Οι μικρομεσαίες δυνάμεις του λιανεμπορίου επιδεικνύουν ισχυρά περιθώρια αντοχών έναντι του ανταγωνισμού, αλλά και της ύφεσης. Από την αγορά αποσύρονται είτε βιαίως, είτε «οργανωμένα», μόνο μεγάλες δυνάμεις. «Κανόνια» από μεσαίου βεληνεκούς δίκτυα δεν ακούμε, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο σελφ σέρβις ο κ. Δήμος Βερούκας, διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας Bazaar. Προσθέτει ότι δυνάμεις του κλάδου όπως αυτές που συστεγάζονται στον ΕΛΟΜΑΣ, έχουν το πλεονέκτημα της ευελιξίας, που τους επιτρέπει να πράττουν ορθά τη σωστή στιγμή.

Στην εναρκτήρια ερώτηση της συζήτησής μας, σχετικά με το γιατί οι όμιλοι αγορών δεν τολμούν να απαντήσουν στον ανταγωνισμό δυναμικότερα, διαμορφώνοντας για τα μέλη τους ενιαία εταιρική ταυτότητα, ο κ. Δ. Βερούκας ξεκαθάρισε: «Υπάρχει ένα δομικό ζήτημα, το οποίο καλό είναι να το δεχθούμε όλοι: Ο Έλληνας επιχειρηματίας έχει μάθει να δρα βασισμένος κυρίως στον ατομισμό του κι όχι στις συνέργειες. Κάθε χρόνος που περνά όμως, η ανάγκη για συνεργασίες –λόγω και των ασφυκτικών πιέσεων του ανταγωνισμού– θα μεγαλώνει, ενώ οι «παραφυάδες» ή, με άλλα λόγια, όσοι επιχειρούν εκτός ομίλων αγορών, θα επιβεβαιώνουν με τις χαμηλές επιδόσεις τους την αξία του κανόνα των κοινών δράσεων.

σελφ σέρβις: Στον ΕΛΟΜΑΣ εξετάζετε την καθιέρωση ενιαίας εταιρικής ταυτότητας;

Δήμος Βερούκας: Όχι, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα ή δύο χρόνια. Το τι θα συμβεί μετά το 2019 κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Όποιος τοποθετείται για την επόμενη τριετία ή πενταετία στην Ελλάδα των μνημονίων, δεν κάνει πρόγνωση. Είναι μάντης, κάνει μεταφυσική.

Άμεσες οι επιπτώσεις στην κατανάλωση
σ. σ.: Τι σχεδιάζει, λοιπόν, ο όμιλος για την επόμενη διετία;

Δ. Β.: Θα συνεχίσει να κινείται εμπορικά με τα χαρακτηριστικά που έχει σήμερα, τα οποία θεωρώ άκρως επιτυχημένα. Έχουμε αντέξει πολλές δεκαετίας και θα συνεχίσουμε να αντέχουμε, ακόμη κι αν χάσουμε, όπως προβλέπω, στο επόμενο δωδεκάμηνο το 10%-15% του οργανικού μας τζίρου, λόγω της διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης και της συνεχιζόμενης συρρίκνωσης της αγοράς. Τα μέτρα που συμφώνησε η κυβέρνηση με τους θεσμούς, στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης για τη διετία 2019-2020, θα επιφέρουν, μεταξύ άλλων, μια μείωση των συντάξεων κατά 10% σε μέσο επίπεδο, καθώς και νέες φορολογικές επιβαρύνσεις. Οι αρνητικές επιδράσεις στην κατανάλωση θα φανούν, όμως, άμεσα κι όχι μετά την πάροδο μιας διετίας, πρώτον διότι η ψυχολογία του καταναλωτή έχει ήδη πληγεί και δεύτερον, διότι ο μέσος Έλληνας –και πολύ περισσότερο ο συνταξιούχος– διαθέτει πλέον το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός του για την αγορά όχι ρούχων και υποδημάτων ή δώρων, αλλά τροφίμων.

