Μπορεί η γυναίκα να είναι υπεύθυνη για την πλειονότητα των καθημερινών αγορών του νοικοκυριού, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, ενώ ως συμμέτοχος σε ομάδες εργασίας που τις χαρακτηρίζει η διαφορετικότητα, να δείχνει ότι έχει υψηλότερο επίπεδο δέσμευσης στην επιχείρηση που εργάζεται κι ότι η συμμετοχή της συνδέεται με την υψηλή κερδοφορία, ωστόσο, υποεκπροσωπείται στη διοίκηση των περισσότερων εργασιακών χώρων σε αντίθεση με τους άρρενες συναδέλφους της. Το «σελφ σέρβις» επιχείρησε να συγκεντρώσει στοιχεία για τη γυναίκα στον κλάδο των σούπερ μάρκετ και να σχηματίσει με αδρές γραμμές το προφίλ της εργαζόμενης στον κλάδο.

Παρότι οι γυναίκες αποτελούν σήμερα το 50% του εργατικού δυναμικού και το ζήτημα της ισότητας των φύλων στο εργασιακό περιβάλλον γίνεται αντικείμενο μέριμνας από πλήθος επιχειρήσεων, η γνώση για τη θέση των γυναικών σε υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις είναι ακόμα ελλιπής. Το Δίκτυο LEAD, που έχει σκοπό να προάγει το ρόλο της γυναίκας στη βιομηχανία και το λιανικό εμπόριο των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, διεξήγαγε έρευνα το 2023 σε συνεργασία με την EY, προκειμένου να διερευνήσει τα συμβαίνοντα στον κλάδο στην Ευρώπη και να αναδείξει παραδείγματα κορυφαίων πρακτικών με θετικό αντίκτυπο. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, που γίνεται κάθε δεύτερο χρόνο, τα ευρήματα δεν είναι μεν αντιπροσωπευτικά της κατάστασης στον κλάδο, αλλά συνιστούν ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης για την εξέταση και την ανάλυσή του. Τα νέα, λοιπόν, είναι ενθαρρυντικά. Το 37% των ανώτερων διοικητικών θέσεων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία καταναλωτικών αγαθών και στο λιανεμπόριο το κατέχουν πλέον γυναίκες. Στο ευρωπαϊκό λιανεμπόριο περίπου το 35% των διευθυντικών θέσεων είναι στα χέρια γυναικών. Πρόκειται για μια μικρή βελτίωση συγκριτικά με το 35%, που καταγράφηκε το 2021, αλλά η βελτίωση είναι σημαντική εάν ληφθεί υπόψιν ότι το σχετικό ποσοστό το 2017 ήταν 25%.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι παγκοσμίως το ποσοστό των γυναικών που καλύπτουν ανώτερες διοικητικές θέσεις σε επιχειρήσεις όλων των κλάδων ανήλθε πέρυσι στο 32,4%, σημειώνοντας αύξηση μόλις 0,5% σε σύγκριση με το 2022, σύμφωνα με την έρευνα της Grant Thompson «Γυναικείο Επιχειρείν 2023: Έμφαση στην ίση εκπροσώπηση». Στην Ελλάδα η εικόνα είναι καλύτερη, καθώς το ποσοστό των γυναικών που κατέχουν υψηλές διοικητικές θέσεις αυξήθηκε σημαντικά πέρυσι, κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας στο 37% έναντι 28% το 2022. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο που σημειώθηκε ποτέ από την έναρξη της καταγραφής των σχετικών στοιχείων. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση υποχώρησε στο 11% έναντι 22% το 2022.

Το «σελφ σέρβις» επιχείρησε να συγκεντρώσει στοιχεία σχετικά με τη θέση της γυναίκας εργαζόμενης στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ της χώρας μας. Παρότι οι εταιρείες δεν είχαν διαθέσιμα όλα τα στοιχεία που τους ζητήσαμε, προσπαθήσαμε να χαρτογραφήσουμε το σχετικό πεδίο. Από την μικρή αυτή έρευνα διαπιστώσαμε καταρχάς ότι οι γυναίκες είναι η πλειονότητα του εργατικού δυναμικού όλων των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στις οποίες απευθυνθήκαμε.

Η γυναίκα στο ελληνικό σούπερ μάρκετ
Στην ΑΒ Βασιλόπουλος το ποσοστό των γυναικών που καλύπτουν ανώτερες θέσεις διοίκησης αντιστοιχεί σήμερα στο 34% έναντι 28,5% τον Ιανουάριο του 2019. Οι γυναίκες εργαζόμενες ανέρχονται στο 65,63% του προσωπικού της εταιρείας σε σύνολο 13.658 ατόμων, ενώ το 2013 το σχετικό ποσοστό ήταν 64,65%, σε σύνολο 10.958 μελών του προσωπικού. Ο μέσος όρoς ηλικίας των εργαζόμενων γυναικών το 2013 ήταν τα 39,03 έτη, ενώ πέρυσι ήταν τα 44,4 έτη. Θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης κάλυπτε πέρυσι το 51,77% των εργαζομένων γυναικών, ενώ το 2013 το εν λόγω ποσοστό ήταν 44%. Με σχέση μερικής απασχόλησης εργάζονταν πέρυσι γυναίκες που αναλογούσαν στο 48,23% του προσωπικού της εταιρείας έναντι 56% το 2013.

