Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΤΟ 2003

Όπως εξηγήσαμε στο εισαγωγικό μας σημείωμα που δημοσιεύεται στις πρώτες σελίδες του ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ, η δομή των στοιχείων στην παρουσίαση του 2004 είναι η ίδια που έχουμε επιλέξει και ακολουθούμε τα τελευταία χρόνια. Επόμενο είναι να μην αλλάξει και ο τρόπος σχολιασμού των οικονομικών στοιχείων των σούπερ μάρκετ. Η ανάλυση των εξελίξεων που αφορούν την πορεία των οικονομικών στοιχείων των σούπερ μάρκετ είναι ενταγμένη στο γενικό οικονομικό γίγνεσθαι, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Επί της ουσίας να επαναλάβουμε ότι ο τρόπος που έχουμε προκρίνει για την παράθεση των δεδομένων των ισολογισμών, καθώς και για την ανάλυσή τους, απηχεί τις απόψεις μας και τις απόψεις μεγάλης μερίδας του κλάδου (που πιστεύουμε ότι είναι η συντριπτική πλειοψηφία). Και έτσι να μην ήταν, η οικονομική ανάλυση πρέπει από τη μια να ακολουθεί τα γενικώς παραδεδεγμένα διεθνή κλαδικά πρότυπα και από την άλλη να ερευνά και να αναλύει τα δεδομένα των επιχειρήσεων σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να ακολουθεί μηχανιστικά τα πρότυπα αυτά.

Η ανάλυση των δεδομένων των ισολογισμών στοχεύει στην απόδοση της συνολικής εικόνας του κλάδου και όχι στην εστίαση στις επί μέρους επιχειρήσεις (προικοδοτώντας ή αμαυρώνοντας τες). Πρόθεσή μας παραμένει να δώσουμε περισσότερα στοιχεία από αυτά που δίνουν οι ισολογισμοί και να συμπληρώσουμε τους δείκτες με νέους, αφήνοντας τον αναγνώστη, τον αναλυτή, ή τον επιχειρηματία να εξαγάγει τα δικά του συμπεράσματα. Ωστόσο δεν είμαστε απρόσωποι. Δεν θέλουμε απλώς να αναπαράγουμε ένα μοντέλο που υπακούει σε σκοπιμότητες με τη λογική του “στην αγορά λέγεται” ή “κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες” και τα άλλα συναφή λεκτικά τεχνάσματα, χωρίς άποψη και κριτική τοποθέτηση. Πιστεύουμε πως έτσι είμαστε πιο παραγωγικοί και χρήσιμοι και στον κλάδο γενικά και στους επιχειρηματίες και σε όσους βλέπουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη σαν μια συνέχεια και όχι σαν μια ευκαιριακή συγκυρία.

Να κάνουμε μια απαραίτητα παρατήρηση: Πολλοί ισολογισμοί δημοσιεύονται με λάθη, είτε γιατί έγινε λάθος στην εκτύπωση από τις εφημερίδες, είτε γιατί παραλήφθηκαν κάποια ποσά. Αλλά υπάρχουν και πάμπολλες περιπτώσεις που οι ισολογισμοί δεν συντάσσονται με τον τρόπο που απαιτεί το Ε.Λ.Σ., ο Ν. 2190 και η φορολογική νομοθεσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ισολογισμοί καθίστανται μη συγκρίσιμοι. Το θέμα αυτό είναι σοβαρό και σε κάποιο μέτρο επιδρά στην εικόνα του ισολογισμού, στους δείκτες και τα συμπεράσματα που μπορεί κάποιος να εξαγάγει.

Οι χρονιές 2000 και 2001 είχαν σημαδευτεί από την αναζωπύρωση της συγκέντρωσης των λιανεμπορικών επιχειρήσεων σε ομίλους εταιρειών, μικρότερους ή μεγαλύτερους, και από την ύφεση στην κερδοφορία σε μια σειρά επιχειρήσεων, μικρότερων ή μεγαλύτερων.

Το 2002 μια σειρά διορθωτικών και διαρθρωτικών κινήσεων των επιχειρήσεων άλλαξαν τα δεδομένα και φάνηκαν δείγματα θετικών προοπτικών στην κερδοφορία και τη χρηματοοικονομική δομή.

