Κόντρα στις ισχυρές δυνάμεις της οργανωμένης λιανικής δραστηριοποιούνται οι μικρομεσαίοι του κλάδου, απτόητοι από την ισχυρή τάση συγκέντρωσης της αγοράς στα χέρια ολίγων. Δεν καταθέτουν τα όπλα ούτε απαισιοδοξούν. Αντίθετα, καταλαμβάνουν γρήγορα κάθε κενό της αγοράς κυρίως στην περιφέρεια, ακολουθώντας την πυξίδα τους σταθερά στην κατεύθυνση της επέκτασης των δικτύων τους.

Στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται οι επεκτατικές κινήσεις τους σε τοπικό επίπεδο, μέσω εξαγορών μικρότερων δικτύων και ίδρυσης νέων καταστημάτων εταιρικών ή δικαιόχρησης, η ανάπτυξη συνεργειών στη λογική των κοινών αγορών, όπως και η περαιτέρω ισχυροποίηση των εμπορικών τους σημάτων, με την αύξηση των επενδύσεών τους στη διαφήμιση.

Η συνισταμένη των ενεργειών τους, κοινή μεταξύ όλων σε αυτή τη φάση, είναι η σθεναρή αντίσταση στην εντυπωσιακή δυναμική αύξησης του τζίρου των καταστημάτων της ΕΥΣ στην περιφέρεια. Η προτεραιότητά τους αυτή συνδέεται με το στόχο καθενός χωριστά για τόνωση του μεριδίου του στην αγορά και εξασφάλιση μεγαλύτερου όγκου πωλήσεων, ώστε να βελτιώνονται οι ετήσιες συμφωνίες του με τις προμηθεύτριες εταιρείες.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις μικρομεσαίων εταιρειών του κλάδου, που δεν κρύβουν τις φιλοδοξίες τους, είναι η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, η Market In, η Bazaar και η Spar Hellas. Η καθεμιά με το δικό της διακριτό στρατηγικό στίγμα προσπαθεί να επιταχύνει την ανάπτυξή της. Οι πρωτοβουλίες τους, ωστόσο, κρίνονται μικρού βεληνεκούς σε σύγκριση με των πρωταγωνιστών της αγοράς και το μέγεθος των πωλήσεων καθενός παραμένει περιορισμένης σημασίας, συγκρινόμενο με τα συνολικά μεγέθη του κλάδου.

Οι διοικήσεις τους, όμως, δείχνουν αποφασισμένες να διασφαλίσουν την παρουσία τους στις εξελίξεις του κλάδου, ευελπιστώντας ότι δεν θα καμφθούν από τον ανταγωνισμό των ΕΥΣ, ΑΒ Βασιλόπουλος, Lidl, Metro, Μασούτης και Πέντε. Το όχι μακρινό μέλλον θα δείξει κατά πόσο θα δικαιωθούν, αν θα μπορέσουν να επιβιώσουν αυτοτελώς η μία παράλληλα προς την άλλη αντί της μεταξύ τους συγκέντρωσης, εν μέρει τουλάχιστον. Ας δούμε, όμως, τι πράττουν σήμερα ως χωριστές εταιρικές οντότητες.

Σε αναζήτηση στρατηγικής συμμαχίας η Spar Hellas
Σε αναζήτηση στρατηγικής συνεργασίας στο πεδίο των logistics με μεγάλη αλυσίδα του κλάδου, για την τροφοδοσία του δικτύου της, βρίσκεται η Spar Hellas, ώστε να οργανώσει αποτελεσματικότερα τη διανομή των προϊόντων της, μειώνοντας το διαχειριστικό της κόστος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκησή της πραγματοποιεί εδώ και μήνες σχετικές επαφές με άλλες εταιρείες του κλάδου, προκειμένου να «κουμπώσει» στα συστήματα μιας εξ αυτών την εξυπηρέτηση των μελών της. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, κατά τις παραμονές έκδοσης του τεύχους επρόκειτο να καταλήξει μια σχετική συμφωνία συνεργασίας.

Την απόφαση ν’ αναζητήσει συνεργάτη έλαβε η διοίκηση της Spar Hellas, λόγω της ταχείας επέκτασης του δικτύου της, επέκταση που επείγει να οργανωθεί στον τομέα των logistics, ώστε να ανταποκρίνεται απρόσκοπτα στον εφοδιασμό των επιχειρηματιών με τους οποίους έχει συνάψει συμβάσεις δικαιόχρησης. Πάντως, το ότι η εταιρεία δεν προχωρά στην οργάνωση δικών της αποθηκευτικών χώρων, δείχνει είτε ότι δεν διαθέτει ακόμη τον ικανό αριθμό καταστημάτων είτε ότι δεν επιθυμεί επί του παρόντος να προχωρήσει στις σχετικές επενδύσεις.

