Την Τρίτη 4 Ιουνίου στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας σημειώθηκε η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε ποτέ στις αρχές του Ιουνίου. Πριν κάποια χρόνια μιλούσαμε, στις επιχειρήσεις και στην κοινωνία γενικότερα, για την «κλιματική αλλαγή» και τους δυνητικούς κινδύνους εξαιτίας της. Όλες και όλοι μας, στο πλαίσιο των στρατηγικών εταιρικής υπευθυνότητας, αναπτύσσαμε σχήματα και θεωρίες που τόνιζαν εμφατικά τα πιθανά προβλήματα για το περιβάλλον και τον πλανήτη. Λίγοι όμως, αν όχι ελάχιστοι στην αγορά, είχαν την πρόνοια και την βούληση να αναλάβουν δράση.
Να συμμετάσχουν, δηλαδή, ενεργά σε συλλογικές ή ατομικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ας είμαστε ειλικρινείς, αν εξαιρέσουμε την κοινωνία των πολιτών και επιμέρους οργανισμούς περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, η ουσιαστική κινητοποίηση και παρέμβαση των εταιρειών για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης τελικά περιορίστηκε σε «δυνατά» λόγια, εντυπωσιακές καταχωρίσεις και δραματικές δημόσιες ομιλίες.
Μέχρι που μάλλον απότομα προσγειωθήκαμε στη δεινή πραγματικότητα. Βιώσαμε ξαφνικά στην καθημερινότητά μας τις άμεσες επιπτώσεις αυτού που ονομάζαμε απλώς «απειλή». Εξακολουθούμε να τις βιώνουμε άλλοτε ως προειδοποίηση, άλλοτε ως καταστροφή. Έτσι, σχεδόν με συνοπτικές διαδικασίες ο όρος «απειλή» έγινε κρίση. Και η κλιματική κρίση βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της συζήτησης κάθε οργανισμού, κάθε κλάδου, κάθε εταιρείας. Και δικαιολογημένα.
Ας ξεκινήσουμε από τον δικό μας κλάδο. Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ ως πολυεθνικοί οργανισμοί, με ευρύ δίκτυο συνεργασιών, έχουν τον δικό τους επιβαρυντικό ρόλο στην εξίσωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Από τις πηγές και τη διαχείριση της ενέργειας, τις υποδομές ψύξης, την επιλογή των προϊόντων και των μεθόδων παραγωγής τους, τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, σχεδόν παντού μπορούμε, αν το θέλουμε, να κάνουμε την «πράσινη» διαφορά. Να γίνουμε καταλύτες για την αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων και την προώθηση «πράσινων» προϊόντων, που προβάλλουν την «περιβαλλοντική ηθική», επηρεάζοντας σχετικά τους συνεργάτες και τους προμηθευτές μας. Τα προϊόντα που προέρχονται από ανακύκλωση ή από οργανικές καλλιέργειες και η επιλογή προμηθευτών μέσα από λογικές «δίκαιου εμπορίου» (fair trade) πρέπει να βρίσκονται, όσο περισσότερο γίνεται, στην αιχμή των επιλογών μας.
Και φυσικά στο πλαίσιο της επιχειρηματικής μας λειτουργίας είναι προφανές ότι η υιοθέτηση ουσιαστικών «πράσινων» πρακτικών είναι πλέον μονόδρομος. Από τη στροφή στις ΑΠΕ, με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και τους «έξυπνους» μετρητές, μέχρι την ενθάρρυνση της ηλεκτροκίνησης στους οργανισμούς μας και τους πελάτες μας, υπάρχει μια πληθώρα παρεμβατικών δράσεων που μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, στο πλαίσιο μιας αλυσίδας ευθύνης «από το χωράφι ως το πιάτο» καθενός.
Το ίδιο σημαντικό είναι να στηρίζουμε πρωτοβουλίες που προωθούν διεθνείς οργανισμοί, όπως π.χ. η πρωτοβουλία «Science Based Targets, που επιδιώκει την επίτευξη επιστημονικά τεκμηριωμένων ρεαλιστικών κλιματικών στόχων. Παράλληλα, είναι σημαντικό να προετοιμαζόμαστε για τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην πρωτογενή παραγωγή και κατ’ επέκταση στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι συνεπακόλουθες φυσικές καταστροφές αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε προβλήματα επάρκειας βασικών αγαθών. Και μια σοβαρή επισιτιστική κρίση θα προκαλέσει νέες μεταναστευτικές ροές, που πιθανότατα θα επιβαρύνουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες στις χώρες προορισμού. Είναι επομένως η ώρα να βάλουμε στο τραπέζι κάθε σχετική άσκηση, με έμφαση στις αποδοτικότερες δυνατές καλλιέργειες και στην καινοτομία, ώστε, για να το πω απλά, να είναι τα ράφια μας ικανά να καλύπτουν τις ανάγκες των πελατών μας.
Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο επιμύθιο από την τοποθέτηση του Αντόνιο Γκουτιέρες, Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος «…Η αδράνεια μας κοστίζει ακριβά. Αλλά η ταχεία και αποτελεσματική δράση θα αναβιώσει την οικονομία. Κάθε δολάριο που επενδύεται στην αποκατάσταση του οικοσυστήματος επιστρέφει τριάντα δολάρια ως οικονομικό όφελος. Είμαστε η υπεύθυνη γενιά για την αποκατάσταση. Μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τη γη και την ανθρωπότητα» –και συμπληρώνω «…εξασφαλίζοντας στις γενιές που ακολουθούν την επάρκεια αγαθών, που εμείς απολαμβάνουμε σήμερα».