Τέτοιες κινήσεις ήταν:

· Η ολοκλήρωση των εξαγορών και των συγχωνεύσεων που είχαν δρομολογηθεί από τα προηγούμενα χρόνια.

· Η επέκταση με νέα σημεία πώλησης.

· Η αναδιάρθρωση του ενεργητικού και του παθητικού πολλών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των μεγάλων, με κύριους άξονες: Την υιοθέτηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) και σε μερικές περιπτώσεις του leasing ακινήτων, είτε πρωτογενώς είτε με την μεταπώληση ακινήτων (sale and lease back).

· Την σχετική ηρεμία στον ανταγωνισμό των τιμών και την τάση να διαμορφωθούν εξισορροπητικοί μηχανισμοί.

Το 2003 τα πράγματα άλλαξαν. Τους πρώτους μήνες, μέχρι το Μάιο, οι πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ σημείωσαν άνοδο πάνω από το μέσο όρο της αύξησης των λιανικών πωλήσεων, εν αντιθέσει προς το δεύτερο εξάμηνο οπότε, όπως και το 2002, σημειώθηκε μια σχετική επιβράδυνση. Αυτό ως προς το μέσο όρο γιατί και τη χρονιά αυτή δεν έλειψαν οι φωτεινές εξαιρέσεις ορισμένων εταιρειών, που εξακολουθητικά είναι οι πρωτοπόροι στην ανάπτυξη και στην κερδοφορία.

Προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2003 η τάση ανόδου του πληθωρισμού και κάποια κερδοσκοπικά φαινόμενα, ενδημικά της οικονομικής πραγματικότητας στη χώρα μας, ώθησαν την τότε κυβέρνηση σε ανασχηματισμό και χάραξη μιας δυναμικής παρέμβασης στην αγορά ,με σκοπό την ανάσχεση του ανατιμητικού κύματος.

Οι έλεγχοι στις λαϊκές αγορές, οι επαφές και οι διαπραγματεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς και οι εντυπωσιακές παραστάσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα, δημιούργησαν ένα κλίμα απαξιωτικό για τα σούπερ μάρκετ που ούτε λίγο ούτε πολύ κατηγορήθηκαν σαν πρωτεργάτες της κερδοσκοπίας και της σπέκουλας. Η παραπληροφόρηση οργίασε και όλα σχεδόν τα ΜΜΕ αναπαρήγαγαν αβασάνιστα τις ανεξέλεγκτες καταγγελίες και τους παντοειδείς ακροβατισμούς.

Το αλαλούμ έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε ο βουλευτής κ. Μαντέλης να φέρει το θέμα στη Βουλή – στη Βουλή παρακαλώ – καταγγέλλοντας ότι τα μεγάλα σούπερ μάρκετ με τις δεσπόζουσες συμφωνίες που συνάπτουν με τους προμηθευτές τους, δεν αναγράφουν όλες τις εκπτώσεις στα τιμολόγια, με αποτέλεσμα να μην περνούν στις τιμές και στον καταναλωτή, αλλά να καρπώνονται υπερκέρδη οι εταιρείες.

Την ίδια δόξα εζήλωσε και ο κ. Ξαρχάκος ο οποίος κατέθεσε ανάλογη ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βέβαια και οι δύο δεν επλανήθησαν οίκοθεν. Κάποιοι “συμβουλευτικοί όφεις” τους παρέσυραν στην ατραπό της άγνοιας, καταδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι εθνικοί μας αντιπρόσωποι και με ποίον τρόπο υπερασπίζονται τα εθνικά συμφέροντα. Έτσι, με την υιοθέτηση αηθών και ατεκμηρίωτων καταγγελιών, δεν προάγει ούτε υπερασπίζεται κανείς την καλή εικόνα της χώρας μας στην ΕΕ. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να αυτοδιασυρόμαστε .

