Απάντηση στο διεθνή ανταγωνισμό θα δώσει η τριπλή συγχώνευση στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, αναβαθμίζοντας περαιτέρω τη θέση της ελληνικής παραγωγής, τονίζει ο κ. Αθανάσιος Σκορδάς, διευθύνων σύμβουλος της Σελόντα. Η Ελλάδα, επισημαίνει, επενδύει μεθοδικά στην ποιότητα και την καινοτομία, ώστε να πρωτοστατεί στις ξένες αγορές. Σχετικώς μέλλει να συμβάλλει η καθιέρωση διεθνώς του νέου brand «Ελληνικό Ψάρι/Fish from Greece». Η πολιτεία πρέπει να συνδράμει τον κλάδο με την ολοκλήρωση του νέου χωροταξικού του παραγωγικού δυναμικού του.

Όπως μας είπε στην έναρξη της συζήτησής μας ο κ. Α. Σκορδάς, απαντώντας στην ερώτησή μας, αν η επιχειρηματική ενοποίηση των τριών εταιρειών ιχθυοκαλλιέργειας ήταν μονόδρομος για τους εμπλεκόμενους, «ο ανασχηματισμός της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας είχε αρχίσει να διαφαίνεται ήδη εδώ και περίπου μια δεκαετία ως λύση ανάγκης. Οι δύο μεγαλύτερες εταιρείες μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, Σελόντα και Νηρέας –εισηγμένες και οι δύο στο ΧΑΑ–, χρηματοδοτούσαν τη λειτουργία τους σε πολύ μεγάλο βαθμό με τραπεζικό δανεισμό, πράγμα που διαμόρφωσε ένα δυσχερές μη βιώσιμο οικονομικό περιβάλλον. Τα χρέη τους οδήγησαν στην ανάληψη των μετοχών τους από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες –Πειραιώς, Eurobank, Alpha, Εθνική–, με σκοπό την αναδιάρθρωση και πώλησή τους σε νέο επενδυτή. Η συγκέντρωση του κλάδου ήταν θέμα χρόνου, ώστε να αντιμετωπιστεί η δύσκολη οικονομική συγκυρία και η επαπειλούμενη βιωσιμότητά τους. Η εξαγορά των εταιρειών μπορεί να χαρακτηριστεί «μονόδρομος», δηλαδή όχι απλώς «λύση ανάγκης», αλλά και επιλογή. Ένας κλάδος τόσο ελκυστικός, με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, που απαιτεί μεγάλο κεφάλαιο κίνησης, λόγω του μεγάλου κύκλου παραγωγής, χρειαζόταν υπεύθυνες επενδύσεις».

    σελφ σέρβις: Πώς θα επηρεάσει το deal τις σχέσεις του νέου πλέον σχήματος με την οργανωμένη λιανική;

Αθανάσιος Σκορδάς: Η συνένωση των τριών εταιριών δημιουργεί έναν πολύ ισχυρό διεθνή «παίχτη» που θα πρωταγωνιστήσει στον κλάδο της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας όχι μόνο σε εθνικό αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν αναλογιστεί κανείς ότι πάνω από το 85% της ελληνικής παραγωγής εξάγεται σε περισσότερες από 35 χώρες, τότε ο νέος «παίχτης» που θα δημιουργηθεί, με παραγωγικό τονάζ άνω των 60.000 τόνων, θα συμβάλλει δυναμικά στην εξωστρέφεια του κλάδου. Δημιουργείται έτσι ένας προμηθευτής με μεγαλύτερα παραγωγικά μεγέθη, με έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό, κατάλληλο να αντιμετωπίζει 24 ώρες το 24ώρο τις ανάγκες των πελατών-συνεργατών του και με προοπτικές ανάπτυξης και ανάδειξης της αξίας του προϊόντος του μέσω win-win σχέσεων. Δηλαδή, σχέσεων με τον πελάτη –εν προκειμένω την οργανωμένη λιανική– βασισμένων στην αξιοπιστία, την ποιότητα, την καινοτομία και φυσικά το αμοιβαίο όφελος.

«Ελληνικό Ψάρι/ Fish from Greece»

    σ. σ.: Η Ελλάδα είναι μια από τις ισχυρότερες δυνάμεις διεθνώς στις ιχθυοκαλλιέργειες. Πόσο υψηλότερα μπορεί να ανεβάσει τον πήχη της;

Α. Σ.: Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας. Από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα η ελληνική παραγωγή, κυρίως με την τσιπούρα και το λαβράκι, εκτοξεύτηκε από τις λίγες εκατοντάδες τόνους ετησίως στις περίπου 120.000 τόνους, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων. Συντηρεί δε περισσότερες από 12.000 θέσεις εργασίας. Η εκτροφή τσιπούρας και λαβρακιού καταγράφεται πλέον σε είκοσι χώρες, κυρίως στην περιφέρεια της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Έτσι, περισσότερο από το 85% της παγκόσμιας παραγωγής τους προέρχεται από πέντε χώρες –Τουρκία, Ελλάδα, Ισπανία, Αίγυπτο και Ιταλία. Η κυριαρχία της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, λόγω των πιέσεων του ανταγωνισμού τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα της Τουρκίας, απειλείται. Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια παράγει εξαιρετικά προϊόντα, βάσει εθνικών και ευρωπαϊκών προτύπων, με έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη. Παρ’ όλα αυτά, ο ανταγωνισμός από τρίτες χώρες είναι πολύ οξύς. Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας, για παράδειγμα, επηρεάζει άμεσα τον κλάδο, ευνοώντας το τουρκικό ψάρι έναντι του ελληνικού. Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, βασισμένη στα υψηλά ποιοτικά της standards, μπορεί να ανεβάσει πολύ ψηλότερα τα μερίδιά της στην παγκόσμια αγορά, αναδεικνύοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της. Σε αυτή την κατεύθυνση η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας προωθεί το νέο brand «Ελληνικό Ψάρι/ Fish from Greece», με στόχο να καταλάβει τη θέση που πραγματικά του αξίζει στις διεθνείς αγορές, διασφαλίζοντας την αναγνωρισιμότητα και την αποδοχή των καταναλωτών, μέσω μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής προώθησης.

