Η έκθεση Anuga 2023 βρίσκεται πλέον πίσω μας, και η μεγαλύτερη έκθεση τροφίμων και ποτών της Ευρώπης ανανεώνει το ραντεβού της για τις 4-8 Οκτωβρίου του 2025. Όμως αυτά που είδαμε στη φετινή έκθεση θα μας απασχολούν για καιρό, καθώς στα περίπτερα και στους διαδρόμους της Koelnmesse μπορούσε κανείς να οσμιστεί τάσεις που είτε είναι ήδη ισχυρές και συνεχίζουν να ενισχύονται, είτε τώρα κάνουν την εμφάνισή τους και δείχνουν πολλά υποσχόμενες. «Φιλτράροντας» τις αμέτρητες εικόνες, γεύσεις και μυρωδιές με τις οποίες επιστρέψαμε από την Κολωνία, το FOODReporter παρουσιάζει τις σημαντικότερες τάσεις που κυριάρχησαν στην Anuga, ή/και θα κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια.

Plant-based
Θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου κάποιος αν έλεγε πως η τάση για φυτικής προέλευσης τρόφιμα έχει «ξεφουσκώσει» ή είναι προσωρινή. Είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι η ζήτηση για plant-based προϊόντα έχει τεράστια δυναμική – ίσως όχι ακόμα στην Ελλάδα, όπου συνήθως οι τάσεις έρχονται με κάποια καθυστέρηση και το καταναλωτικό κοινό παρουσιάζεται ακόμα κάπως επιφυλακτικό απέναντί τους, αλλά σίγουρα στο εξωτερικό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Για αρκετούς λόγους: είναι η συνειδητοποίηση της κλιματικής αλλαγής και η επιθυμία των καταναλωτών να περιορίσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Είναι η πεποίθηση ότι τα plant-based προϊόντα είναι πιο υγιεινά από τα ζωικής προέλευσης. Είναι το κίνημα για τα δικαιώματα και την ευζωία των ζώων που κερδίζει έδαφος. Η τάση αυτή είχε φανεί και από προηγούμενες εκθέσεις, όμως φέτος ήταν ακόμα πιο ισχυρή: πολλές εταιρείες που εδώ και δεκαετίες παράγουν αποκλειστικά ζωικής προέλευσης προϊόντα, όπως γαλακτοκομικά και κρέας, πλέον έχουν εντάξει στο portfolio τους plant-based εναλλακτικές τους για να «πιάσουν» το κοινό αυτό. Επιπλέον, ενώ τα προηγούμενα χρόνια η γκάμα plant-based προϊόντων ήταν κάπως περιορισμένη, πλέον μπορεί να γευτεί κανείς plant-based κοτόπουλο, τόνο, καβούρι, ακόμα και μπέικον. Και αυτό που παρατηρήσαμε είναι ότι οι εταιρείες με plant-based προϊόντα ήταν πιο «επιθετικές» ως προς την προώθησή τους, προσκαλώντας τους επισκέπτες να δοκιμάσουν κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Τα plant-based έχουν αποκτήσει πλέον μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μεγαλύτερη διείσδυση και σαφώς πολύ καλύτερη γεύση σε σχέση με το παρελθόν, και όλα δείχνουν ότι ο μόνος δρόμος για την κατηγορία είναι αυτός προς τα πάνω.

