ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ 2000-2004 : ΤΟ 60% ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ

Συνολικές επενδύσεις ύψους άνω των 680 εκατ. ευρώ υλοποίησαν οι εννέα κορυφαίες επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ στην πενταετία 2000-2004, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη των δικτύων τους. Στο πλαίσιο αυτό δημιούργησαν περίπου 730 νέα σημεία πώλησης εκ των οποίων τα 449 με το σύστημα franchise. Έξι από αυτές, σύμφωνα με στοιχεία που μας γνωστοποίησαν, μεταξύ 2000 και 2004 υλοποίησαν επενδύσεις συνολικής αξίας 518 εκατ. ευρώ, από τις οποίες το 18% διατέθηκε για εξαγορές εταιρειών, το 28% για τη δημιουργία νέων καταστημάτων και το 23% για ανακαινίσεις παλαιών

Την τελευταία πενταετία οι διοικήσεις των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ εστίασαν το επενδυτικό ενδιαφέρον τους στην ανάπτυξη των δικτύων πωλήσεων, αυξάνοντας ταχύτατα τον αριθμό των καταστημάτων τους, ανακαινίζοντας τα παλαιότερα από αυτά, αλλά και εξαγοράζοντας τρίτες εταιρείες. Με τις επενδυτικές τους πρωτοβουλίες στόχευσαν -με επιτυχία ομολογουμένως- στη διόγκωση των μεριδίων αγοράς και κατά συνέπεια σε προσφορότερες ετήσιες συμφωνίες με τις βιομηχανίες.

Από τα στοιχεία που γνωστοποίησαν στο "σελφ σέρβις" έξι από τις ισχυρότερες αλυσίδες του κλάδου προκύπτει ότι στο διάστημα 2000-2004 υλοποιήθηκαν επενδύσεις συνολικής αξίας περίπου 519 εκατ. ευρώ, από τις οποίες το 18% διατέθηκε για εξαγορές τρίτων εταιρειών, το 28% για τη δημιουργία νέων καταστημάτων και το 23% για ανακαινίσεις παλαιών μονάδων.

Περισσότερο εντυπωσιακά είναι ίσως τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων των εννέα μεγαλύτερων επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ, στις οποία απευθύνθηκε το "σελφ σέρβις". Πρόκειται για τους ομίλους Βερόπουλος και Άλφα-Βήτα Βασιλόπουλος, τη Μετρό, την Dia, τους ομίλους Πέντε και Μασούτης, που γνωστοποίησαν στοιχεία, καθώς και τις εταιρείες Καρφούρ Μαρινόπουλος, Ατλάντικ και Σκλαβενίτης, οι οποίες επιφυλάχθηκαν να δημοσιοποιήσουν στατιστικά από τις επενδύσεις τους.

Οι εν λόγω αλυσίδες, οι οποίες εμφανίζονται να ελέγχουν ποσοστά υψηλότερα του 60% στον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου (σύμφωνα με στοιχεία από την έκδοση Πανόραμα των ελληνικών σούπερ μάρκετ 2004), στην πενταετία 2000-2004 προχώρησαν σε επενδύσεις συνολικού ύψους άνω των 680 εκατ. ευρώ. Με τα κεφάλαια αυτά, μεταξύ άλλων, δημιούργησαν περίπου 730 νέα σημεία πώλησης, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους περίπου στα 1.730. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμβολή του franchise στην επεκτατική δράση του κλάδου παρουσιάζεται εξαιρετικά μεγάλη, δεδομένου ότι στις 730 νέες μονάδες περιλαμβάνονται τα 312 καταστήματα franchise που ελέγχονται από την Ατλάντικ, οι 62 μονάδες δικαιόχρησης της Καρφούρ Μαρινόπουλος, καθώς και τα 75 καταστήματα franchise της Dia.

