Στους οικείους ρυθμούς λειτουργίας επανέρχεται σταδιακά η αγορά του κλάδου, καθώς οι πωλήσεις του εξελίσσονται ανοδικά μεν, αλλά σε πιο λογικό πλαίσιο. Ήδη ο Μάιος έκλεισε με ανάπτυξη τζίρου 5%-7% συγκριτικά με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ξεμακραίνοντας από την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης της περιόδου Μαρτίου-Απριλίου, οπότε η πανδημία και το lockdown νέκρωσαν την αγορά, δίνοντας την ευκαιρία στα σούπερ μάρκετ «να τινάξουν την μπάνκα στον αέρα», συγκεντρώνοντας το βασιλικό μερίδιο τζίρου της εξαιρούμενης από το lockdown λιανικής.

Στελέχη του κλάδου, αναφερόμενα στο «σήμερα» (πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου), πιθανολογούν ότι για ένα ακόμη μικρό διάστημα χρόνου ο κλάδος θα συνεχίσει να έχει αυξημένες πωλήσεις οριακά πάνω από το φυσιολογικό επίπεδο, καθώς δεν έχουν ακόμη ομαλοποιηθεί πλήρως οι λειτουργίες της μαζικής εστίασης, ενώ όσο ο κόσμος θα αποφεύγει τη διασκέδαση σε μαζικούς χώρους, τόσο περισσότερο το μαγείρεμα στο σπίτι και οι λοιπές χάρες της in house διασκέδασης θα ικανοποιούνται με αύξηση δαπανών για αγορές από τα σούπερ μάρκετ.

Μάλιστα, όπως λένε, στο βαθμό που ο εισερχόμενοι ταξιδιώτες στη χώρα θα συντελούν στην αύξηση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων Covid-19, οπότε πιθανώς θα τίθεται ζήτημα λήψης νέων περιοριστικών μέτρων, έστω σε τοπικό επίπεδο, η ανασφάλεια του μέσου ανθρώπου θα τον κρατά στο σπίτι του. Το κρίσιμο, λοιπόν, είναι να απαντηθεί στην πράξη το κατά πόσο η αναθέρμανση της κοινωνικής ζωής κι ο τουρισμός θα υποχρεώσουν ή όχι την πολιτεία να καταφύγει σε νέα, έστω ήπια, απαγορευτικά μέτρα της λειτουργίας της αγοράς, προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία.

Εξάλλου, οι παράγοντες του κλάδου, αναφερόμενοι στην καλή πορεία των εσόδων, που συνεχίζουν να έχουν τα σούπερ μάρκετ, την αποδίδουν και στην παρατεταμένη περίοδο αστάθειας του καιρού, με βροχές και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες, που συνετέλεσαν στην παράταση της παραμονής του κόσμου κατ’ οίκον, άρα και στην διατήρηση των δαπανών του σε ύψος ανάλογο της ικανοποίησης αναγκών, που υπό άλλες συνθήκες θα μοιράζονταν περισσότεροι κλάδοι της παροχής υπηρεσιών.

Απόπειρες υπολογισμού του ετήσιου τζίρου
Πόσο θα επηρεάσει το συνολικό ετήσιο κλαδικό τζίρο η κατάσταση συναγερμού κατά της πανδημίας την άνοιξη και σε τι βαθμό οι θετικές επιδράσεις στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ είναι πιθανό να ισοφαριστούν από την καθίζηση της τουριστικής αγοράς και τη βαριά ύφεση, που ήδη σημαδεύει την οικονομική ζωή φέτος; Στελέχη και αναλυτές επιχειρούν να προσεγγίζουν το θέμα, αναγνωρίζοντας ότι οι αβεβαιότητες της συγκυρίας μπορεί να ανατρέψουν τις εκτιμήσεις τους. Με βάση, λοιπόν, τις τελευταίες τους απόπειρες υπολογισμού του ετήσιου ρυθμού εξέλιξης των πωλήσεων το 2020 προβλέπουν μια ανάπτυξη της τάξης του 4%-5%, τουλάχιστον οι πιο αισιόδοξοι, θεωρώντας ότι η άνευ προηγουμένου ώθηση των πωλήσεων του κλάδου την άνοιξη δεν είναι δυνατόν να μηδενιστεί ή και να υπερκεραστεί από την ύφεση το δεύτερο εξάμηνο του έτους, όποια κι αν είναι αυτή.