Σημειώνεται ότι μέχρι τα μέσα του Ιουλίου η Spar Hellas θα υποστηρίζει περί τα 30 καταστήματα πλήρως προσαρμοσμένα στις προδιαγραφές οργάνωσης και λειτουργίας της μητρικής εταιρείας. Την ίδια περίοδο σε φάση ολοκλήρωσης των σχετικών ετοιμασιών θα βρίσκονται ακόμη 47 σούπερ μάρκετ, στα οποία ανεξάρτητα από την πρόοδο των εργασιών ανακαίνισης εφαρμόζονται ήδη οι προωθητικές ενέργειες και τα προγράμματα προσφορών, που ισχύουν για όσα καταστήματα είναι «στημένα» κατά το πρότυπο των Spar.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διοίκησης της Spar Hellas, έως τέλος του έτους περί τα 40 έως 50 καταστήματα του δικτύου θα έχουν ανακαινιστεί πλήρως, ενώ 50 έως 60 θα βρίσκονται στην ενδιάμεση φάση. Ο μακροπρόθεσμος στόχος της είναι σε βάθος τετραετίας να λειτουργούν περί τα 250 καταστήματα σήματος Spar ή Spar Express, πραγματοποιώντας αθροιστικές ετήσιες πωλήσεις 500-550 εκατ. ευρώ. Σημειώνουμε ότι πέραν των μονάδων Spar η εταιρεία τροφοδοτεί με προϊόντα της κι ένα δίκτυο καταστημάτων, που ανήκουν κυρίως στους ομίλους αγορών Αστέρας και Ασπίδα, με τους οποίους συνεργάζεται –με τον Αστέρα, άλλωστε, έχει μετοχική σχέση.

Όπως μας εξηγήθηκε, δεδομένου ότι πολλοί μικροί τοπικοί επιχειρηματίες αρνούνται την αλλαγή επωνυμίας για τα μαγαζιά τους, η Spar Hellas αποφάσισε να τους τροφοδοτεί με επώνυμα και private label προϊόντα, ώστε να έχουν πρόσβαση εν μέρει έστω στα προνόμια που απολαμβάνουν οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων Spar. Δεν αποκλείεται, πάντως, το ενδεχόμενο εν ευθέτω χρόνο και εφόσον κριθεί σκόπιμο, η εταιρεία να λανσάρει και νέο εμπορικό σήμα, προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες κι άλλων μικρών επιχειρηματιών μελών των ομίλων Αστέρας και Ασπίδα.

Πέντε συμφωνίες για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός
Από τους μικρομεσαίους του κλάδου την ταχύτερη ανάπτυξη, λόγω των εξαγορών και των συνεργειών που συνάπτει, παρουσιάζει κατά γενική ομολογία η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Η πιο πρόσφατη συμφωνία του αφορά τη Σπανός, αλυσίδα της Δωδεκανήσου με 4 πλέον καταστήματα μετά την εξαγορά ενός στη Ρόδο από τη Bazaar. Τα τρία βρίσκονται στη Ρόδο και το τέταρτο στη Λέρο.

Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός υπέγραψε συμφωνία franchise με την εν λόγω εταιρεία, η οποία, όντας σε δυσχερή οικονομική θέση, αναζητούσε πλαίσιο συνεργασίας, που θα διασφάλιζε την επιβίωσή της. Έχοντας προστασία έναντι των πιστωτών της, η αλυσίδα πούλησε το ένα κατάστημά της για να εξασφαλίσει ρευστότητα και κατόπιν συμφώνησε να γίνει franchisee της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ετήσιος τζίρος της κινείται στο επίπεδο των 10-12 εκατ. ευρώ και ότι σύντομα θα αναρτήσει τις ταμπέλες με το σήμα της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός στα καταστήματά της.

Για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αυτή ήταν η πέμπτη κατά σειρά συμφωνία, που συνήψε τα τελευταία χρόνια με τοπική εταιρεία του κλάδου. Στις αρχές της χρονιάς φέτος εξαγόρασε το δίκτυο 11 καταστημάτων της ΜΑΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Το Φεβρουάριο του 2017 εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της Γρηγοριάδης, αλυσίδας με 40 σούπερ μάρκετ στους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης, Φλώρινας και Γρεβενών (από αυτά εξαγόρασε τα 34), ενώ τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς εξαγόρασε την εταιρεία CRM-Αριάδνη στην Κρήτη, που τροφοδοτεί με το σύστημα franchising περί τους 100 παντοπώλες στη μεγαλόνησο.

Τέλος, πέρυσι τον Ιούλιο εξαγόρασε τη Μέριμνα, αλυσίδα 11 καταστημάτων στα νότια προάστια της Αττικής. Σε ό,τι αφορά την πορεία των πωλήσεων της εταιρείας φέτος, εξελίσσονται ανοδικά με ρυθμό υψηλότερο του 16%, τροφοδοτούμενες ασφαλώς από την επεκτατική της πολιτική. Το 2018 έκλεισε για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός με πωλήσεις αυξημένες στο επίπεδο των 257 εκατ. ευρώ.