Στην Lidl Ελλάς το 41,94% των ανθρώπων που ασκούν διοίκηση είναι γυναίκες. Το ποσοστό των γυναικών στο σύνολο του προσωπικού της πέρυσι ήταν 66% έναντι 65% το 2022 και 66% το 2019.

Στη Δ. Μασούτης το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών ήταν ανέκαθεν μεγαλύτερο εκείνου των ανδρών. Σήμερα ανέρχεται στο 65%, ενώ το ποσοστό των γυναικών που καλύπτουν υψηλόβαθμες θέσεις έχει φθάσει το 46% έναντι 38% το 2013. Αναφορικά με τις ηλικίες τους, οι γυναίκες έως 25 ετών αναλογούν στο 46,24% της ομάδας εργαζομένων αυτής της ηλικίας στην εταιρεία, οι μεταξύ 25 και 34 ετών στο 59,37% στην αντίστοιχη ομάδα, οι μεταξύ 35 και 44 ετών στο 67,06%, οι μεταξύ 45 και 54 ετών στο 69% και από 55 και άνω στο 62,62%.
Στην ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός οι γυναίκες εργαζόμενες σήμερα αναλογούν στο 65,76% των μελών του προσωπικού της. Το 2014 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 69,18%. Οι γυναίκες που κατέχουν σήμερα υψηλόβαθμες θέσεις στην εταιρεία είναι 144 έναντι 61 προ δεκαετίας, αύξηση 136%. Ενδεικτικά, οι γυναίκες διευθύντριες καταστημάτων είναι σήμερα 133 σε σύνολο 3.505 εργαζομένων, ενώ το 2014 ήταν 55 σε σύνολο 756 εργαζομένων. Με σχέση πλήρους απασχόλησης εργάζεται το 79% των γυναικών, ενώ με σχέση μερικής απασχόλησης το 21%. Το 2014 δεν υπήρχε καμία γυναίκα εργαζόμενη στην ηλικιακή ομάδα των ατόμων ηλικίας μεταξύ 18 και 27 ετών, ενώ σήμερα υπάρχουν 120 εργαζόμενες. Στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 28 και 37 ετών οι γυναίκες εργαζόμενες είναι 418 έναντι 53 το 2014, στην αντίστοιχη ομάδα των ατόμων μεταξύ 38 και 47 ετών τα 850 είναι γυναίκες έναντι 186 προ δεκαετίας, στις ηλικίες μεταξύ 48 και 57 ετών 799 άτομα είναι γυναίκες έναντι 228 το 2014 και στις ηλικίες μεταξύ 58 και 67 ετών 118 άτομα είναι γυναίκες έναντι 56 προ δεκαετίας.

Στα σούπερ μάρκετ Χαλκιαδάκης στην θέση της διευθύνουσας συμβούλου βρίσκεται γυναίκα, η κ. Χριστίνα Χαλκιαδάκη. Όπως είναι αναμενόμενο, κι εδώ η πλειονότητα των εργαζομένων είναι γυναίκες σε ποσοστό 54%. Ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών έχει μειωθεί στα 44 έτη έναντι 49 έτη προ δέκα χρόνων. Το μορφωτικό τους επίπεδο είναι κατά βάση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το ποσοστό των γυναικών αποφοίτων ανωτέρας εκπαίδευσης. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αυξηθεί κατά 5% το ποσοστό των γυναικών που απασχολούνται σε υψηλόβαθμες θέσεις διοίκησης της εταιρείας, ενώ το 45% των ατόμων που διευθύνουν τα καταστήματα είναι γυναίκες (διευθύντριες).

Στην ΟΚ! Anytime Market την υψηλότερη διοικητική θέση την κατέχει γυναίκα, η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας, κ. Δέσποινα Ξυνού. Επίσης το 55% του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας είναι γυναίκες –ο όμιλος απασχολεί 900 άτομα εκ των οποίων τα 495 είναι γυναίκες. Από τα επτά διευθυντικά στελέχη τα τρία είναι γυναίκες, ενώ τα πέντε στα δέκα άτομα επικεφαλής τμημάτων είναι γυναίκες. Στα καταστήματα της Βόρειας Ελλάδας, ωστόσο, μόλις τα δύο στα δώδεκα στελέχη είναι γυναίκες. Στα θυγατρικά καταστήματα, οι δέκα εκ των δεκαέξι επικεφαλής είναι γυναίκες. Το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας αποτελείται από οκτώ άτομα, εκ των οποίων τα τέσσερα είναι γυναίκες.

Στην αλυσίδα Θανόπουλος οι γυναίκες εργαζόμενες είναι 281 σε σύνολο 392 ατόμων (72%), ενώ με σχέση πλήρους απασχόλησης εργάζονται το 88% των γυναικών. Από τις 18 θέσεις ευθύνης στην εταιρεία τις 13 τις καλύπτουν γυναίκες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 1911 η εταιρεία Θανόπουλος –ακριβέστερα, το κατάστημα Θανόπουλος– ήταν το πρώτο κατάστημα τροφίμων στην Ελλάδα που προσέλαβε υπαλλήλους γυναίκες…