“σελφ σέρβις”: Μέχρι σήμερα στο Υπουργείο Ανάπτυξης επιδείξατε έντονη νομοθετική δράση στα ζητήματα της αγοράς. Θα συνεχίσετε ανάλογα και το 2007;
Γιάννης Παπαθανασίου: Φυσικά και θα συνεχίσουμε. Οι πρωτοβουλίες μας θα έχουν στόχο τις “κλειστές” αγορές, καθώς και τις αγορές με περιορισμένο ανταγωνισμό, ώστε να υπάρξουν οι μεγαλύτερες δυνατές ωφέλειες για τους καταναλωτές. Για τον λόγο αυτό, εξάλλου, αφήνουμε πίσω μας τις “συμφωνίες κυρίων”, που ακυρώνουν το ρόλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού και δημιουργούν τα καρτέλ στην αγορά, τις “κλειστές” αγορές και την έλλειψη καθαρών κανόνων, την ανυπαρξία των κρατικών ελέγχων, δηλαδή πολιτικές που χαρακτήριζαν τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και έπλητταν τα συμφέροντα των καταναλωτών. Εμείς αντίθετα προχωρούμε σε περαιτέρω “άνοιγμα” των αγορών και στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, μέσω της απλούστευσης των διαδικασιών ίδρυσης και λειτουργίας των εταιρειών, της αναθεώρησης του νόμου για τις ανώνυμες εταιρείες, της καθιέρωσης νέου Πτωχευτικού Κώδικα, της θεσμοθέτησης του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, της οργάνωσης των Επιμελητηρίων στη λογική του one stop shop για τις επιχειρήσεις, καθώς και της θέσπισης νέου κανονισμού προμηθειών και του ηλεκτρονικού συστήματος κρατικών προμηθειών. Προχωρούμε, επίσης, στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, με τον νέο νόμο περί προστασίας του καταναλωτή, στηρίζοντας το καταναλωτικό κίνημα και την εκπαίδευση του καταναλωτή, ώστε να ερευνά, να διεκδικεί, αλλά και να αρχίσει να απέχει από αγορές προϊόντων, που για λόγους συγκυριακούς πωλούνται σε υψηλή τιμή. Προχωρούμε, τέλος, στη διαμόρφωση καθαρών κανόνων στην αγορά, με τη συνέχιση των ελέγχων σε θέματα ασφάλειας και υγιεινής της διατροφής, καθώς και στην κωδικοποίηση και ενοποίηση των προστίμων.
“Ξεκινάμε από μηδενική βάση”
“σ.σ.”: Το οργανωμένο λιανεμπόριο αναμένει μήνες τώρα την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία των υπεραγορών και των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Ποιες είναι οι σημαντικότερες, κατά τη γνώμη σας, στρεβλώσεις της αγοράς που θα επιδιώξετε να εξαλείψετε;
Γ.Π.: Το καθεστώς κάτω από το οποίο λειτουργούν σήμερα οι επιχειρήσεις είναι ξεπερασμένο και αναχρονιστικό. Βάζει εμπόδια στην επιχειρηματικότητα και δημιουργεί προϋποθέσεις για συνεχείς τριβές μεταξύ εταιρειών και ελεγκτικών μηχανισμών. Όλα αυτά θέλουμε να τα αναμορφώσουμε και ξεκινάμε από μηδενική βάση. Βρισκόμαστε ήδη σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, ώστε να φέρουμε σε δημόσιο διάλογο και στην συνέχεια να ψηφίσουμε στη Βουλή ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, που θα είναι σύγχρονο, απλό και θα ευνοεί τον ανταγωνισμό προς όφελος των καταναλωτών.