Όλα αυτά δεν υποδηλώνουν μόνο άγνοια των οικονομικών στοιχείων των ισολογισμών των σούπερ μάρκετ (δεν διάβαζαν τουλάχιστον το ΠΑΝΟΡΑΜΑ!), αλλά αναδεικνύει και τον αμοραλισμό που καταδυναστεύει την δημόσια ζωή.

Τώρα πιο ψύχραιμες φωνές -και σε πολλές περιπτώσεις οι ίδιοι επικριτές των σούπερ μάρκετ- διαπιστώνουν ότι και οι βιομήχανοι δεν είναι άμοιροι ευθυνών για τις ανατιμήσεις, καθώς επίσης και το ότι η καθιέρωση του ευρώ βρήκε απροετοίμαστη και ανώριμη την χώρα (βέβαια τέτοια ανάλογα και πιο έντονα φαινόμενα εκδηλώθηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πολύ ώριμες, οργανωμένες και ισχυρές).

Το όλο κλίμα όπως διαμορφώθηκε ώθησε κάποιες επιχειρήσεις σε ενέργειες τιμολογιακής πολιτικής με δεσμεύσεις για πάγωμα των τιμών για ένα τετράμηνο, που όπως αποδείχθηκε καμία ουσιαστική συμβολή δεν είχαν στη προσπάθεια τιθάσευσης του ανατιμητικού κλίματος. Αντίθετα υπήρξαν φωνές του επιχειρηματικού κόσμου που συνιστούσαν συγκράτηση και όχι παρεμβάσεις στη λειτουργία της αγοράς.

Περί αυτού θα γίνει λόγος και παρακάτω στην ενότητα που αναφέρεται στον ανταγωνισμό.

Σε διεθνές επίπεδο η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Ο πόλεμος μαίνεται και οι ανακατατάξεις βρίσκονται στο απόγειο. Επιθετικές εξαγορές, συγχωνεύσεις και επεκτάσεις των δυνατών στην Ασία και στις χώρες του τρίτου κόσμου είναι τα κύρια χαρακτηριστικά.

Η μεγάλη Wal-Mart, η μεγαλύτερη αλυσίδα του κόσμου με παρουσία και στην Αγγλία, πασχίζει να εισχωρήσει πιο βαθιά στη ευρωπαϊκή αγορά. Οι φήμες οργιάζουν και τα σενάρια επιθετικής εξαγοράς ή συνεργασίας με την μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αλυσίδα και δεύτερη στον κόσμο Carrefour εμφανίζονται περιοδικά, χωρίς να διαψεύδονται ούτε και να επιβεβαιώνονται. Η ρευστότητα συντηρείται και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Ο συγκεντρωτισμός καλά κρατεί και οι ευρωπαϊκές αλυσίδες πλαγιοκοπούν η μία την άλλη και επεκτείνονται προς ανατολάς, κάτω και από τις νέες προοπτικές που δημιουργούνται με την διεύρυνση της ΕΕ.

Η επέκταση αγγίζει και τα Βαλκάνια, όπου η μοναδική ελληνική παρουσία είναι από την αλυσίδα ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ με θυγατρικές εταιρείες στη FYROM και στη Σερβία. Ήδη η Τουρκική αλυσίδα MIGROS TURK, θυγατρική της Ελβετικής MIGROS, εκδήλωσε ενδιαφέρον να ανοίξει καταστήματα σούπερ μάρκετ και υπεραγορές στα Σκόπια και μάλιστα με την χρηματοδότηση της Διεθνούς Ευρωπαϊκής Τράπεζας. Αυτό θα σημάνει την όξυνση του ανταγωνισμού στη γειτονική χώρα.

Το 2003 εντάθηκαν οι φήμες για κάθοδο των αλυσίδων του ευρωπαϊκού βορά στην Ελλάδα. Ακούστηκαν οι ΑΛΥΣΙΔΕΣ TESCO, REWE, ALDI, METRO, TENGELMANN, SISA, WAL-MART και έπεται συνέχεια. Ήδη η γερμανική TENGELMANN ίδρυσε την PLUS HELLAS ΕΠΕ, θυγατρική εταιρεία με έδρα στη Θεσσαλονίκη, και προωθεί την ίδρυση των καταστημάτων discount με την επωνυμία Plus.

