Λάθος συναγερμός ήχησε στην αγορά στις αρχές του Σεπτεμβρίου, όταν η οργανωμένη λιανική του κλάδου αισθάνθηκε ο τζίρος της να παίρνει καθοδική φορά. Τα στελέχη των αλυσίδων φοβήθηκαν ότι επίκειτο διάψευση των προσδοκιών, που είχαν καλλιεργηθεί για ένα 2018 θετικού προσήμου στο γενικό τζίρο, αλλά στις εβδομάδες που ακολούθησαν ο ρυθμός ανάπτυξης των πωλήσεων «αποκαταστάθηκε», καθησυχάζοντας την αγορά.

Θετικά φαίνεται πως έκλεισε και ο Οκτώβριος, οπότε οι αναλυτές θεωρούν ότι δεν θα υπάρξει ανατροπή των προβλέψεών τους για ένα έτος με συνολική ανάπτυξη των πωλήσεων περίπου κατά 3%. Όπως αναφέρουν στο σελφ σέρβις, ο Σεπτέμβριος κινήθηκε τελικά με ρυθμό ανόδου 2,2% έναντι του αντίστοιχου περυσινού μήνα, με το σύνολο των προϊοντικών κατηγοριών να εισφέρουν με αυξημένες πωλήσεις στον κλάδο. Μοναδική, ίσως, εξαίρεση αποτέλεσε η κατηγορία των health and beauty προϊόντων, η οποία εμφάνισε απώλειες. Αποδίδουν δε την αρχική ανησυχία της αγοράς για πιθανή κάμψη των πωλήσεων στο ότι, όντως, η πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου εξελίχθηκε με πιέσεις, οι οποίες φαίνεται ότι ασκήθηκαν από το γεγονός ότι τα νοικοκυριά, μετά τη θερινή ραστώνη, χρειάσθηκαν κάποιο χρόνο προσαρμογής εωσότου αρχίσουν να καλύπτουν τις καθημερινές τους ανάγκες με τον αναμενόμενο ρυθμό. Αυτό, εξάλλου, καταγράφεται παραστατικά από τους δείκτες εξέλιξης των πωλήσεων του Σεπτεμβρίου ανά εβδομάδα. Η πρώτη έκλεισε πράγματι με οριακή άνοδο της τάξης του 0,3%, ενώ η δεύτερη με άνοδο 0,8%. Όμως, οι πωλήσεις στην τρίτη εβδομάδα ανέβασαν ταχύτητα στο 2,5% και στην τέταρτη ακόμη πιο ψηλά, στο 2,8%, ώστε ο μήνας να κλείσει εντέλει με μέση αύξηση 2,2%.

Δυναμική εκκίνηση τον Οκτώβριο
Μάλιστα, σύμφωνα με τους αναλυτές, το ξεκίνημα του Οκτωβρίου ήταν κάτι περισσότερο από θετικό, δεδομένου ότι η αγορά του κλάδου την πρώτη εβδομάδα του μήνα εμφάνισε ανάπτυξη πωλήσεων της τάξης του 6,3%. Πρόκειται, όπως σημειώνουν, για μεταβολή καταγεγραμμένη σε απόλυτα συγκρίσιμη βάση με το 2017, οπότε την αντίστοιχη εβδομάδα είχε καταγραφεί ουδέτερη εξέλιξη των πωλήσεων, οι οποίες, συγκρινόμενες κατ’ αντιστοιχία με της προηγούμενης χρονιάς (έναρξη Οκτωβρίου 2016), ήταν του ιδίου επιπέδου.

Οι ειδικοί αναλυτές αναφέρουν επίσης ότι από την αρχή του έτους μέχρι τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ κινήθηκαν ανοδικά περίπου κατά 2,2%-2,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, εμφανίζοντας μια σταθερή τάση ανόδου από τον περασμένο Μάιο κι ύστερα. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, εκτιμούν ότι η χρονιά θα κλείσει με συνολική αύξηση τζίρου περίπου 3% έναντι του 2017, αλλά δεν παραλείπουν να επισημαίνουν ότι τα περισσότερα δίκτυα λιανικής υποφέρουν, μετρώντας απώλειες μεγάλης κλίμακας. Όπως μας ειπώθηκε χαρακτηριστικά, «το γεγονός ότι ακόμη δεν έχουν «διπλώσει» χρονικά οι πωλήσεις της ΕΥΣ, που προέρχονται από το διασωθέν δίκτυο καταστημάτων της Μαρινόπουλος, διατηρεί τον ανταγωνισμό υπό πίεση. Η πίεση αυτή θα εξακολουθήσει ως το επόμενο καλοκαίρι, οπότε η απόδοση του δικτύου της ΕΥΣ θα περάσει σε φάση ισορροπίας. Φυσιολογικά τότε αναμένεται ότι οι άλλες αλυσίδες λιανικής θ’ αρχίσουν να βρίσκουν το ρυθμό της η κάθε μια, συντονισμένες με την όποια γενική τάση ανόδου του κλαδικού τζίρου».