“σ.σ.”: Επειδή το τελευταίο διάστημα έχουν ειπωθεί πολλά γύρω από το ενδεχόμενο της αύξησης του αριθμού των εργάσιμων Κυριακών, το υπουργείο σχεδιάζει παρέμβαση με την προοπτική της αποδοχής του σχετικού αιτήματος ενός τμήματος της αγοράς ή ακόμη και γενικότερες τροποποιήσεις στον νόμο για το ωράριο;
Γ.Π.: Πρώτα απ’ όλα θέλω να σας θυμίσω ότι πριν δύο χρόνια ψηφίσαμε τον νέο νόμο για το εμπόριο και προσαρμόσαμε το πλαίσιο ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων με τα ισχύοντα στις χώρες μέλη της ευρωζώνης. Ήταν μια μεταρρύθμιση την οποία χαιρέτισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την πρόσφατη έκθεση αξιολόγησης του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 14 Δεκεμβρίου του 2006. Να θυμίσω τι είχαν προβλέψει τα στελέχη και ο ίδιος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ για το θέμα αυτό; Ότι θα καταστραφεί το εμπόριο, θα κλείσουν οι επιχειρήσεις, θα αυξηθεί η ανεργία, θα μειωθεί ο τζίρος. Τελικά τι συνέβη; Εντελώς το αντίθετο! Ο τζίρος στο εμπόριο σημειώνει εντυπωσιακή αύξηση, οι επιχειρήσεις που ανοίγουν είναι περισσότερες από αυτές που κλείνουν, οι μικρές επιχειρήσεις, όχι μόνον αντέχουν, αλλά αναπτύσσονται, και τα εξελιγμένα μικρά μπακάλικα της γειτονιάς αγγίζουν τον αριθμό των 25.000, κάνοντας τζίρο της τάξης των 9 με 10 δισ. ευρώ τον χρόνο, μολονότι κατά τεκμήριο είναι ακριβότερα από τους μεγάλους της αγοράς. Ταυτόχρονα, η απασχόληση στο εμπόριο αυξάνεται, ο ανταγωνισμός αρχίζει να “κτυπάει κόκκινο”, ο “πόλεμος των τιμών” εντείνεται προς όφελος του καταναλωτή και το φρέσκο γάλα, που ο πολίτης έπινε τουλάχιστον με 1,20 ευρώ το λίτρο, σήμερα μπορεί να το αγοράζει και με 0,85 λεπτά. Αίσθησή μου είναι ότι ο “πόλεμος τιμών” θα συνεχισθεί, θα ενταθεί και θα διευρυνθεί τους επόμενους μήνες. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι είμαστε στον σωστό δρόμο.
“σ.σ.”: Ωστόσο δεν μας λέτε τι θα πράξετε με τις εργάσιμες Κυριακές…
Γ.Π.: Σε ό,τι αφορά τις Κυριακές, η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Άλλωστε και το υπάρχον ωράριο λειτουργίας δεν έχει ακόμα αξιοποιηθεί από τις περισσότερες επιχειρήσεις.
“Είμαστε στον σωστό δρόμο”
“σ.σ.”: Έχοντας πλέον ενημέρωση από τις υπηρεσίες σας για την εξέλιξη των τιμών καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2006, σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε σχετικά με την ακρίβεια;
Γ.Π.: Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Eurostat, το κατά κεφαλήν εισόδημα του Έλληνα πολίτη βελτιώθηκε τρεις ποσοστιαίες μονάδες αγοραστικής δύναμης το 2005 έναντι του 2004, εμφανίζοντας τη δεύτερη καλύτερη επίδοση βελτίωσης από τις χώρες μέλη της ευρωζώνης μετά από το Λουξεμβούργο. Και αυτά, όταν στην Πορτογαλία μειώθηκε μία ποσοστιαία μονάδα, στην Ιταλία τρεις μονάδες και στην Ισπανία αυξήθηκε μόλις μία μονάδα. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι είμαστε στον σωστό δρόμο. Ο πληθωρισμός τον μήνα Νοέμβριο ήταν ο χαμηλότερος των τελευταίων τεσσάρων ετών. Ο δομικός πληθωρισμός -δηλαδή, ο πληθωρισμός χωρίς τα καύσιμα και τα οπωροκηπευτικά- ήταν και πάλι στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Το μεγαλύτερο μέρος των αγαθών και των υπηρεσιών που απαρτίζουν το καλάθι της νοικοκυράς παρουσιάζει αυξήσεις που είναι σαφώς κάτω από τον πληθωρισμό, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε τον αντίστοιχο μήνα του 2003. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Κάνουμε βήματα προόδου, αλλά χρειάζεται να συνεχίζουμε με ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στο “άνοιγμα” των αγορών και στην ενίσχυση του ανταγωνισμού.
