Η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από μεταρρυθμίσεις, ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον ουσιωδώς ελκυστικό για τις επενδύσεις, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metro, ενώ χαρακτηρίζει τον πληθωρισμό «φαινόμενο παροδικό». Επίσης, σχολιάζει ότι η κυβερνητική επιδοματική πολιτική για την ενίσχυση των εισοδημάτων, όταν είναι μακρού χρόνου και οριζόντιου χαρακτήρα, δημιουργεί εσφαλμένες προσδοκίες στους πολίτες, αποτρέποντας κυρίως τους νέους από την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.

Kατά πόσο εμπνέει ανησυχία η παράταση του πληθωρισμού σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στην οικονομία και την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, αλλά και το ενδεχόμενο να χάσει μεσοπρόθεσμα το ΑΕΠ την αναπτυξιακή δυναμική του, ρωτήσαμε τον κ. Αριστοτέλη Παντελιάδη στην έναρξη της συνέντευξής του.

Όπως μας είπε, «η ραγδαία αύξηση του τιμάριθμου είναι ένα πολύ αρνητικό γεγονός. Παρότι στην Ελλάδα έχουμε ζήσει στο παρελθόν αρκετά χειρότερο πληθωρισμό, η εποχή του ευρώ και ιδιαίτερα η περίοδος της δεκαετούς ύφεσης μάς συνήθισαν σ’ ένα πολύ περιορισμένο εύρος της διακύμανσής του. Ο κόσμος, ιδιαίτερα τα χαμηλά εισοδήματα, αντιμετωπίζει πραγματικές δυσκολίες κι αυτό έχει πολλαπλές επιπτώσεις –κοινωνικές, πολιτικές και φυσικά στη ζήτηση και την καταναλωτική συμπεριφορά. Όμως, θεωρώ το φαινόμενο παροδικό. Ήδη ο γενικός πληθωρισμός έχει ομαλοποιηθεί αρκετά και αναμένω ότι θα τον ακολουθήσει κι αυτός των ειδών διατροφής. Προφανώς το εισόδημα των νοικοκυριών έχει δεχθεί σημαντικό πλήγμα. Όμως, οι σταδιακές αυξήσεις των μισθών, στις οποίες προχωρούν οι επιχειρήσεις ανεξάρτητα και πέραν των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων, θα αποκαταστήσουν την ισορροπία.

Σε ό,τι αφορά τη δυναμική του ΑΕΠ, δεν αισθάνομαι απολύτως ασφαλής. Πράγματι, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι η οικονομία μας θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Η Ελλάδα αποδίδει μεν καλύτερα από τις άλλες χώρες της ΕΕ τώρα, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στο ιδιαίτερα χαμηλό σημείο που έφτασε η οικονομία της την προηγούμενη δεκαετία. Αν δεν φροντίσουμε για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να δημιουργήσουμε ένα πραγματικά ελκυστικό περιβάλλον για τις επενδύσεις, δηλαδή πέραν της ελκυστικότητας που προσφέρει το φθηνό εργατικό κόστος ή τα φθηνά ακίνητα, η ανάπτυξη θα βαλτώσει.

Οι επιδοματικές πολιτικές δεν αποτελούν λύση

σελφ σέρβις: Η κυβέρνηση καταργεί σταδιακά τις ενισχύσεις τύπου «pass». Πόσο θα επηρεάσει αυτό την κατανάλωση; Είναι έτοιμη να ανταποκριθεί χωρίς ενισχύσεις;

Αριστοτέλης Παντελιάδης: Προφανώς η κατάργηση των ενισχύσεων ήταν αναπόφευκτη, καθώς οι δυνατότητες της οικονομίας μας δεν είναι απεριόριστες –για την ακρίβεια, έχουν ήδη ξεπεραστεί. Οι χρηματικές ενισχύσεις είναι απαραίτητες υπό ορισμένες συνθήκες και για περιορισμένη διάρκεια χρόνου, ιδίως όταν είναι απόλυτα στοχευμένες σε κοινωνικές ομάδες που τις έχουν ανάγκη. Όταν, όμως, παρατείνονται για μεγάλα διαστήματα και επεκτείνονται οριζόντια, εκπέμπουν αρνητικό μήνυμα στην κοινωνία, καλλιεργώντας λανθασμένες προσδοκίες στους πολίτες, ιδιαίτερα στους νέους, που εθίζονται στο να αναμένουν από την πολιτεία να τους επιδοτεί, για να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Αντιμετωπίζουμε σήμερα, έτσι, ένα τεράστιο πρόβλημα εξεύρεσης υποψηφίων για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας, καθώς πολλοί έχουν αποσυρθεί από την αγορά εργασίας.