Η είσοδος της εν λόγω εταιρείας στην ελληνική αγορά σηματοδοτεί τις προθέσεις και των άλλων μνηστήρων και προδικάζει τις εξελίξεις και την ένταση του εγχώριου αλλά και του διεθνούς ανταγωνισμού.

Η έναρξη του 2003 είχε βρει την αγορά σε στάση αναμονής και νηνεμίας πριν τη θύελλα. Συνήθως τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο, λόγω εορτών, κοπάζει το ανταγωνιστικό κύμα και επιφανειακά διαμορφώνεται μια ήρεμη εορταστική ατμόσφαιρα. Από Ιανουάριο και μετά σιγά – σιγά η αγορά ξαναβρίσκει τη γνώριμη φυσιογνωμία της. Αυτό έγινε και το 2003. Ωστόσο δεν είχαμε μεγάλες εξάρσεις ούτε συγκλονιστικά γεγονότα.

Το κλίμα άλλαξε ριζικά όπως προαναφέραμε με την προσπάθεια του υπουργείου Ανάπτυξης να τιθασεύσει τον πληθωρισμό. Οι λιανοπωλητές και τα σούπερ μάρκετ από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο φάνηκε να τηρούν μια ενιαία τακτική αναδεικνύοντας πολλές φορές την ουσία του προβλήματος: Δεν είναι τα σούπερ μάρκετ που ανατιμούν τα είδη, αλλά οι προμηθευτές (βιομήχανοι, παραγωγοί, εισαγωγείς κλπ). Τα σούπερ μάρκετ απλώς μετακυλύουν με καθυστέρηση -και όχι πάντοτε όλες- τις ανατιμήσεις των προμηθευτών στον καταναλωτή. Δεν έλειψαν και οι τριβές μεταξύ επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ και προμηθευτών. Αποτέλεσμα αυτής της διελκυστίνδας ήταν τον Σεπτέμβριο η ΚΑΡΦΟΥΡ – ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ να αναγγείλει πάγωμα των τιμών για ένα τετράμηνο, συμβάλλοντας στην κυβερνητική προσπάθεια για συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζοντας ότι στοχεύει και στην αύξηση των πωλήσεων. Έτσι η κίνηση της εν λόγω αλυσίδας έλαβε όλα τα χαρακτηριστικά μιας σκληρής ανταγωνιστικής αντιπαράθεσης. Δεν έλειψαν οι φωνές από τον κλάδο, από άλλους λιανέμπορους αλλά και από μερίδα του τύπου που αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό την ενέργεια αυτή, μην παραλείποντας να τονίσουν ότι η ΚΑΡΦΟΥΡ – ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ άδραξε την ευκαιρία για να εντείνει το ανταγωνιστικό κλίμα και να αποκομίσει οφέλη. Από πού κι ως πού βέβαια αυτό είναι μεμπτό, κανένας δεν εξήγησε. Αυτοί είναι οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς βάσει των οποίων ο καθένας αξιοποιεί τις ευκαιρίες ακολουθώντας τη δική του στρατηγική και τους απώτερους σχεδιασμούς του.

Την κίνηση της ΚΑΡΦΟΥΡ-ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ακολούθησε η ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ με ανάλογη εξαγγελία, ενώ η πλειονότητα του κλάδου παρέμεινε σε αναμονή. Παράγοντας του κλάδου δήλωσε ευθέως: “Τα περιθώρια είναι μικρά και τα σούπερ μάρκετ δεν έχουν τη δυνατότητα μείωσης των τιμών”. Στην ίδια συχνότητα κινήθηκε και ο ΣΕΣΜΕ.