Οι έντονοι ρυθμοί ανάπτυξης στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου, πέραν της αύξησης του τζίρου, επιδρούν θετικά και στον τομέα της απασχόλησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για την πορεία της απασχόλησης στο λιανικό εμπόριο, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2004 ο δείκτης της απασχόλησης αυξήθηκε κατά 4,6% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2003, ενώ συγκρινόμενος με το πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης το ποσοστό αύξησης ήταν 1,8%. Ειδικότερα ο τομέας της διατροφής, κορμός του οποίου είναι ο κλάδος των σούπερ μάρκετ, ήταν αυτός με τις μεγαλύτερες επιδόσεις, αφού μέσα σε ένα χρόνο αύξησε τον αριθμό των εργαζομένων κατά 6,2% και κατά 2,4% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όταν στους υπόλοιπους κλάδους του εμπορίου η ετήσια αύξηση ήταν 2,2 και η τριμηνιαία 0,9%.

Ας δούμε ποια στρατηγική ακολούθησε την τελευταία πενταετία καθένας από τους ισχυρούς του οργανωμένου λιανεμπορίου στον τομέα των επενδύσεων, πόσα κεφάλαια διέθεσε και προς ποια κατεύθυνση, πόσες μονάδες ίδρυσε στο ίδιο διάστημα και από πόσες απαρτίζεται το δίκτυό του σήμερα:

Την εφαρμογή ενός σταθερού και μεγαλόπνοου επενδυτικού πλάνου υλοποιεί από το 2000 η Καρφούρ Μαρινόπουλος, ένα χρόνο δηλαδή μετά την είσοδο του γαλλικού ομίλου στην ελληνική αγορά. Την τελευταία τετραετία η αλυσίδα προχώρησε με στόχο την ίδρυση 2 υπέρ μάρκετ Carrefour και 10-15 σούπερ μάρκετ ετησίως, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε την αναμόρφωση των σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος και τη μετονομασία τους σε Champion Μαρινόπουλος και 5΄ Μαρινόπουλος. Στο ίδιο διάστημα επεκτάθηκε και στον χώρο του franchise, δράση την οποία ενίσχυσε με τη συμφωνία διανομής προϊόντων στα 46 καταστήματα της Smile Super Market Βορείου Ελλάδος (Ιανουάριος 2004). Επίσης, στις σημαντικότερες επενδυτικές πρωτοβουλίες της περιλαμβάνεται και η πρόσφατη εξαγορά της Ξυνός (Ιούνιος 2004). Σε ό,τι αφορά τα κεφάλαια τα οποία διατέθηκαν για τις προαναφερόμενες επενδύσεις, η διοίκηση της εταιρείας επιφυλάχθηκε να δώσει στοιχεία, ωστόσο σημειώνεται ότι για το μεγαλύτερο ίσως project, το οποίο μάλιστα θα έχει ολοκληρωθεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα, τη δημιουργία δηλαδή του εμπορικού κέντρου City Gate, η Καρφούρ Μαρινόπουλος επένδυσε περί τα 80 εκατ. ευρώ. Στην εκπνοή του 2003 η αλυσίδα διέθετε 13 υπέρ μάρκετ, 106 σούπερ μάρκετ και 45 ιδιόκτητα 5΄ λεπτά Μαρινόπουλος, ενώ φέτος μέχρι τα μέσα του έτους είχε ιδρύσει 2 ακόμα υπέρ μάρκετ (Πασαλιμάνι και City Gate) και 4 σούπερ μάρκετ. Το δίκτυο franchise που ελέγχει απαρτίζεται από 62 εμπορικές μονάδες.

Επενδύσεις συνολικής αξίας περίπου 132 εκατ. ευρώ πραγματοποίησε ο όμιλος Βερόπουλος από το 2000 έως και σήμερα. Στο διάστημα αυτό δημιούργησε 21 νέα καταστήματα, εκ των οποίων τα 8 λειτούργησαν εκτός των συνόρων (7 στα Σκόπια και 1 στη Σερβία), ενώ ο συνολικός αριθμός των καταστημάτων του υπολογίζεται για το τέλος του 2004 στα 203 (166 Αφοί Βερόπουλοι, 29 Χαλκιαδάκης και 8 καταστήματα στο εξωτερικό). Ο όμιλος την πενταετία που προηγήθηκε επένδυσε περίπου τα 28,33 εκατ. ευρώ στην ίδρυση νέων εμπορικών μονάδων, 27,27 εκατ. ευρώ σε ανακαινίσεις καταστημάτων, ενώ η εξαγορά της αλυσίδας Πανεμπορική που πραγματοποιήθηκε το 2001 κόστισε στον όμιλο 12,49 εκατ. ευρώ. Στις ενοποιημένες επενδύσεις περιλαμβάνονται επίσης 25,81 εκατ. ευρώ που διατέθηκαν για αγορές ακινήτων, 2,37 εκατ. ευρώ για τον τομέα της μηχανοργάνωσης, καθώς και 36,59 εκατ. ευρώ για άλλες επενδύσεις, όπου εντάσσονται και οι συμμετοχές της μητρικής Αφοί Βερόπουλοι με 14,63 εκατ. ευρώ στις δύο θυγατρικές της στα Σκόπια και το Βελιγράδι, Veropoulos Dooel και Veropoulos Doo αντίστοιχα. Τέλος, ο όμιλος επένδυσε στον τομέα του leasing συνολικά το ποσό των 20,369 εκατ. ευρώ.