Όποιος αναζητά σήμερα δουλειά, βρίσκει αμέσως

σ. σ.: Πώς οδηγούμαστε σε πραγματική μείωση της ανεργίας, όταν πριμοδοτούνται νομοθετικά οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι και η απασχόληση σε δεύτερο εργοδότη, ενόσω αυξάνει η ευελιξία της εργασίας;

Α. Π.: Επιτρέψτε μου να τονίσω ότι όποιος αναζητά δουλειά σήμερα στην Ελλάδα, και μάλιστα ένας νέος άνθρωπος, μπορεί να βρει μόλις σε μια ημέρα. Καθεμιά από τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου μας προσφέρει εκατοντάδες κενές θέσεις εργασίας προς κάλυψη, πράγμα που ισχύει ακόμα εντονότερα σε άλλους κλάδους της οικονομίας.
Δεν βλέπω κάτι αρνητικό στο να μπορεί κάποιος συνταξιούχος, εφόσον το επιθυμεί, να εργάζεται. Όσο για την ελαστική ή τη μερική απασχόληση, πιστεύω ότι εντέλει η αγορά κι όχι οι νόμοι είναι αυτή που καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού. Σήμερα στον κλάδο των σούπερ μάρκετ όλες οι επιχειρήσεις μετατρέπουν πολλές από τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε πλήρους, προκειμένου να διακρατούν τους υπαλλήλους τους.

σ. σ.: Πρέπει η αγορά να ευνοεί τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όταν μάλιστα οι μισθολογικές αυξήσεις δίδονται μόνο στον βασικό μισθό, με αποτέλεσμα τη διεύρυνση του πληθυσμού των εργαζόμενων που αμείβονται ανάλογα και τη σταδιακή απαξίωση των μισθολογικών διαφορών;

Α. Π.: Καμία μεγάλη αλυσίδα δεν αμείβει τους εργαζόμενούς της με το βασικό μισθό της ΕΓΣΣΕ. Όλες δίνουμε περισσότερα χρήματα και διάφορα επιδόματα θέσεων –και σε αρκετές περιπτώσεις πριμ παραγωγικότητας. Η δε επαναφορά των τριετιών θα φροντίσει για τις αναπροσαρμογές των μισθών και σε παλιότερους εργαζόμενους. Μην ξεχνάτε ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού έχει επίδραση και στο μισθό των τριετιών.

Το κόστος δανεισμού και η άνοδος των PL δεν εμπνέουν ανησυχία

σ. σ.: Το κόστος του χρήματος, λόγω της αύξησης των επιτοκίων, έχει ακριβύνει αισθητά. Τι συνεπάγεται αυτό για τον κλάδο σας, που έχει σημαντικά δανειακά βάρη; Επηρεάζεται ο ανταγωνισμός, δεδομένου ότι ορισμένες αλυσίδες δεν έχουν «ανοίγματα» στις τράπεζες;

Α. Π.: Προφανώς συνεπάγεται σημαντικές επιβαρύνσεις, για όσους έχουμε σημαντικό δανεισμό. Όμως, αλίμονο σε όποιον δανείστηκε, θεωρώντας ότι το euribor θα είναι πάντα μηδενικό –με άλλα λόγια, η αύξηση των επιτοκίων έχει ληφθεί υπόψιν στο σχεδιασμό όποιου έχει λάβει δάνεια. Δεν είναι ευχάριστη, αλλά είναι αντιμετωπίσιμη.