Οι αλληλοκατηγορίες για κερδοσκοπία, υπερκέρδη, εκπτώσεις κάτω από τραπέζι και τα άλλα συναφή δημιούργησαν ένα νοσηρό κλίμα και ώθησαν τους καταναλωτές σε άλλες ατραπούς, αποκρύπτοντας την ουσία του θέματος. Ο θόρυβος κόπασε αργά μετά το Νοέμβριο με την ανάπαυλα των εορτών. Η ηρεμία δεν κράτησε πολύ. Το επόμενο κύμα έντασης εκδηλώθηκε λίγο πριν τις εκλογές και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Στο περυσινό ΠΑΝΟΡΑΜΑ γράφαμε: “Αυτό το τελευταίο, “ο ελεύθερος ανταγωνισμός”, κανόνας και προϋπόθεση της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς που τόσο διαφημίζεται, φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το άλλοθι για την άσκηση μιας εξοντωτικής ή και αθέμιτης διαδικασίας οικονομικής επιβολής και κυριαρχίας. Για δεκαετίες ολόκληρες από τη μια οι ιθύνοντες του οικονομικού γίγνεσθαι στη χώρα μας και η πολιτεία από την άλλη, αφόριζαν κάθε παρεμβατισμό στη λειτουργία της αγοράς. Και πράγματι, προς τα εκεί οδηγήθηκε η χώρα μας. Και γι’ αυτό καυχιόμαστε, ότι είμαστε μια σύγχρονη χώρα που εν τέλει κατάφερε να αποσπαστεί από τη μιζέρια και την οπισθοδρόμηση. Όμως το “αόρατο χέρι” που κατά τον Adam Smith εξασφαλίζει την ισορροπία της αγοράς, στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι και τόσο αόρατο. Πώς χρησιμοποιήθηκε, δηλαδή, αυτός ο απογαλακτισμός του εμπορίου από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του κρατικού παρεμβατισμού;”.

Δεν πέρασαν παρά λίγοι μήνες και ο κύκλος της οικονομικής και πολιτικής συγκυρίας ανέδειξαν αυτή την αλήθεια. Αλλά αυτό αντί να οδηγήσει στην βελτίωση των όρων ανταγωνισμού και αντί η γνώση να συντελέσει στην ομαλοποίηση των συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού, οδηγηθήκαμε στη ασυναρτησία, στην καταστρατήγηση της νομοθεσίας, στην ευκαιριακή αρπαχτή και στα χτυπήματα κάτω από τη μέση. Τέτοια φαινόμενα τα είδαμε επανειλημμένα τις προηγούμενες χρονιές. Το 2003 δεν απετέλεσε εξαίρεση.

Ενώ το αναμενόμενο κύμα εξαγορών δεν ξέσπασε, η επέλαση νέων μεγάλων πολυεθνικών κολοσσών άρχισε να υλοποιείται, κάποιες κινήσεις άρχισαν να δίνουν νέα χαρακτηριστικά στο λιανικό εμπόριο και στο χώρο των σούπερ μάρκετ ειδικότερα.

Αυτές συνοψίζονται στα εξής:

· Συνενώσεις: Έγιναν κάποιες κινήσεις μικρών λιανοπωλητών που συνενώθηκαν για να αντιμετωπίσουν την επέκταση των μεγάλων.

· Franchise: Η ανάπτυξη του συστήματος με δικαιόχρηση άρχισε να ριζώνει καθυστερημένα και στη χώρα μας. Είναι μια στρατηγική που δίνει ώθηση στις μεγάλες αλυσίδες αλλά και καταφύγιο στους μικρούς ανεξάρτητους ιδιοκτήτες σούπερ μάρκετ ή και παραδοσιακών παντοπωλείων. Την στρατηγική αυτή ακολούθησαν και τρεις από τους μεγαλύτερους ομίλους του κλάδου, ενώ αναμένεται να την ακολουθήσουν και νέοι.

· Convenience stores: Γνωστά ως “καταστήματα γειτονίας”. Μικρά σε επιφάνεια (συνήθως 100-200 τμ) διαθέτουν τα εντελώς απαραίτητα, πρώτης ανάγκης, προϊόντα που θα χρειαστεί ο καταναλωτής σε έκτακτες ανάγκες. Ενεργούν συμπληρωματικά στις περιοδικές αγορές. Το 2003 εμφανίστηκαν δύο εταιρείες που προωθούν αυτό τον τύπο καταστημάτων η OLA STORES AE και ΤΟ ΜΙΚΡΟ AE, ενώ σιγά – σιγά εισέρχονται και οι άλλοι, οι μεγάλοι του κλάδου σε αυτό τον τύπο καταστημάτων (A-B City,). Αυτά και τα ακόμα μικρότερα “Mini market”, περίπου 50-100 τμ, τώρα μόλις αρχίζουν να αναπτύσσονται στη χώρα μας. Οι υπεύθυνοι των εταιρειών μιλούν για θετική αποδοχή από τους καταναλωτές.