Εξάλλου, υποστηρίζουν, τα σχεδιαζόμενα μέτρα στήριξης της εγχώριας οικονομίας, ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, όπως και οι ενισχύσεις έως 61 δισ. ευρώ σε ορίζοντα επταετίας από το Ταμείο Ανάκαμψης της Κομισιόν, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το πρόγραμμα SURE για τη χρηματοδότηση της απασχόλησης και τον ESM (στο βαθμό που η χώρα προσφύγει στο μηχανισμό) θα απορροφήσουν σε μεγάλο βαθμό τους κραδασμούς της ήδη μαινόμενης ύφεσης. Αν και αναγνωρίζουν ότι, λόγω της μεγάλης πτώσης της τουριστικής αγοράς φέτος, θα χαθούν έσοδα και από την οργανωμένη λιανική, θεωρούν ότι ο ετήσιος ρυθμός της ανάπτυξής της θα είναι εντέλει υψηλότερος της προβλεπόμενης από τους αναλυτές πριν ξεσπάσει η πανδημία. Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές του έτους οι προβλέψεις όλων μίλαγαν για ανάπτυξη της τάξης του 2%-2,5% σε σύγκριση με το 2019.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τις νεότερες εκτιμήσεις ο τζίρος φέτος θα είναι αυξημένος κατά 4%-5%, με τη συνδρομή των κυβερνητικών και των ευρωπαϊκών μέτρων στήριξης της οικονομίας. Αν σε κάτι συμφωνούν τα στελέχη του κλάδου είναι ότι, εφόσον το πρώτο εξάμηνο του έτους ολοκληρώνεται με ρυθμό ανάπτυξης των κλαδικών εσόδων 10%, ακόμα κι αν το δεύτερο εξάμηνο εξελιχθεί με μέση πτώση -2%, όπως υποστηρίζουν οι πιο απαισιόδοξοι, εκ βάθρων ανατροπή των δεδομένων δεν μπορεί να υπάρξει. Στο πλαίσιο αυτό, το αναμενόμενο είναι η αγορά του κλάδου να μεγαλώσει κατά 3% στη χειρότερη περίπτωση και κατά 5% στην καλύτερη.

Σε αυτό συνηγορεί ένα ακόμη στοιχείο. Όπως υποστηρίζουν παράγοντες του κλάδου, μια σημαντική μερίδα των Ελλήνων καταναλωτών θα αποφύγουν φέτος τις θερινές διακοπές, με αποτέλεσμα τα αστικά κέντρα να κρατήσουν περισσότερο από προηγούμενες χρονιές τους κατοίκους τους, οι οποίοι, απευθυνόμενοι στα σούπερ μάρκετ για την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών, θα συντελούν στην αύξηση των εσόδων τους έναντι της περυσινής περιόδου των θερινών διακοπών.

Σε κάθε περίπτωση κρίσιμο διάστημα για την αγορά του κλάδου θεωρείται η περίοδος που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, δεδομένου ότι τότε θα γίνει ο απολογισμός των ζημιών της τουριστικής σεζόν και θα φανούν πιο καθαρά οι επιπτώσεις στο σύνολο της αγοράς, στην απασχόληση και στο διαθέσιμο εισόδημα. Προπάντων το ότι φέτος αντί των περίπου 20 δισ. ευρώ του τουριστικού εισοδήματος, όπως όλοι προϋπολόγιζαν στις αρχές του έτους, θα εισρεύσουν μόλις 5-8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει αρνητικά και την οργανωμένη λιανική.

Ο τελευταίος απολογισμός των πωλήσεων
Βάσει των στοιχείων της Nielsen, έως την 26η Απριλίου οι συνολικές πωλήσεις σε αξία της οργανωμένης λιανικής (σύνολο καταστημάτων τροφίμων άνω των 100τμ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης, εξαιρούμενων των νησιών) κατέγραψαν άνοδο 11,9%, με την τάση των πωλήσεων να σημειώνει αδιάκοπη άνοδο φθάνοντας ως το Πάσχα στο 16%. Ωστόσο, την επόμενη εβδομάδα, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή, οι πωλήσεις κατέγραψαν μείωση, λόγω της μίας λιγότερης εργάσιμης ημέρας φέτος, όπως και του ότι πέρυσι η αντίστοιχη βδομάδα ήταν η πασχαλινή.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα ταχυκίνητα προϊόντα, από την αρχή του έτους ως τις 24 Μαΐου, σύμφωνα με την IRI, ο τζίρος της οργανωμένης λιανικής κινήθηκε ανοδικά κατά 14,7%, ενώ σε ό,τι αφορά την περίοδο από 25 Φεβρουαρίου, οπότε καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα της πανδημίας, ως τις 24 Μαΐου η αύξηση των εσόδων ήταν της τάξης της 21,5%. Όσο η περίοδος των περιοριστικών μέτρων έτεινε στο «σήμερα», οι ρυθμοί αύξησης των πωλήσεων περιορίζονταν. Έτσι, για παράδειγμα, την εβδομάδα 18-24 Μαΐου η άνοδος των εσόδων διαμορφώθηκε στο 7,1%, ενώ την προηγούμενη ακριβώς εβδομάδα ήταν 10,1%. Θυμίζουμε ότι τις πρώτες εβδομάδες της καραντίνας ο εβδομαδιαίος ρυθμός ανάπτυξης του τζίρου των σούπερ μάρκετ είχε φτάσει το 40%…

Η ζήτηση πλέον έχει ομαλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Η κατανάλωση είναι περισσότερο στοχευμένη παρά το γεγονός ότι οι επισκέψεις των καταναλωτών στα σούπερ μάρκετ εξακολουθούν να είναι αραιότερες σε σχέση με την προ της πανδημίας περίοδο και τα «καλάθια» των αγορών τους μεγαλύτερα, πάντα για λόγους ασφαλείας έναντι του Covid-19.