“Κατηγορώ” κατά ΠΑΣΟΚ
“σ.σ.”: Ωστόσο το ΠΑΣΟΚ από την πλευρά του κατηγορεί την κυβέρνηση ότι με την πολιτική της πριμοδοτεί την ακρίβεια και την κερδοσκοπία.
Γ.Π.: Από τα διαθέσιμα απολογιστικά στοιχεία κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2006, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης πραγματοποίησαν 66.746 ελέγχους και διαπιστώθηκαν 2.322 παραβάσεις. Την αντίστοιχη περίοδο του 2005 οι διενεργηθέντες έλεγχοι ανέρχονταν σε 60.163 και οι διαπιστωθείσες παραβάσεις ήσαν 2.360. Ανάλογους ελέγχους στην αγορά κάνει ο ΕΦΕΤ και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η οποία επί των δικών μας ημερών μπήκε στη μάχη για τον καλύτερο έλεγχο της αγοράς. Ποτέ άλλοτε δεν γίνονταν τόσο πολλοί συστηματικοί έλεγχοι στην αγορά όσο τα τελευταία δύο χρόνια. Και όχι μόνο αυτό. Κάθε φορά δίνονται στη δημοσιότητα και τα ονόματα των παραβατών, ενώ φροντίζουμε τα πρόστιμα να εισπράττονται. Μπορώ, λοιπόν, τώρα με τη σειρά μου να προκαλέσω. Το ΠΑΣΟΚ κυβέρνησε την χώρα πάνω από είκοσι χρόνια. Ας μας πει πόσους ελέγχους έκανε στην αγορά; Ποια ονόματα παραβατών έδωσε στην δημοσιότητα; Πόσα από τα πρόστιμα που έβαλε τελικά εισέπραξε; Γιατί στις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, όσο και αν ψάξαμε, όπου και αν ψάξαμε, τίποτα από όλα αυτά τα απολογιστικά στοιχεία δεν βρήκαμε; Ίσως γιατί επί των ημερών του ΠΑΣΟΚ, πράγματι, η αγορά είχε αφεθεί να λειτουργεί ασύδοτη. Επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας ορίσθηκε Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή -κάτι που επί ΠΑΣΟΚ δεν είχε γίνει, θεσμοθετήθηκε ο Συνήγορος του Καταναλωτή, ενεργοποιήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή, προχωρά η Δημιουργία Δικτύου Προστασίας Καταναλωτή των Δυτικών Βαλκανίων και από τον Μάρτιο του 2004 έως και σήμερα επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους περίπου 2 εκατ. ευρώ και ποινή αναστολής της λειτουργίας 20 επιχειρήσεων -ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν το 2003 ήταν συνολικού ύψους 61.934 ευρώ. Επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ ο ΕΦΕΤ, για τέσσερα ολόκληρα χρόνια, είχε βρει μόνο 4 επιχειρήσεις που δεν τηρούσαν τις προδιαγραφές ασφαλείας και υγιεινής και είχε επιβάλει σε αυτές πρόστιμα συνολικού ύψους 81.500 ευρώ. Επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας ο ΕΦΕΤ έχει επιβάλει μέχρι τον Αύγουστο του 2006 πρόστιμα σε 155 επιχειρήσεις, συνολικού ύψους 2.061.900 ευρώ.