Ευκολία
Οι εποχές που υπήρχε στο σπίτι μια νοικοκυρά η οποία μαγείρευε με τις ώρες για την οικογένεια μάλλον έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ο σύγχρονος καταναλωτής, ως συνέπεια του μοντέρνου τρόπου ζωής, χρειάζεται συχνά να φάει κάτι γρήγορο και εύκολο, αλλά φυσικά και νόστιμο. Την ανάγκη αυτήν την κάλυπταν για χρόνια, και συνεχίζουν να το κάνουν σε κάποιο βαθμό, τα καταστήματα φαστ φουντ, όπου μπορούσε να βρει κανείς εύκολα ένα γευστικό μπέργκερ ή ένα σάντουιτς. Όμως ειδικά μετά την πανδημία του κορονοϊού, που θύμισε σε πολλούς πώς είναι να τρώνε σπιτικό φαγητό, οι καταναλωτές ζητούν αυτό ακριβώς: σπιτικό φαγητό, που όμως να μη χρειάζεται ώρες μαγειρέματος για να ετοιμαστεί. Την ανάγκη αυτή έρχονται να καλύψουν τα έτοιμα γεύματα κάθε είδους που είδαμε στην Anuga 2023, που δίνουν τη δυνατότητα για την παρασκευή ενός πλήρους γεύματος μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτό που είδαμε φέτος είναι ότι όλο και περισσότερα τέτοια γεύματα βασίζονται σε παραδοσιακά φαγητά που πάντα έτρωγαν οι οικογένειες, όμως η δυσκολία και ο μεγάλος χρόνος προετοιμασίας τους αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την παρασκευή τους. Χάρη σε αυτά, οι καταναλωτές μπορούν και πάλι να γευτούν πιάτα της παιδικής τους ηλικίας κάνοντας ένα διάλειμμα πέντε λεπτών από τη δουλειά ή βράζοντας λίγο νερό στο σπίτι.

Υγιεινά σνακ
Συναφής τάση με αυτήν της ευκολίας είναι αυτή των υγιεινών σνακ, που συνδυάζει την ευκολία με την ευεξία. Παλιότερα η υγιεινή διατροφή ήταν για πολλούς σπαζοκεφαλιά, καθώς ναι μεν ήθελαν να τρέφονται υγιεινά, όμως οι επιλογές υγιεινών γευμάτων που είχαν δεν ήταν ιδιαίτερα γευστικές. Πλέον, και με τη στροφή σε πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές να είναι μια πραγματικότητα, οι επιλογές είναι πολύ περισσότερες και πολύ γευστικότερες. Και δεν περιορίζονται σε μεγάλα γεύματα, αλλά και σε σνακ, τα οποία όλο και περισσότεροι καταναλωτές επιλέγουν, είτε επειδή δεν έχουν χρόνο για να φάνε ένα κανονικό γεύμα, είτε απλά επειδή τους αρέσει να τρώνε πολλά μικρά γεύματα. Οι εταιρείες του κλάδου έχουν εντοπίσει αυτήν την τάση (ανάμεσα σε αυτές και πολλές ελληνικές) και παρέχουν πλέον σνακ με ισχυρισμούς υγείας, τα οποία συνδυάζουν το τερπνόν μετά του ωφελίμου και αφήνουν τους πάντες ικανοποιημένους.

Καινοτομία στην παράδοση
Από την άλλη, αν και τα παραδοσιακά γεύματα είναι πάντα δημοφιλή, μια βόλτα στους διαδρόμους της Anuga αρκούσε για να διακρίνει κανείς μια άλλη τάση: αυτήν των «πειραγμένων» παραδοσιακών συνταγών. Προϊόντα δηλαδή που βασίζονται σε παραδοσιακά πιάτα, αλλά με ένα… twist: ένα ασυνήθιστο υλικό, μία λίγο διαφορετική εκδοχή, μία πιο δημιουργική πρόταση. Με αυτόν τον τρόπο, οι εταιρείες πετυχαίνουν να κινήσουν την περιέργεια του καταναλωτή, συνδυάζοντας την παράδοση με την καινοτομία – ένας συνδυασμός που δύσκολα αποτυγχάνει.

