Η επένδυση στην ενεργειακή αναβάθμιση των δικτύων διανομής είναι απολύτως αποδοτική, αν ληφθεί υπόψιν ότι επιτυγχάνονται μειώσεις κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από 30% έως 50%, τονίζει ο κ. Αντώνης Βλάμης, Project manager & Senior Management Consultant του ομώνυμου τεχνικού γραφείου.

Είναι πρόθυμες σήμερα οι αλυσίδες του κλάδου για επενδύσεις με στόχο τη μείωση του ενεργειακού τους αποτυπώματος; «Λόγω της οικονομικής κρίσης και των αλλεπάλληλων αυξήσεων της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, οι σχετικές επενδύσεις αποτελούν μονόδρομο για τις αλυσίδες λιανικής», λέει κατηγορηματικά ο κ. Βλάμης και εξηγεί: «Η πτώση των τζίρων από τα επίπεδα προ της κρίσης έχει εντείνει τον ανταγωνισμό, ενώ η επιβίωση των δικτύων κρίνεται κυρίως από την ορθή διαχείριση των λειτουργικών τους εξόδων. Το κόστος ενέργειας συγκαταλέγεται στα βασικά κόστη λειτουργίας μιας επιχείρησης, φθάνοντας το 1,5%-3% του ετήσιου τζίρου. Ως εκ τούτου, αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το ενεργειακό κόστος πρέπει να είναι μικρότερο του 1,5% του τζίρου, ώστε ένα κατάστημα να παραμένει βιώσιμο.

Όσες αλυσίδες, λοιπόν, διαθέτουν τα απαιτούμενα κεφάλαια, είναι πρόθυμες να προχωρούν σε ενεργειακή αναβάθμιση των καταστημάτων τους. Ζητούν, όμως, –και ορθώς πιστεύω– μελέτες ανάλυσης και τις σχετικές εγγυήσεις ότι η επένδυσή τους θα αποφέρει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Βέβαια, υπάρχουν και κάποιες οι οποίες ρίχνουν όλο το βάρος τους στην επέκταση των σημείων πώλησης, αδιαφορώντας για τη βελτίωση του υφιστάμενου δικτύου, με αποτέλεσμα ναι μεν να δημιουργούν υποδομές και να αυξάνουν τους τζίρους τους, αλλά σταδιακά να χάνουν σε κερδοφορία και βιωσιμότητα».

σελφ σέρβις: Υστερεί και σε τι βαθμό το ελληνικό εμπόριο σε ανάλογες επενδύσεις, έναντι των δικτύων σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές;

Αντώνης Βλάμης: Δυστυχώς το ελληνικό λιανεμπόριο υστερεί, συγκρινόμενο με τις μεγάλες αγορές του εξωτερικού, όπου οι διοικήσεις των αλυσίδων έχουν δημιουργήσει τμήματα που ασχολούνται αποκλειστικά με την παρακολούθηση των ενεργειακών δεικτών και συντάσσουν μηνιαίες και ετήσιες αναφορές, στις οποίες βασίζονται οι ενεργειακές επενδύσεις τους. Παράλληλα, σε συνεργασία με ειδικούς σύμβουλους και τα τεχνικά τους τμήματα, αξιολογούν τις αναφορές και στη συνέχεια καταστρώνουν ετήσια πλάνα βελτίωσης των ενεργειακών δεικτών.

Επίσης, στο εξωτερικό δεν δίνεται βάση μόνο στην κατανάλωση της ενέργειας, αλλά και στην κατάργηση ψυκτικών μέσων που κάνουν χρήση υδροχλωροφθορανθράκων HClFC, όπως το φρέον R22, όπως άλλωστε και στο δραστικό περιορισμό των υδροφθορανθράκων HFC, δηλαδή του φρέον R404A. Ο στόχος είναι, βέβαια, η συμμόρφωση των αλυσίδων με τις παγκόσμιες συμφωνίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τήρηση των συμφωνιών αυτών είναι υποχρεωτική, καθότι επιβάλλονται με νόμο όχι μόνο στο εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα. Ωστόσο, στη χώρα μας το λιανεμπόριο στην πλειονότητά του κάνει χρήση ψυκτικών μέσων που εμπίπτουν στις περιοριστικές διατάξεις, οπότε είναι υποχρεωμένο να προσαρμοστεί ανάλογα. Θα έλεγα, όμως, ότι η όλη διαδικασία αποτελεί ευκαιρία για τη γενικότερη αναβάθμιση των ενεργειακών υποδομών του.

Ένδυση απολύτως αποδοτική
σελφ σέρβις: Πόσο αποδοτική μπορεί να καταστεί μια επένδυση επικεντρωμένη στον περιορισμό του ενεργειακού κόστους ενός καταστήματος;

