ΕΡΧΕΤΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΕΝΙΑ HACCP

Με ανεφάρμοστη την πρώτη για τις περισσότερες επιχειρήσεις έρχεται η δεύτερη γενιά HACCP. Τέσσερις νέοι Κανονισμοί αναμορφώνουν πλήρως το καθεστώς διασφάλισης της ποιότητας στα τρόφιμα (HACCP), που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2006

Πρόκειται για τους Κανονισμούς 882/2004 και 852/2004 που αποτελούν την οριζόντια νομοθεσία για τον επίσημο έλεγχο και την υγιεινή των τροφίμων αντίστοιχα, και τους Κανονισμούς 853/2004 και 854/2004, οι οποίοι ομαδοποιούν και απλουστεύουν την ισχύουσα κτηνιατρική νομοθεσία και αποτελούν την κάθετη νομοθεσία για την υγιεινή και τον έλεγχο των προϊόντων ζωικής προέλευσης.

Το κοινοτικό πλαίσιο επεξεργάζεται ήδη το νομικό τμήμα του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, προκειμένου τους επόμενους μήνες να είναι σε θέση να προτείνει στη διοίκηση του οργάνου -και κατ΄ επέκταση στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης- τις αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να καταστεί εφαρμοστέο το νέο δίκαιο για την ασφάλεια των τροφίμων.

Όπως επισημαίνει στο «σελφ σέρβις» ο γενικός διευθυντής του ΕΦΕΤ, κ. Χρήστος Αποστολόπουλος, το υπό διαμόρφωση πεδίο εφαρμογής αφορά όλη την τροφική αλυσίδα -από την πρωτογενή παραγωγή έως τον τελικό καταναλωτή- την υγεία και καλή διαβίωση των ζώων, την εισαγωγή τροφίμων και ζωοτροφών από τρίτες χώρες και την εξαγωγή τροφίμων και ζωοτροφών σε τρίτες χώρες. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι βασικότερες παρεμβάσεις που θα ισχύσουν με τους νέους Κανονισμούς προβλέπουν:

• Τον καθορισμό των αρμόδιων αρχών για την εφαρμογή των νέων Κανονισμών.
• Τη συσχέτιση των ορισμών «μη μεταποιημένα προϊόντα» και «μεταποιημένα προϊόντα», που χρησιμοποιούνται στο νέο πλαίσιο, με τους ορισμούς της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας.
• Τον προσδιορισμό της συχνότητας των ελέγχων ανάλογα με την επικινδυνότητα της επιχείρησης, τις παλαιότερες επιδόσεις και άλλα κριτήρια.
• Τη δημιουργία και εφαρμογή σχεδίων έκτακτης ανάγκης, με ταυτόχρονο προσδιορισμό των διοικητικών αρχών που θα συμμετέχουν σε αυτά και των διαδικασιών κοινοποίησης μεταξύ των ενδιαφερομένων.
• Την εξασφάλιση ουσιαστικού και αποτελεσματικού συντονισμού µεταξύ του κεντρικού ελεγκτικού μηχανισμού και του περιφερειακού ή τοπικού, καθώς και θέσπιση και αποτελεσµατική εφαρµογή κατάλληλων συντονιστικών διαδικασιών σε περίπτωση που οι επίσηµοι έλεγχοι διενεργούνται από διαφορετικές υπηρεσίες ελέγχου.
• Τη δυνατότητα ανάθεσης από την αρµόδια αρχή συγκεκριμένων καθηκόντων σε έναν ή περισσότερους φορείς ελέγχου, σχετικά µε τους επίσηµους ελέγχους.
• Τη δυνατότητα διενέργειας από την αρμόδια αρχή ή τις αρμόδιες αρχές εσωτερικών εξετάσεων στους φορείς ελέγχου ή ανάθεσης σε εξωτερικούς φορείς, καθώς και δυνατότητα ανάκλησης της ανάθεσης, αλλά και θέσπισης διαδικασιών για εσωτερικούς ελέγχους.
• Την πρόσβαση του κοινού σε πληροφορίες σχετικά με τις ελεγκτικές δραστηριότητες.
• Τη διενέργεια των επίσημων ελέγχων που βασίζονται σε τεκμηριωμένες διαδικασίες.
• Τον καθορισμό τελών ή επιβαρύνσεων στους υπεύθυνους των επιχειρήσεων για την κάλυψη του κόστους των επίσημων ελέγχων, καθώς και την εξουσιοδότηση της αρμόδιας αρχής για τη χρέωση δαπανών που προκύπτουν από τους πρόσθετους επίσημους ελέγχους σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.
• Τη δημιουργία μητρώου επιχειρήσεων.
• Την κατάρτιση ολοκληρωμένου πολυετούς εθνικού σχεδίου ελέγχου, το οποίο θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις κατευθυντήριες γραµµές που καθορίζει η Επιτροπή μέσω της Κανονιστικής Επιτροπής της ΕΕ.
• Τη λήψη εθνικών μέτρων επιβολής (κυρώσεων).
• Τη θέσπιση εθνικών μέτρων για την εφαρμογή των Κανονισμών σε ειδικές περιπτώσεις.
• Τη δυνατότητα υποχρεωτικής εκπαίδευσης του προσωπικού των επιχειρήσεων.
• Την προαιρετική για κάθε κράτος-μέλος θέσπιση εθνικών μέτρων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συνέχιση παραδοσιακών μεθόδων σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής, μεταποίησης ή διανοµής των τροφίµων, να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επιχειρήσεων τροφίµων µε χαµηλή απόδοση ή αυτών που βρίσκονται σε περιοχές υποκείµενες σε ειδικούς γεωγραφικούς περιορισµούς ή να επιτραπεί η πραγµατοποίηση πιλοτικών σχεδίων µε στόχο να δοκιµαστούν νέες προσεγγίσεις στους ελέγχους υγιεινής του κρέατος.