H Market In με φιλοδοξία πανελλαδικού δικτύου
Ως μια από τις δυναμικότερες μικρομεσαίες αλυσίδες του κλάδου η Market In συνεχίζει την επιθετική πολιτική ανάπτυξης του δικτύου της, αυτή τη φορά ενισχύοντας την παρουσία της στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, όπου προχώρησε στην εξαγορά τοπικού δικτύου. Πρόκειται για 7 σούπερ μάρκετ της αλυσίδας Βλαχοδήμος, που, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, πραγματοποιεί ετησίως τζίρο 13-14 εκατ. ευρώ.

Η εν λόγω εξαγορά αποτελεί συνέχεια προηγούμενων επεκτατικών ενεργειών της Market In αρχικά στη βόρεια και την κεντρική Ελλάδα, όπου έθεσε υπό τον έλεγχό της ένα σημαντικό αριθμό καταστημάτων, άλλοτε της πτωχευμένης Αφοί Καρυπίδη, κατόπιν συμφωνιών ενοικίασης των χώρων τους με τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που τα στεγάζουν. Ακολούθησε η κάθοδος της Market In στην Πελοπόννησο, όπου η αλυσίδα επίσης συνήψε με ιδιοκτήτες ακινήτων συμβάσεις ενοικίασης καταστημάτων, τα οποία μέχρι πρότινος στέγαζαν σούπερ μάρκετ της πτωχευμένης Καραγιάννης στη Λακωνία.

Ήδη η Market In λειτουργεί υπό τον έλεγχό της τα πρώτα 5-6 καταστήματα, ενώ έπονται κι άλλα. Σημειώνεται ότι η Καραγιάννης λειτουργούσε στην περιοχή συνολικά 9 σούπερ μάρκετ. Από τα προαναφερόμενα είναι ξεκάθαρο ότι η διοίκηση της Market In κινείται πλέον στην κατεύθυνση του σχηματισμού ενός πανελλαδικού δικτύου καταστημάτων, που θα απαιτήσει ασφαλώς χρόνο και κεφάλαια.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όταν εντοπίζει ευκαιρίες γρήγορης εξάπλωσης σε περιφερειακές αγορές, ανταποκρίνεται άμεσα, στήνοντας περιφερειακά ένα σύστημα δορυφορικών δικτύων, τα οποία προοπτικά θα αποτελέσουν ένα γεωγραφικά συνεκτικό οργανωμένο δίκτυο συνήθως μικρομεσαίων καταστημάτων. Παράλληλα, διατηρεί έντονο ενδιαφέρον για την ίδρυση νέων εμπορικών μονάδων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ειδικό ενδιαφέρον επέκτασης εκδηλώνει σήμερα για την Πελοπόννησο. Σημειώνεται ότι η εταιρεία καταγράφει και φέτος ανοδική τάση πωλήσεων, που πλέον σε αξία υπερβαίνουν κατά πολύ τα 300 εκατ. ευρώ.

Επτά νέα καταστήματα Bazaar
Χρονιά δυναμικής ανάπτυξης χαρακτηρίζεται και το 2019 για τη Bazaar. Η διοίκησή της προσβλέπει στην οργάνωση και λειτουργία έως 7 νέων εμπορικών μονάδων, έχοντας ήδη ξεκινήσει τη δημιουργία των πρώτων πέντε εξ αυτών. Τα δύο είναι cash & carry και επρόκειτο να εγκαινιαστούν περί τα μέσα του Ιουλίου, το ένα στη Μύκονο και το δεύτερο στη Σαντορίνη. Τα άλλα τρία είναι σούπερ μάρκετ, από ένα στη Ρόδο, την Αθήνα και τη Λάρισα.

Γενικότερα η Bazaar στρέφει περισσότερο το ενδιαφέρον της κυρίως σε τουριστικές περιοχές της χώρας, θεωρώντας ότι η θεαματική ανάπτυξη του διεθνούς τουρισμού στη χώρα θα προσδώσει ώθηση πωλήσεων στο δίκτυό της, εφόσον εκμεταλλευτεί σωστά τις σχετικές ευκαιρίες γεωγραφικής εξάπλωσης. Οι πωλήσεις της Bazaar φέτος εξελίσσονται με ρυθμό ανάπτυξης 5,5% επί του συνόλου της απόδοσης του δικτύου της και με 1,5% σε συγκρίσιμη βάση σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Η διοίκησή της προβλέπει ότι η χρονιά θα κλείσει ανοδικά για την εταιρεία κατά 6%, αν και το Μάιο διαπίστωσε πτώση του ρυθμού ανάπτυξης, καθώς τα έσοδά της κινήθηκαν πτωτικά σε συγκρίσιμη βάση κατά 1,5% έναντι του Μαΐου του 2018. Εξάλλου, όπως εκτιμά, το 2019 ο εταιρικός τζίρος θα αυξηθεί περίπου στα 185 εκατ. ευρώ (προϋπολογιζομένης της απόδοσης και της θυγατρικής της Bazaar στη Σάμο) από 175 εκατ. το 2018, χρονιά κατά την οποία η εταιρεία εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 7%-8%.