Ποδαρικό με νέο κύκλο ανατιμήσεων κάνει στο 2023 η βιομηχανία παραγωγής τροφίμων και άλλων αγαθών καθημερινής ανάγκης. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν ήδη από τις παραμονές έναρξης του έτους δεχθεί τους ανατιμημένους καταλόγους των προμηθευτών τους, με μεταβολές που πλησιάζουν το 20%. Όπως αναφέρουν ασφαλείς πληροφορίες του «σελφ σέρβις», οι πρώτες νέες ανατιμήσεις που αναμένονται άμεσα θα αφορούν κατά κύριο λόγο τα απορρυπαντικά και τα είδη καθαρισμού σπιτιού.

Oι εν λόγω ανατιμήσεις θα κυμαίνονται, ανάλογα με τον προμηθευτή, από 10% έως 18%. Στον πρώτο κύκλο ανατιμήσεων θα ενταχθούν επίσης τα καλλυντικά, όπως και τα προϊόντα περιποίησης προσώπου και σώματος, οι αυξήσεις τιμών των οποίων θα κυμανθούν από 10% έως 12%. Ανατιμήσεις έχουν αναγγελθεί και για προϊόντα όπως τα χαρτικά, τα ζυμαρικά, τα όσπρια και τα αναψυκτικά, ενώ σύμφωνα με πηγές της αγοράς, οι περισσότερες των προμηθευτικών εταιρειών έχουν προετοιμάσει τους αγοραστές των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στο πλαίσιο άτυπων συζητήσεων που έλαβαν χώρα στις εορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, για ένα νέο «τσουνάμι» ανατιμήσεων στην κατηγορία των τροφίμων.

Οι πηγές του κακού
Ειδικότερα, όπως μάθαμε, οι μεταβολές αυτές έχουν τρεις πηγές: Πρώτον, τον πόλεμο στην Ουκρανία, που εξακολουθεί να τροφοδοτεί διεθνώς ένα κύμα ανατιμήσεων, με επιπτώσεις στις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών. Δεύτερον, τα νέα προβλήματα που δημιουργούνται διεθνώς μετά την άρση των δρακόντειων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας στην Κίνα και το σαρωτικό ξέσπασμά της στη χώρα, το οποίο ήδη επεκτείνεται στην Ευρώπη και την Αμερική. Τρίτον, την πολιτική τιμών που ακολούθησαν το 2022 αρκετές εκ των προμηθευτριών εταιρειών FMCG, στο πλαίσιο της οποίας, όπως λέγεται, απορρόφησαν ένα μέρος των ανατιμήσεων για να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους προφίλ, έτσι ώστε φέτος ωθούνται σε υψηλότερες αυξήσεις τιμών.
Μάλιστα, συνεπεία των προαναφερόμενων παράγοντες της αγοράς τονίζουν στο «σελφ σέρβις» ότι οι ανατιμήσεις το 2023 σε βασικά είδη διατροφής δεν αποκλείεται να φθάσουν σωρευτικά και το 40% σε πολλές από τις βασικές κατηγορίες τροφίμων, όπως και στα προϊόντα καθαρισμού του σπιτιού και προσωπικής φροντίδας. Οι μεταβολές αυτές είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν ισχυρό πονοκέφαλο όχι μόνο στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, ο τζίρος σε αξία του οποίου αυξήθηκε πέρυσι περίπου κατά 5%-6% εξαιτίας και μόνο του πληθωρισμού, ενώ οι πωλήσεις του σε όγκο μειώθηκαν περίπου κατά 8%, αλλά και στην κυβέρνηση σε μια περίοδο κρίσιμη για την ίδια, δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται ήδη σε προεκλογική περίοδο.

Το top 20 των ανατιμήσεων του 2022
Όλα τα προαναφερόμενα έρχονται να προστεθούν στον πρώτο μεγάλο κύκλο ανατιμήσεων που έκλεισε το 2022, με τους τιμοκαταλόγους του συνόλου των αγαθών που διακινούνται από τα σούπερ μάρκετ να έχουν επιβαρυνθεί με ανατιμήσεις έως και 45%. Βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, στην πρώτη εικοσάδα προϊόντων που ανατιμήθηκαν την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2022 βρέθηκαν η ζάχαρη με αύξηση τιμής 44,88%, τα άλλα βρώσιμα έλαια με άνοδο 36,27%, το γάλα μακράς διάρκειας με 33,21%, το αλεύρι και τα άλλα δημητριακά με 26,95%, το ψωμί με 23,42%, το νωπό πλήρες γάλα με 22,98%, το νωπό μειωμένων λιπαρών γάλα με 22,70%, το γιαούρτι με 22,08%, τα τυριά με 21,95%, τα άλλα είδη οικιακής χρήσης με 21,67%, τα αυγά με 19,64%, το βούτυρο με 19,58%, το αρνί και το κατσίκι με 19,09%, το ελαιόλαδο με 18,63%, τα πουλερικά με 18,01%, τα λοιπά γαλακτοκομικά προϊόντα με 16,67%, η μαργαρίνη και τα άλλα φυτικά λίπη με 15,56%, το μοσχάρι με 16,52%, τα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού με 16,07% και οι πίτσες και πίτες με 15,67%.

