Παρεμβάσεις που θα αποτρέπουν φαινόμενα καταστρατήγησης του ανταγωνισμού, ζητά ο κ. Γιάννης Μασούτης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Διαμαντής Μασούτης ΑΕ και πρόεδρος της ΚΕΕΕ και του ΕΒΕΘ, σε συνέντευξή του στο «σελφ σέρβις», ενώ χαρακτηρίζει «κατανοητά» τα κυβερνητικά μέτρα, που αποσκοπούν στην προστασία του καταναλωτή από την ακρίβεια. Επίσης ζητά τη διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος και της έλλειψης εργατικού δυναμικού, ενώ, αναφερόμενος στον ψηφιακό μετασχηματισμό, τονίζει ότι είναι επιβεβλημένη η υποστήριξη της πολιτείας ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά την αγορά του κλάδου, εκτιμά ότι η συγκέντρωσή της θα ολοκληρωθεί την επόμενη δεκαετία.

Eξάλλου ο κ. Γιάννης Μασούτης, αναφερόμενος στην εταιρεία του, τονίζει ότι προγραμματίζει το άνοιγμα τουλάχιστον τεσσάρων Grand Μασούτης στην Αττική και ότι ο τζίρος της φέτος θα υπερβεί το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, εμφανίζοντας ανάπτυξη άνω του 16%, δίχως τον υπολογισμό της μετοχικής συμμετοχής της στον ΣΥΝ.ΚΑ.

σελφ σέρβις: Αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν η εταιρεία σας βρέθηκε στο επίκεντρο δημοσιευμάτων, που την έφεραν να προβαίνει σε εξαγορές εταιρειών του κλάδου. Υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά;

Γιάννης Μασούτης: Υπάρχουν σενάρια που κυκλοφορούν κατά καιρούς, τα οποία δεν έχουν καμία βάση. Το ότι η εταιρεία μας έχει στο ιστορικό της αρκετές εξαγορές είναι γεγονός. Εκτός της οργανικής μας ανάπτυξης με την ίδρυση νέων καταστημάτων έχουμε πραγματοποιήσει εξαγορές, που συνέβαλαν ουσιαστικά στην επέκταση του δικτύου μας. Είναι σαφές λοιπόν ότι όταν παρουσιάζονται ευκαιρίες, τις εξετάζουμε. Αλλά αυτή την στιγμή δεν υπάρχει κάτι που να συζητούμε.

σ. σ.: Ο κλάδος έκλεισε ήδη έναν μεγάλο κύκλο συγχωνεύσεων και εξαγορών. Θα υπάρξει επόμενος; Πώς φαντάζεστε τον κλάδο μετά από δέκα χρόνια;

Γ. Μ.: Εκτιμώ ότι θα δούμε ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση. Πιστεύω ότι οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές θα συνεχιστούν, πιθανώς με πιο αργό ρυθμό, κι ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία θα ολοκληρωθεί η συγκέντρωση της αγοράς μας.

Τέσσερα Grand Μασούτης στην Αττική

σ. σ.: Δεδομένου ότι η Αθήνα και ο Πειραιάς συγκεντρώνουν περίπου το μισό πληθυσμό της χώρας, ποιος είναι ο επενδυτικός σχεδιασμός σας για την πρωτεύουσα;

Γ. Μ.: Η ανάπτυξή μας στην Αττική είναι βασική προτεραιότητα του στρατηγικού σχεδιασμού μας. Η αγορά της Αττικής είναι μεγάλη, συγκεντρώνει, όπως είπατε, το μισό πληθυσμό της χώρας και το 60% του κλάδου σε αξία. Ασφαλώς προσφέρει δυνατότητες ανάπτυξης κι εμείς θέλουμε να διευρύνουμε την παρουσία μας στην πρωτεύουσα. Από το επενδυτικό μας πλάνο άρχισε ήδη να υλοποιείται το concept «Grand Μασούτης στην Αττική», στο πλαίσιο του οποίου προγραμματίζουμε τουλάχιστον τέσσερις θέσεις-κλειδιά. Εγκαινιάσαμε ήδη το πρώτο Grand Μασούτης στη Γλυφάδα, στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Τα Grand είναι τα καταστήματα που ανήκουν στο μοντέλο μεγάλων εμπορικών μονάδων της εταιρείας μας, που δεν είχε μέχρι τώρα την ευκαιρία να γνωρίσει ο καταναλωτής της Αττικής, επειδή η είσοδός μας στην περιοχή έγινε με την εξαγορά αλυσίδας, που την αποτελούσαν πιο μικρά καταστήματα. Το επόμενο κατάστημα του ιδίου concept θα λειτουργήσει σε ιδιόκτητο ακίνητο στις Τρεις Γέφυρες, ενώ είμαστε σε συζητήσεις για δύο ακόμα, που θα αυξήσουν σημαντικά τα τετραγωνικά μέτρα των χώρων πωλήσεων της εταιρείας στην Αττική.

Το 2024 εξίσου καλή χρονιά με τη φετινή

σ. σ.: Πώς θα κλείσει η φετινή χρήση για την εταιρεία σας και ποιες είναι οι προβλέψεις σας για το 2024 σε ό,τι αφορά τον τζίρο και την εξέλιξη της κερδοφορίας σας;

Γ. Μ.: Το 2023 ήταν πολύ σημαντική χρονιά για εμάς, αφού ο κύκλος εργασιών της εταιρείας θα ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, εμφανίζοντας ανάπτυξη πάνω από 16%. Αυτά τα μεγέθη είναι αμιγώς της Διαμαντής Μασούτης ΑΕ, δηλαδή δεν περιλαμβάνεται σε αυτά η μετοχική συμμετοχή μας στον ΣΥΝ.ΚΑ. Κρήτης. Σχεδόν ξεπεράσαμε τους στόχους που είχαμε θέσει στην αρχή της χρονιάς, οι οποίοι ήταν μετριοπαθέστεροι, λόγω του αντίκτυπου στη χώρα μας των διεθνών κρίσεων. Ωστόσο, εργαστήκαμε εντατικά, προκειμένου να ξεπεράσουμε κάθε εμπόδιο. Ταυτόχρονα, η επέκτασή μας στα νησιά του Αιγαίου και την Κέρκυρα στήριξε σε μεγάλο βαθμό την αναπτυξιακή μας προσπάθεια. Το 2022 έκλεισε με ενοποιημένο κύκλο εργασιών στα 924 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 6,5% συγκριτικά με το 2021 χάρη στην οργανική και μη ανάπτυξη του δικτύου μας. Αλλά η κερδοφορία μας συμπιέστηκε κάτω από το 1% του τζίρου μας, αφενός λόγω υπερδιπλασιασμού του ενεργειακού κόστους, από τα 16 εκατ. ευρώ το 2021 στα 33 εκατ. ευρώ το 2022, αφετέρου εξαιτίας των προσπαθειών μας να συγκρατούμε τις τιμές. Προβλέπω ότι το 2024 θα είναι μια εξίσου καλή χρονιά με το 2023 από άποψη τζίρου, ενώ η κερδοφορία μας θα κυμανθεί τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο.

σ. σ.: Πιστεύετε ότι είναι επιβεβλημένη η πολιτική της επιβολής αυστηρών προστίμων σε πολυεθνικές εταιρείες, στην οποία επιμένει το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο πλαίσιο των προσπαθειών του να συγκρατούνται οι ανατιμήσεις;

Γ. Μ.: Θα ήθελα οι επιχειρήσεις να λειτουργούν σωστά, χωρίς να τους αναγκάζει γι’ αυτό ο κίνδυνος των τιμωριών, των προστίμων. Εμείς κάνουμε υπερπροσπάθεια να αντιμετωπίζουμε τις ανατιμήσεις, φέρνοντας αποτέλεσμα προς όφελος των νοικοκυριών. Είναι η επιχειρηματική μας ηθική, η νοοτροπία μας, η ευθύνη μας απέναντι στην κοινωνία που μας κινητοποιεί σε αυτή την κατεύθυνση. Προφανώς η παρέμβαση του υπουργείου κρίθηκε απαραίτητη, επειδή κάποιοι κανόνες δεν τηρήθηκαν. Θα ήταν καλύτερο να μην είχε δοθεί τέτοια αφορμή…

Υπερβολές εντελώς αβάσιμες…

σ. σ.: Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι τα 7 στα 10 προϊόντα που πωλούνται από τα ράφια των σούπερ μάρκετ βρίσκονται σήμερα υπό προωθητική ενέργεια; Μήπως η πρακτική αυτή υποκρύπτει φαινόμενα παραπλάνησης των καταναλωτών και συντήρησης της ακρίβειας;

Γ. Μ.: Αντιθέτως είναι μια υπερπροσπάθεια από την πλευρά μας για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων. Οι προσφορές είναι πολλές και προσπαθούμε να γίνουν ακόμα περισσότερες για να βοηθήσουμε τα ελληνικά νοικοκυριά. Είναι άδικο να στρέφονται όλοι κατά των σούπερ μάρκετ, επειδή μέσα σε αυτά ο μέσος καταναλωτής έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με τις ανατιμήσεις. Διαβάζουμε κι ακούμε υπερβολές για «κερδοσκοπία» και «παραπλάνηση των καταναλωτών», υπερβολές εντελώς αβάσιμες που δημιουργούν άσχημο κλίμα –εννοείται ότι δεν συμβαίνει τίποτα απ’ αυτά. Μπορεί να το διαπιστώσει κανείς πολύ εύκολα, αρκεί να δει την πιο ξεκάθαρη απόδειξη: Τον ισολογισμό μας! Εξάλλου, μην ξεχνάτε ότι από το 2021 τα σούπερ μάρκετ δεν μπορούν να διαμορφώνουν ελεύθερα το ποσοστό κέρδους τους, καθότι έχει επιβληθεί από τον νόμο ένα ανώτατο όριο –μάλιστα, η ισχύς του σχετικού νόμου επεκτάθηκε για το 2024…
Οι ανατιμήσεις είναι συνέπεια σύνθετων αρνητικών παραγόντων, που η αφετηρία τους βρίσκεται στην πρωτογενή παραγωγή, στη βιομηχανία, στους εισαγωγείς κλπ. Θέλω να πιστεύω ότι η υποχώρηση του ενεργειακού κόστους, όπως και του κόστους των καυσίμων, θα οδηγήσει σταδιακά στην αποκλιμάκωση των ανατιμήσεων και τις μειώσεις των τιμών.

Ναι στις παρεμβάσεις προσωρινού χαρακτήρα

σ. σ.: Πώς σχολιάζετε γενικότερα τις συνθήκες ανταγωνισμού στην οργανωμένη λιανική;

Γ. Μ.: Ο ουσιαστικός ανταγωνισμός στις αγορές είναι το θεμέλιο της αποτελεσματικής λειτουργίας κάθε οικονομίας. Στο οργανωμένο λιανεμπόριο ο ανταγωνισμός λειτουργεί, πράγμα που αποτυπώνεται στην πράξη. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΕΛΚΑ, ο ανταγωνισμός για τη διατήρηση των μεριδίων αγοράς, ώθησε τις βιομηχανίες και τα σούπερ μάρκετ στην παροχή προσφορών προς τους καταναλωτές, που τους εξασφάλισαν εξοικονομήσεις της τάξης του 13% στο σύνολο των ετήσιων αγορών τους. Η συνολική αξία αυτών των ενεργειών αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σ’ ένα όφελος, που πλησιάζει τα 400 ευρώ ετησίως ανά νοικοκυριό. Σε μια περίοδο έντονων πληθωριστικών πιέσεων είναι κατανοητό να γίνονται έκτακτες παρεμβάσεις και πρόσθετες κανονιστικές ρυθμίσεις εκ μέρους της πολιτείας, με σκοπό την προστασία και ανακούφιση του καταναλωτή, όπως λ.χ. οι παρεμβάσεις για την αθέμιτη κερδοφορία, το «Καλάθι του Νοικοκυριού», η μόνιμη μείωση τιμής, η υποχρέωση της καταχώρισης των τιμών κ.ά. Η αγορά συμμορφώθηκε πλήρως, λειτουργώντας με αίσθημα ευθύνης. Είναι όμως σημαντικό να διασφαλιστεί ότι αυτές οι παρεμβάσεις θα είναι προσωρινού χαρακτήρα. Το ζητούμενο είναι να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη σωστή λειτουργία του ανταγωνισμού όχι μόνο καταστέλλοντας, αλλά και αποτρέποντας τις παραβιάσεις του –λ.χ. εστιάζοντας σε επιμέρους αγορές που παρατηρούνται αδυναμίες–, κυρίως όμως, οικοδομώντας μια κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων της πολιτείας, των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.

Μέτρα κατά της έλλειψης εργατικού δυναμικού

σ. σ.: Ποιες λύσεις προτείνετε για την αντιμετώπιση της κάλυψης των κενών θέσεων εργασίας στην αγορά του κλάδου;