Όπως δήλωσε στο «σελφ σέρβις» ο κ. Νίκος Κατσαρός, πρόεδρος του ΕΦΕΤ, από την πλευρά της πολιτείας υπήρξαν καθυστερήσεις επτά ετών για την εφαρμογή του HACCP που ήδη ισχύει βάσει της οδηγίας 93/43/ΕΟΚ, με αποτέλεσμα ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων να μην έχει ακόμη εγκαταστήσει τα αναγκαία συστήματα διασφάλισης ποιότητας και αυτοελέγχου. Μάλιστα πρόσθεσε ότι από τον Οκτώβριο αρχίζει εκστρατεία ενημέρωσης σε όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων, προκειμένου στο σύνολό τους να προχωρήσουν στις αναγκαίες πρωτοβουλίες.

Κατά τις εκτιμήσεις του ΕΦΕΤ, σε εφαρμογή HACCP υποχρεώνονται περί τις 500.000 επιχειρήσεις, ενώ περισσότεροι από 1.000.000 εργαζόμενοι στον κλάδο θα παρακολουθήσουν ειδικά σεμινάρια επιμόρφωσης, διάρκειας 20 ωρών.

Το πρόβλημα με την τήρηση του HACCP παρατηρείται κυρίως στις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες στην πλειονότητά τους δεν διαθέτουν το εν λόγω σύστημα. Οι επιχειρήσεις αυτές πρόκειται να βοηθηθούν σε μεγάλο βαθμό από τους 18 Οδηγούς Υγιεινής που εξέδωσε ο ΕΦΕΤ για όλους τους κλάδους τροφίμων.

Ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ επισημαίνει ότι το κόστος εφαρμογής του HACCP είναι ιδιαίτερα υψηλό, ωστόσο από τη χρήση του οι επιχειρηματίες έχουν να κερδίσουν πολλά τόσο σχετικά με την αποφυγή λαθών ικανών να προκαλέσουν την απόσυρση των προϊόντων τους από την αγορά όσο και με την αναβάθμιση των υπηρεσιών τους προς τον καταναλωτή.

Σημειώνεται ότι η πιστοποίηση του συστήματος HACCP μπορεί να γίνει είτε βάσει κάποιου εθνικού προτύπου (ΕΛΟΤ 1416, DS 3027) ή βάσει των συστάσεων της FAO/WHO Codex Alimentarius Commission CAC/RCP 1-169 Rev. 3 (1997).