Ο όμιλος την τριετία 2001-2003 επένδυσε κεφάλαια συνολικού ύψους 55,934 εκατ. ευρώ, πόσο το οποίο διετέθη κατά 34,1% για την ίδρυση νέων καταστημάτων, κατά 52,9% για τις ανακαινίσεις κυρίως των καταστημάτων της Τροφό, κατά 7,5% για τις υποστηρικτικές υπηρεσίες και κατά 5,5% για τα logistics. Η εταιρεία το 2000, πριν δηλαδή την εξαγορά των Τροφό και ΕΝΑ, είχε επενδύσει περί τα 11,733 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος στο πρώτο εξάμηνο οι ενοποιημένες επενδύσεις ανήλθαν σε 5,2 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 21,51% αφορούσε τη δημιουργία 2 νέων μονάδων, το 62,56% τα υπάρχοντα καταστήματα, το 4,89% τα logistics και το 11,4% τις υποστηρικτικές υπηρεσίες. Από επίσημα στοιχεία του ομίλου προκύπτει επίσης ότι επένδυσε περί τα 66,9 εκατ. ευρώ για την εξαγορά των Τροφό και Ένα. Στο τέλος του έτους εκτιμάται ότι θα διαθέτει 110 εμπορικές μονάδες, από τις οποίες οι 62 αποκτήθηκαν μετά το 2000 -οι 39 αντιστοιχούν στην Τροφό, οι 10 στην Ένα (μετά το κλείσιμο ορισμένων καταστημάτων των δύο αλυσίδων) και οι υπόλοιπες 13 αφορούν νέα καταστήματα από την οργανική ανάπτυξη της εταιρείας.

Ατλάντικ

Το ποσό των 54,28 εκατ. ευρώ απορρόφησαν συνολικά οι επενδύσεις της αλυσίδας από το 2000 έως και σήμερα για την ανάπτυξη και εν γένει την υποστήριξη του δικτύου πωλήσεων. Στο διάστημα αυτό η Ατλάντικ δημιούργησε 20 νέα καταστήματα, ανακαίνισε σχεδόν το σύνολο των παλαιών της μονάδων, ενώ διέθεσε κεφάλαια σημαντικής αξίας για την εξαγορά των Γαληνός-Λαουτάρης το 2001 και της Άριστα το 2002, από την οποία «κληρονόμησε» 88 καταστήματα franchise. Φέτος η αλυσίδα ολοκληρώνει το πολύχρονο πλάνο αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού των καταστημάτων της, δημιουργώντας παράλληλα 4 νέα σούπερ μάρκετ και 4 cash & carry μονάδες. Οι φετινές επενδύσεις της Ατλάντικ υπολογίζονται στα 15 εκατ. ευρώ, ενώ η περυσινή χρήση βρήκε την αλυσίδα να διαθέτει ένα ιδιαίτερα διευρυμένο δίκτυο πωλήσεων με 192 εμπορικές μονάδες, εκ των οποίων οι 169 σούπερ μάρκετ και οι 23 cash & carry, ενώ εφόσον προστεθούν και οι 312 μονάδες franchise, καθώς και οι 8 φετινές, το σύνολο του δικτύου στο τέλος του έτους θα απαρτίζεται από 512 καταστήματα. Στις επενδύσεις της εταιρείας την τελευταία πενταετία περιλαμβάνονται και 10,27 εκατ. ευρώ για τις κεντρικές αποθήκες της στο Κορωπί.