Προσαρμοστικότητα και ευελιξία
σ. σ.: Πώς, λοιπόν, θα καταφέρουν οι μικρομεσαίες δυνάμεις της αγοράς να επιβιώσουν;

Δ. Β.: Επιδεικνύοντας ευελιξία και προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα. Αυτό είναι το μυστικό. Στην πράξη θα κληθούμε να «κτίσουμε» την πρότασή μας στη φιλοσοφία της δημιουργικής προσφοράς για την κάλυψη κάθε νέας απαίτησης, αλλά και να οργανώσουμε καταστήματα νέου τύπου. Μην ξεχνάνε ότι με ανάλογες πρακτικές οι μικρομεσαίες δυνάμεις του κλάδου αντιμετωπίζουν επάξια τον ανταγωνισμό εδώ και πολλά χρόνια. Αυτοί που δεν άντεξαν τις σκληρές συνθήκες της αγοράς ήταν «μεγάλοι». Θυμίζω την Ατλάντικ στο παρελθόν και πολύ πρόσφατα τις Αφοί Βερόπουλοι και Μαρινόπουλος –για να μην αναφέρω τις Aldi, Plus, Dia και Carrefour, που εγκατέλειψαν την Ελλάδα για ν’ αποφύγουν το «κανόνι»… Τα μεσαίας έκτασης δίκτυα παραμένουν ενεργά, «εφευρίσκοντας» διεξόδους ανάπτυξης όλα αυτά τα χρόνια. Η ιστορία έδειξε, λοιπόν, ότι παρά τις προβλέψεις πολλών περί ολιγοπώλησης της αγοράς, το λιανεμπόριο τροφίμων παραμένει πολυεκπροσωπούμενο, με δυναμική τη συμμετοχή και των μικρομεσαίων δυνάμεων.


σ. σ.: Είναι εξασφαλισμένο ότι η επιτυχία τους αυτή θα συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια;

Δ. Β.: Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι οι προηγούμενες αποδόσεις δεν εγγυούνται τις μελλοντικές. Όμως, δεν εγκαταλείπουμε την προσπάθειά μας. Συνεχώς προσθέτουμε όπλα στη φαρέτρα μας, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία μας. Μιλώντας για τον ΕΛΟΜΑΣ, αναζητούμε ένα βέλτιστο μοντέλο για την Ελλάδα, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη μετεξέλιξη του co-branding, που ήδη εφαρμόζουμε, ενώ μελετούμε και την κεντρική διαχείριση και διακίνηση των προϊόντων μας. Κατά το παρελθόν υπήρξαν πολλές δυσκολίες, που δεν επέτρεψαν την υλοποίηση του σχετικού εγχειρήματος. Όμως, βλέπουμε την προοπτική στο άμεσο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση δεν χρειάζεται να τετραγωνίσουμε τον κύκλο για να καταλήξουμε σε θετικό αποτέλεσμα.

σ. σ.: Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Δ. Β.: Σημαίνει ότι εντός του 2018 ο ΕΛΟΜΑΣ θα λειτουργεί κεντρικές αποθήκες, έχοντας επενδύσει σε 3PL. Πέραν αυτού, ο εκσυγχρονισμός των δικτύων μας και οι επενδύσεις στη μηχανοργάνωση και τις νέες τεχνολογίες είναι υπόθεση της κάθε αλυσίδας. Νομίζω πως για ανάλογα ζητήματα συνήθως προσαρμοζόμαστε ταχύτερα και ευκολότερα από τους ισχυρούς, κυρίως λόγω της ευελιξίας με την οποία κινούμαστε. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτε από τον ανταγωνισμό.

Παροχές: Οι διαφορές αμβλύνονται
σ. σ.: Τις παροχές ίσως;

Δ. Β.: Θα συμφωνήσω ότι αποτελούν ένα μεγάλο ερώτημα, αλλά οι διαφορές αμβλύνονται και παλεύουμε σκληρά γι’ αυτό. Όλοι γνωρίζουμε ότι το εμπόριο δεν λειτουργεί σαν δικαστήριο για να αποδίδει δικαιοσύνη. Δεν βασιζόμαστε στο αίσθημα δικαιοσύνης των προμηθευτών μας. Γι’ αυτό, άλλωστε, απαιτούμε με δυναμισμό καλύτερες παροχές.

