεύθερο στην ανάπτυξη αφενός των συνεργασιών των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, για την εγκατάσταση convenience stores στα πρατήριά τους, και αφετέρου στη δραστηριοποίηση των μεμονωμένων πρατηριούχων, που θέλουν να συμπληρώσουν το εισόδημά τους, και στο σχετικό αντικείμενο. Σημειώνουμε ότι από τα συνολικά 8.500 πρατήρια υγρών καυσίμων που λειτουργούσαν το 2009 σε ολόκληρη την Ελλάδα, έχουν μείνει περί τα 6.000. Από αυτά περίπου τα 600 βρίσκονται στην Αττική. Από τα 6.000 πρατήρια περίπου τα 5.100 είναι ανεξάρτητα και τα υπόλοιπα εταιρικά μεγάλων επιχειρήσεων εμπορίας καυσίμων (EKO, BP, SHELL, AVIN, ΕΛΙΝ, AEGEAN, REVOIL, ETEKA). Στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία ερευνών, ανά πρατήριο αντιστοιχούν περί τους 1.750 κατοίκους –ο σχετικός μέσος όρος της ΕΕ είναι οι 5.110 κάτοικοι.

ΕΚΟ με Express Market & ΟΚ, Shell με ΑΒ, ΠΟΠΕΚ με ποιον;
Ήδη τρεις αλυσίδες λιανικής περίπου από τετραετίας αξιοποιούν την ευκαιρία των πρατηρίων υγρών καυσίμων, μέσω συνεργασιών, τις οποίες μάλιστα επεκτείνουν αργά αλλά σταθερά. Συγκεκριμένα τη σχετική τάση εγκαινίασε η AB Βασιλόπουλος με τα AΒ Shop &Go σε συνεργασία με την εταιρεία Coral, δικαιούχου του σήματος Shell στην Ελλάδα. Αντίστοιχη συνεργασία έχει και η ΕΚΟ με την Express Market της Μασούτης στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και με την OK Anytime Market (σε πρατήρια BP). Η ανάπτυξη των μίνι μάρκετ γίνεται κυρίως με το σύστημα franchise που, όπως λένε οι πρατηριούχοι, σε αρκετές περιπτώσεις αποδεικνύεται συμφέρουσα λύση, εφόσον η ομπρέλα προστασίας της μεγάλης επώνυμης αλυσίδας τους εγγυάται καλύτερες τιμές και τεχνογνωσία επί ενός αντικειμένου που τους είναι άγνωστο. Ήδη η ΑΒ Βασιλόπουλος λειτουργεί 40 AΒ Shop &Go σε πρατήρια σήματος Shell σε όλη την Ελλάδα, ενώ περίπου 30 είναι τα Express Market που στεγάζονται σε πρατήρια σήματος ΕΚΟ. Μια ακόμα συνεργασία κυοφορείται στην ίδια κατεύθυνση –δεν αποκλείεται σύντομα να ανακοινωθεί. Ήδη η ΠΟΠΕΚ βρίσκεται σε συζητήσεις «με όμιλο επιχειρήσεων του λιανεμπορίου» για την επίτευξη συμφωνίας, ώστε πρατήρια των ενδιαφερόμενων μελών της να αναπτύξουν υπό κοινό brand name μίνι μάρκετ. «Οι συζητήσεις, θα έλεγα, είναι σε προχωρημένο στάδιο. Ελπίζουμε να επιτευχθεί η συμφωνία, καθώς το ενδιαφέρον των μελών μας είναι αυξημένο. Μια τέτοια συμφωνία θα φέρει πολλαπλά οφέλη σε επίπεδο τόσο συμφωνιών με τους προμηθευτές όσο και τιμών, λόγω του όγκου των αγορών», σχολιάζει ο κ. Μακρυβέλιος. «Για τις λιανεμπορικές αλυσίδες τα πρατήρια υγρών καύσιμων αποτελούν ένα ελκυστικό κανάλι πώλησης προϊόντων. Στο πλαίσιο αυτό, τα επόμενα χρόνια το μεγαλύτερο μέρος των πρατηρίων πανελλαδικά, που θεωρούνται αξιοποιήσιμα, αναμένεται ότι θ’ αλλάξουν μορφή, είτε ενταγμένα σε συστήματα συνεργασίας με μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες είτε αυτόνομα», εξηγεί εκπρόσωπος της αγοράς των εταιρειών καυσίμων.