Αντώνης Βλάμης: Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ενός σούπερ μάρκετ κατανέμεται μεταξύ της ψύξης ψυγείων και θαλάμων κατά 65%, του φωτισμού κατά 21% και του κλιματισμού κατά 14%. Προφανώς πρέπει να υπάρξει εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας σε όλους τους τομείς κατανάλωσης, αλλά με ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα των ψυκτικών εγκαταστάσεων, που έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαμόρφωση του ενεργειακού αποτυπώματος του καταστήματος. Οι αλυσίδες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές ενεργειακά στην ανάπτυξη των νέων καταστημάτων τους, ώστε να μην τα καθιστούν ενεργοβόρα και να επιλέγουν λύσεις που θα διασφαλίζουν τη συμμόρφωσή τους στους υποχρεωτικούς διεθνείς κανονισμούς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ορθής ενεργειακής και οικολογικής συμπεριφοράς νέων καταστημάτων είναι τα τρία τελευταία καταστήματα, με χώρο πώλησης περίπου 700τμ το καθένα, που μελέτησα για λογαριασμό franchisee μεγάλης εταιρείας, σε Ακράτα, Κυπαρισσία και Σαντορίνη, τα οποία έχουν μέση κατανάλωση ρεύματος τον μήνα 2.500 ευρώ, δηλαδή κατά 40%-50% χαμηλότερη από αντίστοιχα καταστήματα του ίδιου δικτύου, και χρησιμοποιούν οικολογικά ψυκτικά μέσα – R407F και προπάνιο. Και στα υφιστάμενα καταστήματα πρέπει να γίνεται ενεργειακός έλεγχος, αξιολόγηση και αξιοποίηση των στατιστικών τους όσον αφορά στις ενεργειακές τους καταναλώσεις πριν τη μελέτη της ενεργειακής αναβάθμισης.

Η μελέτη περιλαμβάνει την καταγραφή κι αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, την αναλυτική περιγραφή των βελτιώσεων, σε όσους τομείς επιδέχονται βελτιώσεις, τον υπολογισμό του κόστος των αναβαθμίσεων και τον χρόνο απόσβεσης. Η επένδυση για την ενεργειακή αναβάθμιση είναι απολύτως αποδοτική, αν ληφθεί υπόψιν ότι επιτυγχάνονται μειώσεις κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από 30% έως 50%. Ο χρόνος απόσβεσης της επένδυσης ποικίλει από ένα έως 3,5 χρόνια –χρόνος πολύ σύντομος, καθώς τα περισσότερα καταστήματα στη χώρα είναι ενεργειακώς εξαιρετικά αντιαποδοτικά.

Καινοτομία, πρόνοια, φρόνηση
σελφ σέρβις: Ποιες καινοτομίες προτείνετε κατά την αναμόρφωση ενός καταστήματος;

Αντώνης Βλάμης: Οι λύσεις που προτείνω στους πελάτες μου είναι καταρχήν πολύ οικονομικές, ενώ δεν διαφοροποιούνται κοστολογικά από αντίστοιχες συμβατικές επιλογές. Περιλαμβάνουν αυτοματισμούς για τη λειτουργία του φωτισμού των καταστημάτων και τα μηχανοστάσια-ψυκτικές εγκαταστάσεις και οι σχετικές μελέτες γίνονται κατά τρόπο ώστε να είναι εκμεταλλεύσιμες οι μεταβολές της θερμοκρασίας του εξωτερικού περιβάλλοντος, με τη συσσωμάτωση τεχνολογιών ανάκτησης θερμότητας και αυτοματισμούς που αντιμετωπίζουν τα ψυκτικά φορτία σε πραγματικό χρόνο. Είναι προφανές ότι όλα τα ψυγεία θα πρέπει να είναι κλειστά, ενώ τα καταστήματα πρέπει να διαθέτουν και αυτοματισμούς ορθής διαχείρισης του κλιματισμού τους και να κάνουν χρήση λαμπτήρων υψηλής ενεργειακής κλάσης, όπως και οικολογικών ψυκτικών μέσων.

Τέλος, πρέπει να εκτελούν ανελλιπώς τα προγράμματα συντήρησης. Και την καλύτερη μελέτη να έχουμε κάνει και τον καλύτερο εξοπλισμό να έχουμε επιλέξει, αν δεν υλοποιείται ένα σωστό πλάνο συντήρησης, τότε από χρονιά σε χρονιά το κατάστημα θα γίνεται πάλι ενεργοβόρο. Βέβαια, πολύ σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του αποτελέσματος εξοικονόμησης ενέργειας παίζει η ακριβής ρύθμιση των ηλεκτρονικών οργάνων των συστημάτων που σας ανέφερα, από εξειδικευμένους τεχνικούς. Ειδάλλως δεν επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Επισημαίνω ότι κατά το 99% των περιπτώσεων η υπερκατανάλωση συνοδεύεται από αυξημένη συχνότητα βλαβών, οι οποίες οδηγούν και σε αύξηση του κόστους συντήρησης και σε αύξηση επιστροφών προϊόντων.

Δίκτυα με υπεραξία
σελφ σέρβις: Η κρίση ενθαρρύνει ή εμποδίζει την υλοποίηση ανάλογων παρεμβάσεων στα δίκτυα πωλήσεων;

Αντώνης Βλάμης: Η οικονομική κρίση ωθεί την αγορά στην εφαρμογή προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης των δικτύων της. Η δίχως προηγούμενο συγκράτηση των τζίρων καθιστά επιτακτική την ανάγκη μείωσης των λειτουργικών εξόδων, με στόχο τη βελτίωση της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας. Αυτό που συμβουλεύω τους πελάτες μου είναι να μην κυνηγούν μονόπλευρα τις αυξήσεις των τζίρων απλώς επεκτείνοντας τα δίκτυά τους, αλλά να επιδιώκουν τη χρήση εφαρμογών βιώσιμης ανάπτυξης, με στόχο τη δημιουργία δικτύων με υπεραξία. Αυτός είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος ανάπτυξης ενός δικτύου σε περιβάλλον ύφεσης. Εκτιμώ ότι όσες επιχειρήσεις τον ακολουθούν, μόνο οφέλη αποκομίζουν. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι οι επενδύσεις ενεργειακής αναβάθμισης αυξάνουν την αξία των παγίων, ενώ τα κόστη ηλεκτρικής ενέργειας ανήκουν στην «κόκκινη» γραμμή του ισολογισμού: στα έξοδα!