σ. σ.: Συμπράξεις στο χώρο των ομίλων αγορών βλέπετε;

Δ. Β.: Μιλώντας για τον ΕΛΟΜΑΣ, στον οποίο συμμετέχω και στηρίζω, έχει ήδη μια χαλαρή σχέση συνεργασίας με τον Αστέρα. Όμως, δεν αναμένουμε ότι θα υπάρξουν άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες στις τάξεις των μικρομεσαίων της αγοράς, πολύ απλά διότι δεν λειτουργούν ανάλογα σχήματα, με αλυσίδες ετήσιου τζίρου 15-20 εκατ. ευρώ στους κόλπους τους.

Απορροφούμε τους κραδασμούς
σ. σ.: Φοβάστε επιθέσεις από τον ισχυρό ανταγωνισμό;

Δ. Β.: Ο ΕΛΟΜΑΣ απέδειξε στην πράξη πως έχει τη δυνατότητα να ενσωματώνει δίκτυα πωλήσεων, που επέλεξαν το δρόμο της εξόδου από την αγορά. Θυμίζω τις περιπτώσεις της Βιδάλης και της Γρηγοριάδης, που απορροφήθηκαν από μέλη του ομίλου μας. Τέτοιου είδους κραδασμούς έχουμε, λοιπόν, τη δυνατότητα να τους απορροφούμε, καθότι λειτουργούμε με το ένστικτο της επιχειρηματικής επιβίωσης.

σ. σ.: Εκτιμάτε ότι υπάρχουν ευκαιρίες στα ΜΗΣΥΦΑ;

Δ. Β.: Είναι ένα πεδίο δράσης, που μπορεί να μας εξασφαλίσει νέο τζίρο, άγνωστο βεβαίως πόσο, διότι όλα θα εξαρτηθούν από τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η απελευθέρωση. Το λέω αυτό, διότι ως τώρα η απελευθέρωση έχει μείνει «στα χαρτιά». Σε κάθε περίπτωση είμαι υπέρ της άρσης των εμποδίων, αφού πέραν όλων των άλλων το άνοιγμα της αγοράς θα προσφέρει στον καταναλωτή φθηνότερα φάρμακα.

σ. σ.: Άλλο πεδίο διαβούλευσης με την κυβέρνηση παραμένει ανοικτό;

Δ. Β.: Μάλλον όχι, αν φυσικά εξαιρέσουμε το ζήτημα της αδικαιολόγητα υψηλής φορολόγησης, που δεν αφορά ασφαλώς μόνο στο λιανεμπόριο, αλλά στο σύνολο της κοινωνίας μας. Απάντηση στο θέμα αυτό, φυσικά, δεν αναμένεται στο ορατό μέλλον.

Οι ισχυροί δρουν συνδικαλιστικά μέσω ΙΕΛΚΑ
σ. σ.: Κοινό φορέα εκπροσώπησής της θα αποκτήσει η αγορά;

Δ. Β.: Πολύ δύσκολα το οργανωμένο λιανεμπόριο θα μπορέσει να εκφραστεί συνδικαλιστικά, καταρχάς λόγω της στρεβλής εκπροσώπησής του στο παρελθόν, αλλά και του μεγάλου «ανοίγματος» των μεγεθών του, που δημιουργεί σοβαρές αποστάσεις μεταξύ εταιρειών, αναδεικνύοντας τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Πάντως, πολλές από τις διαφορές μας αμβλύνθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση η όποια πρωτοβουλία πρέπει να αναληφθεί από τους ισχυρούς, οι οποίοι σήμερα ατύπως δρουν συνδικαλιστικά μέσω του ΙΕΛΚΑ. Οι μικρομεσαίοι εκφράζονται από τον ΣΕΛΠΕ, εξασφαλίζοντας όμως περιορισμένης έκτασης εκπροσώπηση και δράση.