Καινοτομία: Δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα

    σ. σ.: Υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης καινοτόμων δράσεων; Σε ποια κατεύθυνση;

Α. Σ.: Ο κλάδος απεδείχθη ιδιαίτερα ελκυστικός για την προσέλκυση επενδύσεων. Ο λόγος είναι το πρόσφορο έδαφος για την περαιτέρω ανάπτυξή του. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τις επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, με σκοπό τη δημιουργία διαφοροποιημένων μεταποιημένων προϊόντων προστιθέμενης αξίας, νέων ειδών, όπως πχ φαγκρί, κρανιό, μυτάκι, μαγιάτικο κ.ά., βελτιωμένων διαδικασιών παραγωγής, συσκευασίας κλπ. Η Σελόντα ως μείζων παραγωγός τσιπούρας και λαβρακιού στον κόσμο, παρακολουθώντας στενά τις ανάγκες των καταναλωτών και τις παγκόσμιες τάσεις, εκδηλώνει υψηλό ενδιαφέρον για επενδύσεις στον τομέα του R&D. Ενδεικτικά, διαθέτει δύο πλήρως εξοπλισμένες και πιστοποιημένες μονάδες επεξεργασίας-μεταποίησης. Για κάποια είδη φιλέτων, μάλιστα –ιδιαίτερα δημοφιλή διεθνώς και δη στις ΗΠΑ– η Σελόντα είναι η μοναδική στην Ελλάδα που γνωρίζει τις συγκεκριμένες τεχνικές επεξεργασίας. Επίσης, η εταιρεία συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα εντός και εκτός Ελλάδας για την εκτροφή νέων ειδών, ενώ έχει λανσάρει τη συσκευασία προστατευτικής ατμόσφαιρας (MAP), η οποία διατηρεί τη φρεσκάδα του προϊόντος αναλλοίωτη.

Χωροταξικό: Λύση τώρα

    σ. σ.: Πότε θα κλείσει το ζήτημα με το χωροταξικό των ιχθυοκαλλιεργειών;

Α. Σ.: Πρόκειται για ένα από τα σημαντικά ζητήματα του κλάδου, που παραμένουν σε εκκρεμότητα: Η ολοκλήρωση της χωροταξικής οργάνωσης των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, με την έγκριση των Περιοχών Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών –δηλαδή των οργανωμένων θαλάσσιων εκτάσεων εντός των οποίων θα χωροθετηθούν οι μονάδες της υδατοκαλλιέργειας– καθώς και η έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων για την ίδρυσή τους. Η πολιτεία πρέπει να κατανοήσει την ανάγκη της χωροθετημένης ανάπτυξης, εφόσον ενδιαφέρεται για μια παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, χωρίς υπονόμευση του ενός κλάδου από άλλον.

Ανισότιμοι οι όροι

    ανταγωνισμού μεταξύ Τουρκίας-Ελλάδας σ. σ.: Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι πολλά χρόνια σκληροί ανταγωνιστές. Πού βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις τους;

Α. Σ.: Η ανάπτυξη της τουρκικής ιχθυοκαλλιέργειας από άποψη παραγωγής –αλόγιστης εν πολλοίς– πλήττει πράγματι την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια. Την τελευταία δεκαετία η Τουρκία έχει αυξήσει την παραγωγή της άνω του 110%, όντας πλέον ο κύριος ανταγωνιστής μας. Οι όροι του ανταγωνισμού μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι ισότιμοι. Από τη μια πλευρά, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια παράγει κορυφαίας ποιότητας προϊόντα, βάσει των αυστηρών προδιαγραφών της ΕΕ, που αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία εξάγει τα προϊόντα της –ενίοτε ατελώς ή και με επιδότηση–, χωρίς να υπόκειται σε ανάλογες με τις δικές μας δεσμεύσεις. Έτσι, η τουρκική τσιπούρα και λαβράκι εξάγονται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, ωθώντας τις ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες σε αναγκαστική συμπίεση τιμών. Η επιθετική τιμολογιακή πολιτική των τουρκικών εταιρειών, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα έτη λόγω αυξημένης παραγωγής, μπορεί εν μέρει να αναχαιτιστεί με την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς μας και με συλλογικές ενέργειες σε επίπεδο πολιτείας και ΕΕ. Ως προς την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς μας, η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας έχει στόχο να καθιερώσει το brand «Fish from Greece/ Ελληνικό ψάρι» ως brand υψηλής ποιότητας, που οι καταναλωτές θα αναγνωρίζουν, θα εμπιστεύονται και θα επιλέγουν για τα μοναδικά χαρακτηριστικά και τις αξίες του. Η στοχευμένη στρατηγική προώθησης και ανάδειξης των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του «Fish from Greece» πρόκειται να εφαρμοστεί αρχικά στην Ελλάδα και την Ιταλία πριν εκταθεί στις άλλες χώρες ενδιαφέροντος. Οι δράσεις –πρώτα στην Ιταλία–αποβλέπουν στη διασφάλιση των υψηλών μεριδίων αγοράς της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας και στη σαφή διαφοροποίηση του ελληνικού ψαριού έναντι των άλλων και δη του τουρκικού, που είναι ο βασικός ανταγωνιστής του. 