Μετρό

Η επέκταση του δικτύου πωλήσεων και οι ανακαινίσεις παλαιών καταστημάτων αποτέλεσαν τους δύο βασικότερους επενδυτικούς στόχους της Μετρό κατά την τελευταία πενταετία. Από τα επίσημα στοιχεία της αλυσίδας προκύπτει ότι συνολικά διέθεσε περί τα 55 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 20 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν σε νέες μονάδες, τα 14 εκατ. ευρώ σε ανακαινίσεις οι οποίες συνδυάσθηκαν με τη μετονομασία του λιανεμπορικού δικτύου από Μετρό σε My Market, ενώ ένα ποσό ακόμη της τάξης των 15 εκατ. ευρώ δαπανήθηκε για αγορά ακινήτων -κυρίως οικόπεδα. Για τις αποθήκες της η αλυσίδα διέθεσε κεφάλαια συνολικής αξίας 2 εκατ. ευρώ και για τη μηχανοργάνωση 4 εκατ. ευρώ. Με τις επενδύσεις της τελευταίας πενταετίας η Μέτρο αύξησε τις εμπορικές της μονάδες κατά 10 σούπερ μάρκετ και κατά 8 cash & carry, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των σημείων πώλησης σε 40 μονάδες λιανικής με έδρες στην Αττική και 27 χονδρικής με έδρες εκτός των τειχών της πρωτεύουσας.

Ο κύριος όγκος των κεφαλαίων που επένδυσε ο όμιλος Πέντε το διάστημα 2000-2004 απορροφήθηκε από το δίκτυο πωλήσεων. Αφορά είτε αγορές ακινήτων είτε κατασκευές και ανακαινίσεις παλαιών εμπορικών μονάδων. Ειδικότερα, η Πέντε ΑΕ διέθεσε κεφάλαια συνολικού ύψους 45,450 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 30,1 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν για τη δημιουργία νέων καταστημάτων, τα 9,8 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για αγορές οικοπέδων, ενώ οι ανακαινίσεις και αναβαθμίσεις καταστημάτων απορρόφησαν 2,5 εκατ. ευρώ, οι αποθήκες 1,5 εκατ. ευρώ, η μηχανοργάνωση 1,050 εκατ. ευρώ και ένα κονδύλι της τάξης των 0,5 εκατ. ευρώ διατέθηκε σε άλλους τομείς. Κατά την εξεταζόμενη περίοδο η εταιρεία δημιούργησε 26 νέα καταστήματα, ενώ μέχρι και το τέλος του έτους εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός τους θα φθάσει τα 93. Σημειώνεται ότι σε 9 από αυτά στεγάζονται ισάριθμες cash & carry μονάδες. Από την πλευρά της Αργώ ΑΕ οι επενδύσεις ήταν εξαιρετικά περιορισμένες, αφού δεν ξεπέρασαν τα 0,650 εκατ. ευρώ και αφορούσαν σε ανακαινίσεις (0,315 εκατ. ευρώ), στη μηχανοργάνωση (0,2 εκατ. ευρώ), τις αποθήκες (0,1 εκατ. ευρώ) και άλλους τομείς (0,024 εκατ. ευρώ). Η Αργώ εξακολουθεί να ελέγχει 12 σούπερ μάρκετ.

Σκλαβενίτης

Σταθερή στην επενδυτική της πολιτική παρέμεινε η Σκλαβενίτης διαθέτοντας κεφάλαια κατά κύριο λόγο για τη δημιουργία νέων καταστημάτων. Το δίκτυό της ενισχύθηκε στο εξεταζόμενο διάστημα με 4 νέες μονάδες, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τα στοιχεία που περιελήφθησαν στις εκδόσεις του Πανοράματος. Βάσει αυτών, η εταιρεία διέθεσε κεφάλαια ύψους 7 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του καταστήματος στη Νέα Σμύρνη και το ποσό των 0,821 εκατ. ευρώ για τη μηχανοργάνωση, ενώ δεν γνωστοποίησε στοιχεία που αφορούσαν στις επενδύσεις της στον Άλιμο, τη Νέα Ιωνία και το Παλαιό Φάληρο. Επίσης η Σκλαβενίτης επένδυσε και στις ανακαινίσεις παλαιών της μονάδων, ενώ απέφυγε τις εξαγορές τρίτων εταιρειών, καθώς και την επέκτασή της εκτός των τειχών της πρωτεύουσας.

