Η ΦΤΩΧΙΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΤΗΣ

Κάπου 750.000 συνάνθρωποί μας ζουν με ημερήσιο εισόδημα μικρότερο από 10,5 ευρώ, ενώ 85.000 από αυτούς "τα φέρνουν βόλτα" με μόλις 0,7 ευρώ την ημέρα! Οι Έλληνες "φτωχοί" δηλώνουν αδυναμία τακτικής κατανάλωσης τροφίμων υψηλής θρεπτικής αξίας (ψάρι, κρέας κλπ) σε ποσοστό 68%, ενώ οι "φτωχοί μακράς διάρκειας" σε ποσοστό 77%!

Τα εντυπωσιακά αυτά συμπεράσματα -τόσο εντυπωσιακά που μοιάζουν απίστευτα- προκύπτουν από την Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των νοικοκυριών, που διενεργήθηκε την άνοιξη του 2003 από την ΕΣΥΕ με τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Κοινωνικής Πολιτικής του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Τα ευρήματά της δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα και τα καθόλου κολακευτικά για μια χώρα που ανήκει στο "γκρουπ" των χωρών της Ευρωζώνης συμπεράσματα, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

• Το 21,1% του πληθυσμού της Ελλάδας, δηλαδή 2.165.107 άτομα, ζουν κάτω από τα όρια της φτώχιας, δηλαδή με κατά κεφαλή εισόδημα 4.800 ευρώ το έτος.
• Το ποσοστό μειώνεται στο 19,3% του συνόλου, 1.986.151 άτομα, αν συνυπολογιστεί η ιδιοκατοίκηση.
• Αντίθετα, οι διαβιούντες κάτω του ορίου της φτώχιας αυξάνονται σε 22,6%, δηλαδή σε 2.325.700 άτομα, αν δεν συνυπολογιστούν οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων).

Η Eurostat υπολογίζει τη γραμμή της φτώχιας στο 60% του ισοδύναμου συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος του νοικοκυριού, δηλαδή των εισοδημάτων του νοικοκυριού από κάθε πηγή, αφού αφαιρεθούν οι φόροι και οι εισφορές για κοινωνική ασφάλιση. Το όριο της φτώχιας, σε τιμές 2002, σημειώνουν οι ερευνητές, αντιστοιχεί σε εισόδημα 4.800 ευρώ για ένα μονομελές νοικοκυριό, ενώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο μικρά παιδιά αντιστοιχεί σε 10.800 ευρώ. Σε σχέση με τις επιμέρους κατηγορίες πληθυσμού, μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχιας διατρέχουν:

• Οι ηλικιωμένοι, των οποίων το ποσοστό οικονομικής επισφάλειας φθάνει το 28,1%, έναντι 19% στις ηλικίες 16-64 ετών.
• Οι άνεργοι και οι συνταξιούχοι, των οποίων το ποσοστό οικονομικής επισφάλειας φθάνει το 28,1% και το 26,3% αντιστοίχως, έναντι 15,7% στους απασχολούμενους.
• Τα νοικοκυριά με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης του αρχηγού.
• Στα πολυμελή νοικοκυριά, από 5 άτομα και πάνω. Στα πενταμελή νοικοκυριά το ποσοστό φθάνει το 25,4%, στα εξαμελή το 36,6% και στα επταμελή το 55,2%.

Η εμπεριστατωμένη ανάλυση των ευρημάτων της έρευνας δείχνει ότι κάποια καταναλωτικά αγαθά είναι πλέον κτήμα σχεδόν όλων των κατοίκων της Ελλάδας, ενώ σε άλλα η ψαλίδα μεταξύ "φτωχών" και "μη φτωχών" έχει ανοίξει υπερβολικά. Έτσι: Το 40% των "φτωχών" νοικοκυριών δηλώνει ότι δεν είναι σε θέση να πληρώσει για να ζεστάνει σε ικανοποιητικό βαθμό την κατοικία του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα "μη φτωχά" νοικοκυριά είναι μόνο 14%. Επίσης, σχεδόν τα μισά νοικοκυριά συνάπτουν καταναλωτικά δάνεια ή χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες για την αγορά διάφορων ειδών. Η πρακτική αυτή αφορά περισσότερο τα "μη φτωχά" παρά τα "φτωχά" νοικοκυριά. Πιο συγκεκριμένα, το 56,6% των "μη φτωχών" νοικοκυριών δηλώνει ότι συνάπτει δάνεια (1.626.650 νοικοκυριά), ενώ κάνει το ίδιο μόνο το 20,7% των "φτωχών" νοικοκυριών (163.222 νοικοκυριά).

Το 16% των νοικοκυριών που ανήκουν στην κατηγορία των "φτωχών", δηλαδή 130.200 νοικοκυριά σε σύνολο 787.532, δηλώνουν ότι αισθάνονται να επιβαρύνονται πολύ ή αρκετά από τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει για τις πληρωμές δανείων. Στα "μη φτωχά" νοικοκυριά το αντίστοιχο ποσοστό είναι 25%.

• 535.607 νοικοκυριά δεν έχουν τη δυνατότητα να διατρέφονται με ψάρι, κοτόπουλο ή κρέας κάθε δεύτερη ημέρα. Από αυτά, τα 258.521 κατατάσσονται στην κατηγορία των "φτωχών" και αντιπροσωπεύουν ποσοστό 32,8%. Τα 277.086 νοικοκυριά δηλώνουν "μη φτωχά" (9,6%).
• 1.731.751 νοικοκυριά (47,3% του συνόλου) δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν έκτακτες αλλά και αναγκαίες δαπάνες. Από αυτά, τα 523.122 νοικοκυριά ανήκουν στην κατηγορία των "φτωχών" (66,4%) και τα 1.208.629 νοικοκυριά σε εκείνη των "μη φτωχών" (42%).
• 718.307 νοικοκυριά δεν έχουν δυνατότητα να πληρώσουν για ικανοποιητική θέρμανση της κατοικίας τους. Από αυτά τα 316.170 νοικοκυριά ανήκουν στην κατηγορία των "φτωχών" (40%) και τα 402.137 νοικοκυριά σε εκείνη των "μη φτωχών" (14%).