Βιώσιμη ανάπτυξη
Ο κόσμος «στρίβει» αργά-αργά προς την κατεύθυνση των πιο βιώσιμων επιλογών. Ακόμα και ασυναίσθητα καμιά φορά, οι καταναλωτές ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την ανακυκλωσιμότητα της συσκευασίας, τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, τον βιώσιμο τρόπο παραγωγής ενός προϊόντος, και αυτό το ενδιαφέρον μακροπρόθεσμα μεταφράζεται σε αυξημένες πωλήσεις για τα προϊόντα με τέτοιους ισχυρισμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι η «βιώσιμη ανάπτυξη» ήταν το κεντρικό θέμα της φετινής Anuga: με τη συνειδητοποίηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, το θέμα αυτό έρχεται διαρκώς στο προσκήνιο και επηρεάζει περισσότερο τις αποφάσεις των καταναλωτών.
Βέβαια, στο τρέχον πληθωριστικό περιβάλλον οι καταναλωτές συχνά το σκέφτονται και το ξανασκέφτονται πριν δαπανήσουν ένα ή δύο ευρώ παραπάνω για ένα προϊόν που παράγεται με βιώσιμο τρόπο. Και θα έλεγε κανείς ότι στην Ελλάδα βρισκόμαστε αρκετά πίσω από τις πιο ανεπτυγμένες αγορές όσον αφορά στην περιβαλλοντική συνείδηση. Όμως κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα, είναι σαφές ότι αυτοί που επενδύουν σήμερα στη βιώσιμη ανάπτυξη, θα είναι ένα βήμα μπροστά όταν οι συνθήκες θα είναι πιο ώριμες.

Συσκευασία
Και μια και αναφερθήκαμε στην ανακυκλώσιμη συσκευασία, αυτή είναι η σημαντικότερη τάση που διακρίναμε στο κομμάτι της συσκευασίας, αλλά όχι η μόνη. Η αίσθηση που μας άφησε η φετινή Anuga είναι ότι η αγορά κινείται γενικά προς την κατεύθυνση της πιο «καθαρής» συσκευασίας, σε αντίθεση με την παλιότερη τάση που ήθελε έντονα χρώματα και εικαστικά που «χτυπάνε» στο μάτι. Συσκευασίες ανακυκλώσιμες (πρωτίστως), σε απαλά χρώματα, με μία εικόνα του προϊόντος ώστε να ξέρει τι αγοράζει ο καταναλωτής, με ξεκάθαρα τυπωμένα τα διατροφικά χαρακτηριστικά του, που πλέον έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον σύγχρονο καταναλωτή. Ίσως έχει ήδη έρθει η εποχή που το μάτι του αγοραστή δεν πέφτει πάνω στην πιο φαντεζί, πολύχρωμη συσκευασία, αλλά σε αυτήν που είναι πιο ξεκάθαρη στο τι προσφέρει και στο τι μπορεί να περιμένει από αυτό το προϊόν. Κι αν ακόμα δεν έχει έρθει, είναι στο δρόμο.

Έθνικ
Τέλος, μια τάση που δείχνει να κρατάει ακόμα γερά είναι αυτή των έθνικ προϊόντων και γευμάτων. Η παγκοσμιοποίηση έχει φέρει τον πλανήτη πιο κοντά, και είναι πιο εύκολο από ποτέ να γευτεί κανείς προϊόντα και φαγητά που προέρχονται από μακρινές χώρες. Και το καταναλωτικό κοινό δείχνει σαφώς μια περιέργεια να δοκιμάσει αυτά τα εξωτικά φαγητά, επεκτείνοντας τους ορίζοντές του και ανακαλύπτοντας νέες γευστικές εμπειρίες. Όταν μάλιστα μια τέτοια έθνικ γεύση συνδυάζεται από μία προσιτή τιμή, τότε είναι ακόμα πιο πιθανό ο καταναλωτής να επιλέξει να… θυσιάσει ένα συνηθισμένο, παραδοσιακό γεύμα, ώστε να δοκιμάσει κάτι καινούργιο. Στη φετινή Anuga είδαμε πολλά προϊόντα με αυτά τα χαρακτηριστικά, στα περίπτερα εταιρειών από μία μεγάλη γκάμα χωρών. Και όλα δείχνουν ότι οι γευστικές δοκιμές των καταναλωτών θα συνεχιστούν, με τη βοήθεια βέβαια των εταιρειών που συνεχίζουν να βγάζουν νέα, καινοτόμα έθνικ προϊόντα.

Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter