Tο γεγονός ότι η αύξηση των πωλήσεων των 200 μεγαλύτερων εταιρειών λιανικού εμπορίου το 2001 ήταν η μισή εκείνης της προηγούμενης χρονιάς αποτελεί μία πρώτη ένδειξη της υποχώρησης της καταναλωτικής ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Tο γεγονός ότι η αύξηση των πωλήσεων των 200 μεγαλύτερων εταιρειών λιανικού εμπορίου το 2001 ήταν η μισή εκείνης της προηγούμενης χρονιάς αποτελεί μία πρώτη ένδειξη της υποχώρησης της καταναλωτικής ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Το στοιχείο αυτό καταγράφεται μεταξύ άλλων στην πέμπτη κατά σειρά ετήσια έρευνα της DELOITTE & TOUCHE με τίτλο «Global Powers of Retailing», όπου παρουσιάζονται οι 200 μεγαλύτερες εταιρείες λιανικού εμπορίου παγκοσμίως.
Βάσει της έρευνας της DELOITTE & TOUCHE, ο ρυθμός αύξησης των πωλήσεων μειώθηκε κατά το 2000. Οι συνολικές πωλήσεις ανήλθαν σε 2,1 τρισ. δολ., σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 2,6% σε σύγκριση με τις πωλήσεις του προηγούμενου έτους. Ο ρυθμός ανάπτυξης παρ' όλα αυτά ήταν μόλις 2,5% σε σύγκριση με το ρυθμό ανάπτυξης ύψους 5% που σημειώθηκε το 1999. Στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας καταγράφεται η αισιόδοξη εκτίμηση ότι στο μέλλον θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με το Economist Intelligence Unit, όταν θα έχουμε ανακάμψει από την παγκόσμια οικονομική ύφεση, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξάνεται κατά 4% ετησίως. Οι οικονομίες των ασιατικών χωρών, εξαιρούμενης της Ιαπωνίας, εκτιμάται ότι κατά την περίοδο 2005-2006 θα παρουσιάσουν ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 6% κατά μέσο όρο, ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών και της δυτικής Ευρώπης θα κυμανθούν στο 3%. Εξάλλου η είσοδος της Κίνας στον «Οργανισμό Παγκόσμιου Εμπορίου» (World Trade Organization) θεωρείται ότι θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας στηρίζοντας σημαντικά την ανάπτυξη της χώρας.
700 εκατομμύρια νέοι καταναλωτές έως το 2010
Οι δημογραφικές τάσεις έρχονται να εξισορροπήσουν τις προβλέψεις για βραχυπρόθεσμη οικονομική άνθηση. Ο πληθυσμός του πλανήτη υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί με ετήσιο ρυθμό 1.2% κατά τη δεκαετία που διανύουμε, «γεννώντας» περισσότερους από 700 εκατομμύρια νέους καταναλωτές έως το 2010. Αξίζει εξάλλου να επισημανθεί ότι παρά την πρόσφατη ύφεση, έχει σημειωθεί ουσιαστική μείωση των επιπέδων φτώχειας των χωρών. Το φαινόμενο του γηρασμένου πληθυσμού παραμένει όμως ένα σημαντικό πρόβλημα για αρκετές χώρες, ιδιαίτερα για τη δυτική και ανατολική Ευρώπη και την Ιαπωνία, ενώ οι απότομες μειώσεις στα ποσοστά γονιμότητας και οι εξελίξεις στο χώρο της ιατρικής υποβοηθούν την τάση αυτή. Έως το 2010 το ποσοστό του πληθυσμού που θα είναι άνω των 65 ετών αναμένεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 100 εκατ. (θα ανέλθει σε 552 εκατ.), σημειώνοντας αύξηση 24%, η οποία όμως μεταφράζεται σε αντίστοιχη αύξηση του συνολικού πληθυσμού της τάξεως του 12%. Αναπόφευκτα τα προϊόντα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μεγαλύτερων ηλικιακά πληθυσμιακών ομάδων θα αποτελέσουν την απάντηση του κλάδου του λιανικού εμπορίου, ενώ ο φαρμακευτικός κλάδος θα επωφεληθεί ουσιαστικά από τη συγκεκριμένη τάση.
Νικητές όσοι προσφέρουν "καταναλωτικές εμπειρίες" στους πελάτες τους
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της DELOITTE & TOUCHE, οι πιο επιτυχημένες εταιρείες λιανικού εμπορίου ήταν εκείνες που δέχτηκαν τις εξελίξεις βελτιώνοντας τις παροχές τους και προσφέροντας μια καλύτερη «καταναλωτική εμπειρία» στους πελάτες τους. Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες κινήσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τους τελευταίους 18 μήνες ήταν η δημιουργία νέων τύπων καταστημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών. Αρκετές αλλαγές όμως διαπιστώθηκαν και μέσα στα ήδη υπάρχοντα καταστήματα. Πολλοί έμποροι που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως παρέχουν πλέον μέσα στο ίδιο κατάστημα πληθώρα προϊόντων και υπηρεσιών: από βιβλιοθήκες, πλυντήρια αυτοκινήτων και υπηρεσίες χρηματοδότησης έως υπηρεσίες τηλεφωνίας μειωμένου κόστους και υπηρεσίες internet.