Το αναπτυσσόμενο μοντέλο της ΕΥΣ
Όπως διαπιστώνουν, το μοντέλο της νέας Σκλαβενίτης εξακολουθεί να είναι έντονα αναπτυσσόμενο, ενόσω η αλυσίδα δεν έχει ολοκληρώσει ακόμα τον κύκλο των ανακαινίσεων στα νεοαποκτηθέντα καταστήματά της. Όσο θα συνεχίζονται οι προσαρμογές των καταστημάτων που προέρχονται από τη Μαρινόπουλος στο πρότυπο της ΕΥΣ, είναι ουσιαστικά σαν να επεκτείνεται το εθνικό πια δίκτυό της με νέα σημεία πώλησης. Αρκεί και μόνο να αναλογιστεί κανείς πως όταν η Σκλαβενίτης υπέγραψε τη συμφωνία διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος, το μερίδια αγοράς του δικτύου της πτωχευμένης ήταν της τάξης του 1,5%, όταν στις «καλές εποχές» της η Μαρινόπουλος κατείχε περίπου το 24% των συνολικών πωλήσεων του κλάδου, με τζίρο ο οποίος ξεπερνούσε τα 2 δισ. ευρώ. «Ουσιαστικά η Σκλαβενίτης ανέλαβε να ανατάξει ένα νεκρό δίκτυο καταστημάτων, ένα δίκτυο σχεδόν «άδειο» από πωλήσεις. Κατά συνέπεια τα διασωθέντα σούπερ μάρκετ και υπέρ μάρκετ άρχισαν να αποδίδουν μερικώς, με τη μετονομασία τους σε Σκλαβενίτης αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, και να εμφανίζουν κατά περίπτωση έως και τριψήφια ποσοστά αύξησης των πωλήσεών τους, μετά και την ολοκλήρωση των εργασιών πλήρους προσαρμογής τους στις προδιαγραφές της ΕΥΣ», σχολιάζει αναλυτής μεγάλης εταιρείας ερευνών στο σελφ σέρβις, δίνοντας το στίγμα των δομικών αλλαγών την περίοδο αυτή στα μερίδια αγοράς των μεγάλων εταιρειών του κλάδου.

Προσθέτει μάλιστα ότι οι σχετικές ανατροπές είναι σαφώς σφοδρότερες των αλλαγών που επέφερε η κατάρρευση της Μαρινόπουλος, δεδομένου ότι η αποσύνθεση του πάλαι ποτέ leader της κλαδικής αγοράς διήρκεσε περί τα τρία χρόνια, οπότε ο τζίρος του διοχετεύτηκε βαθμηδόν σε όλους του επωφελούμενους του ανταγωνισμού. Αντίθετα, η επαναπροσέλκυση του τζίρου στο αναβιωμένο πλέον δίκτυο συμβαίνει ήδη μόλις το τελευταίο δωδεκάμηνο και αυτό από μόνο του προκαλεί ισχυρούς κραδασμούς στην οργανωμένη λιανική. Θυμίζει δε ότι προ τριετίας οι περισσότεροι ανταγωνιστές της ΕΥΣ σχεδόν προεξοφλούσαν την αδυναμία ανάταξης του δικτύου της Μαρινόπουλος, μη προετοιμαζόμενοι για τις εις βάρος τους ανατροπές και δη στην κλίμακα που τις αντιμετωπίζουν τον τελευταίο χρόνο.

Με αυτή την έννοια η πορεία της αγοράς σήμερα χαρακτηρίζεται «ομαλή» και «χωρίς εκπλήξεις» μόνο για τους κερδισμένους, δηλαδή τους «κληρονόμους» των δικτύων της Αφοί Βερόπουλοι και της Μαρινόπουλος, την ΕΥΣ και τη Metro. Στην άλλη πλευρά του ανταγωνισμού τα πράγματα «βράζουν». Οι χαμένοι της τελευταίας μεγάλης πράξης συγκεντροποίησης των επιχειρήσεων στον κλάδο προσδοκούν να απεμπλακούν το ταχύτερο δυνατό από το βάσανο της καταμέτρησης απωλειών στα μερίδιά τους, περιμένοντας πότε κυρίως τα καταστήματα της ΕΥΣ στην περιφέρεια (πρώην Μαρινόπουλος) θα σταθεροποιήσουν τα μερίδιά τους.

Υψηλές οι επιδόσεις στα ειδη bazaar και τα φρέσκα
Είναι αξιοσημείωτο ότι από τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι ειδικοί αναλυτές προκύπτει ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη του κλαδικού τζίρου σήμερα προέρχεται από τα μη τρόφιμα και ειδικότερα από τα προϊόντα του τμήματος bazaar, τα οποία αποδεικνύονται πρωταγωνιστές στην ανάπτυξη του γενικού τζίρου, αν κάποιος κρίνει από τις επιδόσεις τους σε ποσοστιαία βάση. Χαρακτηριστικά από τις αρχές του έτους ως τον Οκτώβριο οι κωδικοί των ραφιών με τα προϊόντα bazaar γνωρίζουν μέση αύξηση πωλήσεων της τάξης του 6,2%. Πρόκειται για εξέλιξη που σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την αναβίωση του δικτύου των υπέρ μάρκετ επωνυμίας άλλοτε Carrefour. Με την κατάρρευση της Μαρινόπουλος, τα τμήματα bazaar κυριολεκτικά ερήμωσαν.

Μια ακόμη κατηγορία υψηλών επιδόσεων είναι των φρέσκων μη τυποποιημένων τροφίμων, στις πωλήσεις των οποίων υψηλή συμμετοχή έχουν επίσης τα υπέρ μάρκετ. Πράγματι, η εν λόγω προϊοντική κατηγορία εμφανίζει μονοψήφια μεν ανάπτυξη, αλλά ιδιαίτερα υψηλή στα υπέρ μάρκετ.