Γ. Μ.: Το ζήτημα της έλλειψης εργαζομένων προβληματίζει το λιανεμπόριο, όπως και τη βιομηχανία αλλά κι άλλους κλάδους με νευραλγικό ρόλο στην οικονομία, όπως της φιλοξενίας και της εστίασης. Στον κλάδο μας διαπιστώνεται δυσκολία στην εύρεση εργαζομένων κυρίως στις τουριστικές περιοχές. Εμείς ως εταιρεία κάθε χρόνο δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίες, προσφέρουμε μισθό υψηλότερο του βασικού και δίνουμε κίνητρα στους εργαζόμενους. Στην ΚΕΕΕ θεωρούμε σημαντικό ζητούμενο τη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του έντονου δημογραφικού προβλήματος και της σοβαρής έλλειψης εργατικού δυναμικού. Η σχετική στρατηγική οφείλει να περιλαμβάνει μέτρα και κίνητρα για την ένταξη περισσότερων νέων και γυναικών στην αγορά εργασίας, καθώς και για την παλινόστηση Ελλήνων που έφυγαν σε χώρες του εξωτερικού τα προηγούμενα χρόνια. Θα απαιτηθεί, επίσης, να εστιάσουμε οργανωμένα στην προσέλκυση εργαζομένων από τρίτες χώρες, με όρους πολιτιστικής ενσωμάτωσης. Και βεβαίως είναι απαραίτητη η επένδυση στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανακατάρτιση των εργαζομένων σε αντικείμενα υψηλής ζήτησης.

Ψηφιακός μετασχηματισμός: Κινητοποίηση στη σωστή κατεύθυνση

σ. σ.: Είναι έτοιμη η αγορά να ακολουθήσει τις επιταγές του AI; Σε τι βαθμό εκτιμάτε ότι θα επενδύσει στις προηγμένες τεχνολογίες;

Γ. Μ.: Ο κλάδος μας δέχεται την άμεση και ισχυρή επίδραση των εξελίξεων της ψηφιακής τεχνολογίας. Μέσα σε λίγα χρόνια περάσαμε από την έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στις πολυ-καναλικές πωλήσεις. Σήμερα, έχοντας κλείσει έναν πρώτο κύκλο, εστιάζουμε στην ανάπτυξη εξατομικευμένων, ολιστικών εμπειριών, με τα «έξυπνα» καταστήματα σε ρόλο πρωταγωνιστή. Ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη –με εφαρμογές όπως η προσωποποιημένη τιμολόγηση, τα chatbots, τα εικονικά δοκιμαστήρια κ.ά.– αλλάζει δραστικά το τοπίο στην αγορά. Επιτρέπει την κατανόηση της συμπεριφοράς και των αναγκών του καταναλωτή, μας βοηθά να του προσφέρουμε πιο ολοκληρωμένες εμπειρίες, δημιουργεί ευκαιρίες αύξησης των πωλήσεων, κάνει αποδοτικότερες τις διαδικασίες μας και μας παρέχει πληρέστερη ενημέρωση για να αποφασίζουμε σωστά. Οι επιχειρήσεις λιανικής αντιλαμβάνονται ότι η προσαρμογή τους στις σχετικές εξελίξεις είναι μονόδρομος για την επιβίωσή τους στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον που δραστηριοποιούνται. Υπάρχει ενδιαφέρον και κινητοποίηση στη σωστή κατεύθυνση. Χρειάζεται, ωστόσο, να αντιμετωπιστούν μια σειρά εμπόδια, που καθυστερούν τη διαδικασία της ψηφιακής μετάβασης των ελληνικών επιχειρήσεων, όπως είναι η έλλειψη πρόσβασης στη χρηματοδότηση, η έλλειψη τεχνογνωσίας αλλά και κατανόησης του οφέλους, που προκύπτει από την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών.

Σχετικά απαιτείται η υποστήριξη της πολιτείας –ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις– με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και τους μηχανισμούς καθοδήγησης και μεταβίβασης της τεχνογνωσίας, προκειμένου να μπορέσουν να μετασχηματιστούν ψηφιακά, επιλέγοντας τις κατάλληλες τεχνολογίες για τις ανάγκες τους και επωφελούμενες από τις διαθέσιμες χρηματοδοτικές πηγές. Εμείς ως επιχείρηση παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη και δίνουμε ευκαιρίες στους ανθρώπους μας να αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους. Πάντα με γνώμονα την ηθική και την υπευθυνότητα εξετάζουμε λύσεις, που βελτιώνουν τις επιχειρηματικές μας διαδικασίες, την αποτελεσματικότητα των εργαζομένων μας και την αγοραστική εμπειρία των πελατών μας. Οι επενδύσεις που υλοποιούμε στον τομέα της τεχνολογίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις υποδομές, μας καθιστά έτοιμους για πολλές καινοτομίες. Ήδη ολοκληρώσαμε έργα απλοποίησης ή επιτάχυνσης διαδικασιών στα Logistic Centers, τα καταστήματα και το κέντρο διοίκησης της εταιρείας μας.