· Συνενώσεις – Συγχωνεύσεις: Τίποτα το θεαματικό δεν έγινε το 2003. Οι κινήσεις για τη συνένωση των μικρών υποδηλώνει την αγωνία που σιγά-σιγά κορυφώνεται καθώς οι γίγαντες του παγκόσμιου εμπορίου αλώνουν και το τελευταίο χωριό.

· Θεσμικά: Τίποτα το σημαντικό δεν έγινε σε αυτόν τον τομέα. Οι εξαγγελίες δεν είχαν αντίκρισμα. Σε αυτό συνέβαλε το παρατεταμένο προεκλογικό κλίμα Το μόνο που ήρθε να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα ήταν η απόφαση για τήρηση πλήρους αποθήκης στα σούπερ μάρκετ κατά την εισαγωγή και εξαγωγή, από 1/1/2004, απόφαση της οποίας η εφαρμογή ανεστάλη τον Δεκέμβριο του 2003 για ένα χρόνο. Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές νέα δεδομένα έχουν προκύψει για αυτό το θέμα που για άλλη μια φορά εξελίσσεται θέατρο του παράλογου. Θα επανέλθουμε.

Τα στοιχεία των ισολογισμών, οι αριθμοί, δείχνουν στατικά την οικονομική εικόνα της επιχείρησης. Δεν δείχνουν την εμπορική δυναμικότητα και προοπτική. Οι κανόνες οι οποίοι καθιερώνονται νομοθετικά ή εθιμικά, όπως τα λογιστικά πρότυπα, μειώνουν μεν τις αντινομίες, τις ανακολουθίες και τα προβλήματα αλλά δεν τα εξαλείφουν. Οι αριθμοί επιδέχονται πολλαπλές αξιολογήσεις. Πολλές φορές λεπτομέρειες που με την πρώτη ματιά θεωρούνται ασήμαντες υποκρύπτουν σημαντικές πληροφορίες που μπορούν να διαφωτίσουν ή να διαστρέψουν την πραγματικότητα.

Το 2003 δεν έγιναν μεγάλης κλίμακας συγχωνεύσεις. Σε δύο περιπτώσεις συγχωνεύσεων μικρής εμβέλειας, ακολουθώντας την ίδια αρχή που υιοθετήσαμε τα προηγούμενα χρόνια, αθροίσαμε τα δεδομένα των ισολογισμών των εταιρειών που συγχωνεύτηκαν ώστε να είναι συγκρίσιμες οι δύο χρήσεις. Συγκεκριμένα αυτή η μέθοδος εφαρμόστηκε:

1. Στην ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΑΕ στην οποία συγχωνεύτηκε η ΥΠΕΡΑΓΟΡΑ ΑΦΟΙ ΛΑΔΑ Α.Ε. και
2. στην ΑΛΦΑ ΔΕΛΤΑ ΑΕ στην οποία συγχωνεύτηκε η Αφοί ΜΠΙΣΚΑ ΑΕ.

Σε δύο άλλες περιπτώσεις που παρουσιάζουν ιδιομορφία έγιναν οι απαραίτητες προσαρμογές για να εξασφαλιστεί η συγκρισιμότητα. Αυτές αφορούν:

1. Την 31/12/2002 προέκυψε η νέα εταιρεία ΚΑΡΦΟΥΡ – ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. μετά από συγχώνευση με την ιδρυθείσα εταιρεία τον Μάρτιο του 2002 ΚΑΡΦΟΥΡ – ΠΟΛΥΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΑΕ. Η νέα εταιρεία δεν δημοσίευσε ισολογισμό την 31/12/2002. Ισολογισμό δημοσίευσε η παλαιά “ΚΑΡΦΟΥΡ – ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ”, με τις εξής παρατηρήσεις: α) Στον ισολογισμό ενσωμάτωσε και τα αποτελέσματα της εκτιμητικής επιτροπής του άρθρου 9 του Ν. 2190. β) Σε σημείωση στον ισολογισμό αναφέρεται ότι η νέα εταιρεία δεν έκλεισε ισολογισμό (έστω και για μια μέρα την 31/12/2002) κάνοντας χρήση του δικαιώματος να κλείσει ισολογισμό με υπερδωδεκάμηνη χρήση την 31/12/2003. Έτσι ουσιαστικά έχουμε ισολογισμό της νέας εταιρείας ως προς το Ενεργητικό και το Παθητικό, αλλά της παλαιάς εταιρείας ως προς τα αποτελέσματα. Επομένως για λόγους συγκρισιμότητας ελήφθη υπ΄ όψιν για το 2002 ο ισολογισμός της παλαιάς εταιρείας.
2. Με ημερομηνία 31/12/2002 έγινε η συγχώνευση της ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ Α.Ε. με τη ΠΑΝΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΕ από την οποία προέκυψε η νέα εταιρεία με την επωνυμία ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΕ. Οι δύο εταιρείες δημοσίευσαν ισολογισμούς με ημερομηνία 31/12/2002, οι οποίοι ουσιαστικά είναι ισολογισμοί μετασχηματισμού και στους οποίους δεν περιλαμβάνονται τα αποτελέσματα της εκτιμητικής επιτροπής του άρθρου 9 του Ν. 2190. Η νέα εταιρεία ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΕ έκανε χρήση του δικαιώματός της δημοσιεύοντας ισολογισμό με ημερομηνία 31/12/2002 στον οποίο ενσωματώθηκαν και τα αποτελέσματα της εκτιμητικής επιτροπής. Η εταιρεία αυτή ουσιαστικά δεν έχει “Λογαριασμό Αποτελεσμάτων – Κερδών ζημιών”, αφού η ημερομηνία συγχώνευσης συμπίπτει με την τελευταία ημέρα της χρήσης και τα αποτελέσματα των δύο συγχωνευομένων εταιρειών έχουν ενσωματωθεί στην καθαρή θέση της νέας εταιρείας. Για λόγους συγκρισιμότητας με τον ισολογισμό της 31/12/2003 ελήφθη υπ όψιν ο ισολογισμός της 31/12/3002 ως προς το Ενεργητικό και το Παθητικό, και ο ενοποιημένος λογαριασμός εκμετάλλευσης των δύο συγχωνευομένων εταιρειών, απαλείφοντας τις μεταξύ τους ενδοεταιρικές σχέσεις.

Ο λόγος που επιβάλλει αυτές τις παραδοχές είναι η πάγια επιδίωξη μας να προσφέρουμε στους αναγνώστες μας αξιόπιστες, συγκρίσιμες και κριτικά αξιολογημένες πληροφορίες και όχι μηχανιστική παράθεση των στοιχείων των ισολογισμών. Μας ενδιαφέρει σε πρώτο επίπεδο ο κλάδος συνολικά και σε δεύτερο επίπεδο η κάθε εταιρεία σαν αυθύπαρκτο μέγεθος. Αν δεν προβαίναμε σε αυτές τις παραδοχές θα παρουσιάζονταν τεράστιες μεταβολές και ακατανόητοι δείκτες και στο σύνολο αλλά και στις επί μέρους εταιρείες. Τη λογική αυτή δεν την παραβαίνουμε παρά μόνο αν δεν έχουμε τις απαραίτητες πληροφορίες εξαγορών, συγχωνεύσεων, μετασχηματισμών κλπ που επιδρούν σε αυτή την εικόνα.

Το 2002 υπήρξε εταιρεία η οποία είχε διαφορετική άποψη σε αυτό το σημείο καθώς και στη λογική των ομίλων. Σε άρθρο μας στο “σελφ σέρβις”, δώσαμε τις παραπάνω εξηγήσεις και στους ενδιαφερόμενους απαντήσαμε γραπτά.

Το θέμα δεν είναι απλό, διαδικαστικό, αλλά έχει σημαντικές προεκτάσεις και παρενέργειες.