σ. σ.: Για αρκετά μεγάλο διάστημα τα PL προϊόντα κερδίζουν έδαφος. Ισχύει το ίδιο στις πωλήσεις discounters και κλασικών σούπερ μάρκετ;

Α. Π.: Όχι, διατηρείται μια ισορροπία. Οι ιδιωτικές μάρκες, άλλωστε, κερδίζουν έδαφος σε κάθε κρίση, σε κάθε περίοδο που ο καταναλωτής πιέζεται οικονομικά. Αλλά αυτό δεν είναι μόνιμο. Όταν οι συνθήκες τείνουν να ομαλοποιούνται, τα μερίδια επανέρχονται. Διαχρονικά υπάρχει μεν μια πολύ ελαφρά τάση ανόδου του μεριδίου των PL, αλλά δεν μιλάμε για ανατροπές.

Η ασφάλιση έναντι κινδύνων είναι αναγκαία

σ. σ.: Πόσο πιθανό είναι οι πρόσφατες καταστροφές στη Θεσσαλία να λειτουργήσουν ως «συντελεστής» αύξησης της συγκέντρωσης της οργανωμένης λιανικής στην ευρύτερη περιοχή, λαμβάνοντας υπόψιν ότι πολλοί από τους τοπικούς «παίκτες» ίσως δεν καταφέρουν να ορθοποδήσουν από τις ζημιές που υπέστησαν;

Α. Π.: Ας το θέσουμε διαφορετικά: Η ασφάλιση έναντι βασικών κινδύνων είναι ένα κόστος αναγκαίο για την επιβίωση οποιασδήποτε επιχείρησης, όχι μια προαιρετική επιλογή. Παραξενευόμαστε μερικές φορές, γιατί οι μεγάλες αλυσίδες έχουν σημαντικά κόστη λειτουργίας και γκρινιάζουμε γιατί αυτό δεν τους επιτρέπει να μειώνουν περισσότερο τις τιμές τους. Όμως, όταν ξάφνου προκύπτει μια καταστροφή, οι καλές υποδομές και η πλήρης ασφαλιστική κάλυψή τους μετριάζουν τη ζημιά, καθιστώντας την διαχειρίσιμη. Αν κάποιος επέλεξε να αναλάβει το ρίσκο, προφανώς τώρα βρέθηκε σε δυσμενή θέση. Η ανάληψη ή όχι ενός τέτοιου ρίσκου δεν σχετίζεται με το μέγεθος μιας επιχείρησης, αλλά με την επιλογή σχετικής πολιτικής καθεμιάς.

Ο κλάδος μας δεν είναι Eldorado

σ. σ.: Πόσο πιθανή θεωρείτε την έλευση ενός πολυεθνικού γίγαντα στην αγορά σας, με ισχυρές δομές logistics και προηγμένες τεχνολογίες; Πώς θα επιδρούσε στον εγχώριο ανταγωνισμό;

Α. Π.: Και στο παρελθόν ήρθαν στη χώρα μας μεγάλες και οργανωμένες επιχειρήσεις του παγκόσμιου λιανεμπορίου τροφίμων. Οι περισσότερες αποχώρησαν με σημαντικές ζημιές. Η Ελλάδα είναι μεν ελκυστικός τόπος για επενδύσεις, αλλά για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ δεν είναι Eldorado. Είμαστε ένας πολύ ανταγωνιστικός κλάδος με πολύ χαμηλά περιθώρια κέρδους, έχουμε κάνει τεράστιες επενδύσεις σε καταστήματα, εξοπλισμό και κέντρα διανομής, ενώ αξιοποιούμε κάθε εξέλιξη της τεχνολογίας που παρουσιάζει ενδιαφέρον. Δεν θεωρώ ότι η είσοδος μιας ξένης εταιρείας στην αγορά μας θα φέρει μεγάλες ανατροπές –φυσικά, κάθε νέος ανταγωνιστής είναι σεβαστός και υπολογίσιμος.

Ας έχετε υπόψιν σας, πάντως, ότι το λιανεμπόριο τροφίμων κρύβει δυσκολίες και παγίδες, για την υπέρβαση των οποίων δεν αρκεί πάντα το μεγάλο μέγεθος. Έχουμε δει τη μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου παγκοσμίως να αποτυγχάνει και ν’ αποσύρεται από την Ευρώπη. Ο κλάδος μας είναι ο μόνος, ίσως, στο πλαίσιο του οποίου ακόμα μία τεράστια εταιρεία λιανικής, κυρίως ηλεκτρονικού εμπορίου, δεν έχει να επιδείξει επιτυχίες.