“σ.σ.”: Η αγορά δεν επιθυμεί πρόωρες εκλογές. Ωστόσο, ήδη έχει δημιουργηθεί προεκλογικό κλίμα, το οποίο προκαλεί αναστάτωση και ανασφάλεια στις επιχειρήσεις. Μπορεί να αντιστραφεί αυτό το κλίμα;
Γ.Π.: Η καλύτερη απάντηση σε αυτό που ισχυρίζεστε είναι η προώθηση των μεταρρυθμίσεων εκ μέρους της κυβέρνησης. Όσο θα προχωρούμε σε αυτές, τόσο το κλίμα θα αλλάζει. Χρηματοδότηση επιχειρήσεων
“σ.σ.”: Η χρηματοδότηση ανάγεται από την επιχειρηματική κοινότητα σε υπ΄ αριθμόν ένα πρόβλημα. Έχει επεξεργαστεί το υπουργείο “διορθωτικές” κινήσεις, ώστε οι εμπορικές επιχειρήσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερη πρόσβαση στις πηγές χρηματοδότησης;
Γ.Π.: Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή και η Τράπεζα της Ελλάδος τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επιβάλει και πρόστιμα και πρόσθετες υποχρεώσεις στις τράπεζες, ενώ, μετά από συντονισμένες ενέργειες του υπουργού Ανάπτυξης, το ΤΕΜΠΜΕ ενεργοποιήθηκε, παρέχοντας επιδοτούμενα δάνεια στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Επίσης, τα επιτόκια βρίσκονται σε τροχιά σύγκλισης, όπως υποστηρίζει η πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Τέλος, με το Δ΄ ΚΠΣ δίνουμε περισσότερη έμφαση στη χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων που επενδύουν στην καινοτομία και στη νέα τεχνολογία.
“σ.σ.”: Οι νομοθετικές σας παρεμβάσεις θα φέρουν τελικά τις πολυπόθητες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα;
Γ.Π.: Ήδη στο πρώτο οκτάμηνο έχουμε δεκαπλασιασμό των ξένων επενδύσεων στη χώρα μας. Ο νέος επενδυτικός νόμος, η μείωση των φόρων, οι αποκρατικοποιήσεις, καθώς και τα νέα χωροταξικά σχέδια, θα διευκολύνουν ακόμα περισσότερο την προσέλκυση των ξένων επενδύσεων.
“σ.σ.”: Ωστόσο οι φορείς των ΜΜΕ ανησυχούν για το μέλλον των ελληνικών επιχειρήσεων. Θεωρείτε αδικαιολόγητη αυτή την ανησυχία;
Γ.Π.: Θα είναι σύντομος και σαφής με την τοποθέτησή μου. Καμία σοβαρή -μικρή ή μεγάλη- επιχείρηση δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Το ίδιο ισχύει και για όσες επιχειρήσεις επενδύουν στο μέλλον και δεν υπερασπίζονται το χθες.
Οι “συμφωνίες κυρίων” τιμωρούνται
“σ.σ.”: Πρόσφατα η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την εισήγηση για την έρευνα που διεξήγαγε στην αγορά γάλακτος. Θα θέλατε να σχολιάσετε το περιεχόμενό της, αλλά και τη μέχρι τώρα δράση της Ανεξάρτητης Αρχής;
Γ.Π.: Δεν σχολιάζω εισηγήσεις ή αποφάσεις της ανεξάρτητης Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ψηφίσαμε νέο, σύγχρονο και αυστηρό νόμο για τον ανταγωνισμό, ενεργοποιώντας ουσιαστικά την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Οι “συμφωνίες κυρίων” όχι μόνο εγκαταλείφθηκαν, αλλά τιμωρούνται. Εξάλλου, πρόταση και στόχος της νέας διακυβέρνησης είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού μέσω της αναθεώρησης του Συντάγματος. Και σε αυτόν τον δρόμο συνεχίζουμε. Χωρίς να παρεμβαίνουμε και χωρίς να σχολιάζουμε το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισμού κατά πώς μας βολεύει.