Παρ' όλα αυτά για κάθε αλυσίδα πολυκαταστημάτων «one-stop» ο ανταγωνισμός που προέρχεται από μικρότερους εμπόρους, οι οποίοι εξειδικεύονται σε κάθε προϊόν και δημογραφική ομάδα, εξακολουθεί να είναι έντονος. Η υπεροχή όμως των αλυσίδων εκπτωτικών καταστημάτων παραμένει εμφανής, καθώς οι καταναλωτές συνεχίζουν να αποζητούν προϊόντα και υπηρεσίες που να συνδυάζουν την υψηλότερη αξία με τη χαμηλότερη τιμή. Ο μοναδικός χώρος όπου τα πράγματα παρέμειναν συγκριτικά στάσιμα ήταν αυτός των εξαγορών και συγχωνεύσεων, καθώς οι περισσότεροι «παίκτες» του χώρου ολοκληρώνουν ακόμη την υλοποίηση των εξαγορών των προηγούμενων χρόνων. Ως αποτέλεσμα οι προσπάθειες για παγκόσμια ενοποίηση του κλάδου έχουν μειωθεί. Εξάλλου αρκετές μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν λόγω της εξασθένησης της καταναλωτικής ζήτησης, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι χρεωκοπίες άγγιξαν τα υψηλότερα επίπεδα από το 1995, ενώ εκτιμάται ότι το φαινόμενο θα ενταθεί ιδιαίτερα στο άμεσο μέλλον.
Λειτουργία σε διηπειρωτικό επίπεδο και αύξηση των συναλλαγών Β2Β
Αναφορικά με την πορεία διεθνοποίησης του κλάδου έχει επίσης σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Οι περισσότερες εταιρείες λιανικού εμπορίου σήμερα λειτουργούν όχι απλά σε πολυεθνικό αλλά σε διηπειρωτικό επίπεδο. Και ενώ το φαινόμενο των συγχωνεύσεων μπορεί να έχει καταλαγιάσει, η ανάπτυξη επιτυγχάνεται πλέον μέσω της δημιουργίας νέων καταστημάτων. Συνεπακόλουθα οι αμερικανικές εταιρείες που βρίσκονταν στην περσινή λίστα των 200 μεγαλύτερων επιχειρήσεων της έρευνας της DELOITTE & TOUCHE λειτουργούσαν σε 3 χώρες κατά μέσο όρο, ενώ ο μέσος όρος το 1996 ήταν 2 χώρες. Για αρκετούς Ευρωπαίους και Ασιάτες όμως οι προσπάθειες παγκοσμιοποίησης βρίσκονται ένα βήμα πιο πίσω, λόγω έλλειψης γεωγραφικού χώρου για επέκταση, υψηλότερου κόστους, αυστηρότερων κυβερνητικών απαγορεύσεων και εντονότερου ελέγχου. Όσον αφορά στη λειτουργία των επιχειρήσεων, τα συμπεράσματα της έρευνας υποδεικνύουν ότι οι λιανέμποροι συνεχίζουν να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στα θέματα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι παγκόσμιες συναλλαγές Β2Β αυξάνονται, παρά το γεγονός ότι τα μακροπρόθεσμα οφέλη της συμμετοχής σε αυτές τις κοινότητες αμφισβητούνται από αρκετούς. Παρ' όλα αυτά το Worldwide Retail Exchange δήλωσε πρόσφατα ότι πραγματοποιήθηκαν συναλλαγές ύψους 1 δισ. δολ. μέσω δικτύων Β2Β από τις 59 εταιρείες-μέλη τους, επιτυγχάνοντας έτσι εξοικονόμηση ύψους 180 εκατ. δολ. για τις συγκεκριμένες εταιρείες.
Συμπερασματικά…
Έχοντας ολοκληρώσει τη σκιαγράφηση των τάσεων και τις αλλαγές σε κάθε επίπεδο επιχειρηματικής λειτουργίας, εύλογα υπογραμμίζεται από τους συμβούλους της DELOITTE & TOUCHE ότι η εφαρμογή των τελευταίων τεχνολογικών εξελίξεων, η ύπαρξη ξεκάθαρης εμπορικής εικόνας, σαφούς στρατηγικής πωλήσεων και ευέλικτης εφοδιαστικής αλυσίδας, η οποία θα «αντιδρά» άμεσα και θα λειτουργεί με χαμηλό κόστος, αποτελούν κλειδιά σωστής λειτουργίας και επιτυχίας για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Οι επιλογές πολλαπλασιάζονται τόσο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου όσο και για τους καταναλωτές και ενώ το περιβάλλον γίνεται όλο και πιο απαιτητικό, οι «νικητές» ήδη οργανώνονται για τις αλλαγές του αύριο.