Επισημαίνουμε ότι στο top 20 των ανατιμήσεων του 2022 περιλαμβάνονται μόλις δύο ομάδες προϊόντων που ανήκουν στις κατηγορίες των ειδών οικιακής χρήσης και νοικοκυριού, πράγμα που δείχνει ότι το εισόδημα των καταναλωτών δέχθηκε τις μεγαλύτερες ανατιμητικές πιέσεις στα τρόφιμα-ποτά και δευτερευόντως στα μη τρόφιμα, όπου και πάλι, όμως, οι αυξήσεις τιμών διαμορφώθηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα (μεταξύ 14% και 22%) στη διάρκεια του ενδεκάμηνου του 2022.

Οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα πουσάρουν τον πληθωρισμό
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι ανατιμήσεις στην κατηγορία των τροφίμων εμφανίζουν αισθητή χρονική υστέρηση συγκριτικά με τις ανατιμήσεις στην αγορά ενέργειας, οι οποίες προκάλεσαν εξ αρχής την ισχυρή πληθωριστική έκρηξη στην Ελλάδα. Οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα ακολούθησαν σε δεύτερο χρόνο, συντελώντας στην ενίσχυση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ τον Νοέμβριο ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 8,5% από 9,1% τον Οκτώβριο σε ετήσια βάση, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα διατηρήθηκε σε σχεδόν διπλάσιο ύψος, κλείνοντας στο 15%.

Αξιολογώντας, μάλιστα, την πορεία των τιμών το 2022 στα τρόφιμα και τα άλλα αγαθά βασικής ανάγκης, δηλαδή τα προϊόντα που διαθέτουν τα σούπερ μάρκετ, διαπιστώνεται ότι από τις 63 κατηγορίες που εξετάζει η ΕΛΣΤΑΤ στις 62 καταγράφηκαν αυξήσεις από 3,25% έως 44,88% την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου πέρυσι, ενώ στις 36 κατηγορίες, δηλαδή σε περισσότερες από τις μισές, τα ποσοστά των ανατιμήσεων ήταν διψήφια.
Όλα δείχνουν ότι και το 2023 η πορεία των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ θα είναι ανάλογη με της προηγούμενης χρονιάς. Μάλιστα, αυτό θα συμβεί παρά το γεγονός ότι ο μέσος πληθωρισμός το 2023, όπως εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος, θα διαμορφωθεί στο 5,8% έναντι 9,4% που ήταν η τελευταία εκτίμηση για τον μέσο πληθωρισμό του 2022. Τα τρόφιμα φαίνεται ότι θα είναι αυτά που θα διατηρήσουν υψηλά τον δείκτη του πληθωρισμού καθ’ όλη τη διάρκεια της νέας χρονιάς.

Με ορίζοντα τις εκλογές
Τα αρνητικά μηνύματα για την εξέλιξη των τιμών προφανώς και έχουν φτάσει στο γραφείο του υπουργού Ανάπτυξης, ο οποίος αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα του θέματος, αμέσως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, κάλεσε σε διαβούλευση τους εκπροσώπους της βιομηχανίας τροφίμων, από τους οποίους ζήτησε όχι μόνο τη δυναμικότερη συμμετοχή των brands στο «Καλάθι του Νοικοκυριού», αλλά, όπως αναφέρουν ασφαλείς πληροφορίες του «σελφ σέρβις», και την επίδειξη αυτοσυγκράτησης στην τιμολογιακή τους πολιτική, τουλάχιστον στο πρώτο εξάμηνο του 2023. Κατά τις ίδιες πηγές, αυτό που επισημάνθηκε στους εκπροσώπους της βιομηχανίας ήταν ότι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί μια περαιτέρω ένταση στο μέτωπο των ανατιμήσεων να τροφοδοτήσει αρνητικά γι’ αυτήν την πολιτική αντιπαράθεση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης μέχρι τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, οι οποίες όλα δείχνουν ότι θα διεξαχθούν μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του έτους.