Dia

Παρουσιάζει τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, αφού την τελευταία πενταετία δημιούργησε 174 νέα καταστήματα εκμεταλλευόμενη δεόντως και το σύστημα δικαιόχρησης, το οποίο της επέτρεψε πρόσβαση και σε μικρές-τοπικές αγορές, όπου δεν μπορούσε να φθάσει με μεγάλες εμπορικές μονάδες. Ακόμη όμως κι αν αφαιρεθούν από το σύνολο των νέων μονάδων τα καταστήματα franchise, που σε αριθμό ξεπερνούν πλέον τα 75, η ανάπτυξη του δικτύου είναι και πάλι ταχύτατη. Στο διάστημα 2000-2004 τα νέα ιδιόκτητα καταστήματα συνολικά πλησίασαν τα 100. Η διοίκηση της αλυσίδας εκτιμά ότι μέχρι και το τέλος του έτους το δίκτυό της θα αριθμεί 327 εμπορικές μονάδες (ιδιόκτητες και franchise). Επί συνόλου επενδύσεων 43,93 εκατ. ευρώ που υλοποίησε η Dia από το 2000 έως και σήμερα, 27,37 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για την ίδρυση νέων καταστημάτων, 3,5 εκατ. ευρώ για ανακαινίσεις ή αναβαθμίσεις παλαιών μονάδων, 9,76 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη της κάρτας πιστότητας, οι υπηρεσίες της οποίας αποκτούν σταδιακά πλέον εξατομικευμένο χαρακτήρα ανά χρήστη, και 3,3 εκατ. ευρώ για νέες τεχνολογίες και μηχανοργάνωση.

Στο ποσό των 118,262 εκατ. ευρώ ανήλθαν από το 2000 έως σήμερα οι επενδύσεις του ομίλου Μασούτης, με τη Διαμαντής Μασούτης να απορροφά τα 88,782 εκατ. ευρώ και την Άλφα-Δέλτα τα υπόλοιπα 29,480 εκατ. ευρώ. Η Μασούτης διέθεσε 22,306 εκατ. ευρώ για νέες μονάδες, 22 εκατ. ευρώ για ανακαινίσεις παλαιών, 15 εκατ. ευρώ για την εξαγορά της Άλφα-Δέλτα και άλλων μικρών επιχειρήσεων, περί τα 1,5 εκατ. ευρώ για τη μηχανοργάνωση, 2,282 εκατ. ευρώ για αγορές οικοπέδων και 25,148 εκατ. ευρώ για τον εξοπλισμό των καταστημάτων και μεταφορικά μέσα. Επίσης στον τομέα του leasing διέθεσε 4,419 εκατ. ευρώ. Η Άλφα-Δέλτα, στην όποια ενοποιήθηκε η Αφοί Μπίσκα, διέθεσε κεφάλαια συνολικής αξίας 29,480 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 22 εκατ. ευρώ για ανακαινίσεις, τα 1,5 εκατ. ευρώ για τη μηχανοργάνωση, τα 0,587 εκατ. ευρώ για νέες μονάδες και τα 5,393 εκατ. ευρώ για εξοπλισμό των καταστημάτων-μεταφορικά μέσα. Η εταιρεία επένδυσε και 0,733 εκατ. ευρώ στον τομέα του leasing. Σημειώνεται ότι στο τέλος του έτους η Μασούτης θα ελέγχει 95 καταστήματα (80 σούπερ μάρκετ και 15 cash & carry), εκ των οποίων τα 38 περιήλθαν στη δύναμή του στο διάστημα που μεσολάβησε από το 2000, και η Άλφα-Δέλτα θα περιλαμβάνει 72 σούπερ μάρκετ -μετά το 2000 εγκαινίασε 1 μόνο κατάστημα.