Καλυτερεύουν τα πράγματα για τον κλαδικό τζίρο. Οι πωλήσεις στο οκτάμηνο από την έναρξη του έτους εξελίσσονται με ρυθμό ανόδου 3,4% έναντι του 2017. Η περσινή χρονιά είχε κλείσει με άνοδο 2,3% και ήταν η πρώτη με θετικό πρόσημο στις πωλήσεις μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Τελευταίος χρόνος με πτωτικές τάσεις στον κλαδικό τζίρο και δη έντονες ήταν το 2016, οπότε καταγράφηκε πτώση της τάξης του 6,5%.
Όπως προκύπτει από το τελευταίο Market View της IRI (Trends for the Greek FMCG environment) που αναφέρεται στο οκτάμηνο από την έναρξη του 2018, ο κλαδικός τζίρος φαίνεται πως κινείται ανοδικά καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου, με εξαίρεση τον Ιανουάριο, οπότε παρατηρήθηκε μια σχετικά μικρή κάμψη των πωλήσεων της τάξης του 1,3%, και τον Απρίλιο, στον οποίο διαπιστώθηκε μια οριακή μείωσή τους (-0,3%). Στους υπόλοιπους μήνες ο σχετικός δείκτης εμφάνισε θετικές ενδείξεις, που κυμάνθηκαν μεταξύ 13,4% και 0,5%. Ο πωλήσεις του Αυγούστου εξελίχθηκαν θετικά κατά 2,1%, όμως, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ο Σεπτέμβριος ήταν ένας δύσκολος μήνας και ίσως η επίδρασή του ανακόψει κάπως την ανοδική τάση στην εικόνα της πορείας του κλαδικού τζίρου. Τα στελέχη των αλυσίδων και οι ειδικοί αναλυτές, πάντως, αισιοδοξούν ότι και το 2018 έως τη λήξη του θα αποβεί θετικό για τις πωλήσεις σε επίπεδο, μάλιστα, υψηλότερο του 2017.
Η ζωηρή και φέτος τουριστική αγορά, η βελτίωση της καταναλωτικών διαθέσεων του κοινού, η αργή μεν αλλά σταθερή τάση αποκλιμάκωσης της ανεργίας, αλλά κυρίως η ανάκαμψη του δικτύου της Μαρινόπουλος στα χέρια της ΕΥΣ, όπως και η εισαγωγή στη φάση της ανάπτυξης του δικτύου της Αφοί Βερόπουλοι υπό τη Metro, οδηγούν φέτος συνολικά τον κλάδο σε θετικές ενδείξεις. Ωστόσο, ενώ το «άρμα» της ανάπτυξης του κλαδικού τζίρου το τραβούν οι δύο όμιλοι, στην πλειονότητά τους οι ανταγωνιστές τους μετρούν απώλειες στο μεριδιακό ανταγωνισμό. Το φαινόμενο δημιουργεί ανησυχία, όχι τόσο για την κατάσταση των νυν «θιγομένων», αλλά αναφορικά με την προοπτική γενικά του τζίρου: Όταν επέλθει ισορροπία των τάσεων ανάπτυξης στους δύο ομίλους, οπότε θα περιοριστεί η προσέλκυση υπέρ τους μεριδίων κυρίως από τη μικρή αγορά της λιανικής, πώς θα εξελιχθεί η δυναμική του;
Σε πλήρη ανάπτυξη τα υπέρ μάρκετ
Βάσει των στοιχείων της IRI, κατά την εξεταζόμενη περίοδο (Ιανουάριος-Αύγουστος 2018) τα καταστήματα με τη μεγαλύτερη άνοδο ήταν τα υπέρ μάρκετ, δηλαδή οι εμπορικές μονάδες άνω των 2.500τμ, που είχαν αύξηση πωλήσεων 21,3%. Ακολούθησαν τα κλασικού τύπου σούπερ μάρκετ, έκτασης 1.000τμ-2.500τμ, με άνοδο πωλήσεων 2,5% και τα καταστήματα έκτασης έως 400τμ με άνοδο 2,4%. Τα καταστήματα έκτασης 400-1.000τμ εμφάνισαν οριακή άνοδο 0,1%.
Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις πωλήσεις είχαν τα κλασικού τύπου καταστήματα, τα οποία ελέγχουν το 39,5% του τζίρου. Ακολούθησαν τα καταστήματα έκτασης 400-1.000τμ με μερίδιο 35,8%, τα μικρά σημεία της λιανικής έως 400τμ με μερίδιο 13,2% και τα υπέρ μάρκετ, που πλέον έχουν αυξήσει το μερίδιό τους στη διανομή του κλάδου, στο 11,4% –φαινόμενο που προφανέστατα συνδέεται με την αναβίωση του πάλαι ποτέ δικτύου των Carrefour υπό την επωνυμία Σκλαβενίτης.
Μικρές πιέσεις στις τιμές
Στο οκτάμηνο φέτος καταγράφηκε μια ελαφρά μέση μείωση των τιμών κατά 0,3% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, που επηρέασε θετικά τη ζήτηση –οι όγκοι πωλήσεων αυξήθηκαν κατά 3,7%. Σημειώνεται ότι το 2017 ο εσωτερικός πληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ ήταν αρνητικός κατά 1,1%, ενώ το 2016 κινήθηκε ανοδικά κατά 2,4%.
Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει επίσης ότι και οι τρεις βασικές κατηγορίες προϊόντων –είδη νοικοκυριών, ΗΒΑ και τρόφιμα– κινήθηκαν φέτος στο οκτάμηνο ανοδικά κατά 4,3%, 1,8% και 3,6% αντίστοιχα, έναντι του περυσινού οκταμήνου. Επίσης και σε επίπεδο όγκων τα προϊόντα νοικοκυριού ενισχύθηκαν φέτος κατά 4,8%, τα ΗΒΑ κατά 3,8% και τα τρόφιμα κατά 2,9%.
Σχεδόν όλες οι κατηγορίες των τροφίμων κινούνται φέτος ανοδικά. Η μεγαλύτερη βελτίωση στις πωλήσεις, 8,5%, καταγράφεται στα κατεψυγμένα τρόφιμα. Ακολουθούν τα σνακ με 6,7%, τα μη αλκοολούχα ποτά με 5,1%, τα τυποποιημένα τρόφιμα με 4,5%, τα γαλακτοκομικά με 3,6% και τα αλκοολούχα ποτά με άνοδο εσόδων 1%. Μοναδική κατηγορία στα τρόφιμα όπου σημειώθηκε πτώση τζίρου κατά 3,3% ήταν τα βοηθήματα μαγειρικής και τα καρυκεύματα. Καλά τα πήγαν και οι πωλήσεις των μη τροφίμων. Στα καθαριστικά σπιτιού ο τζίρος τονώθηκε κατά 3,1%, στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς κατά 1,3%, στα προϊόντα προσωπικής υγιεινής κατά 2,3%, ενώ η μεγαλύτερη αύξηση, 6,6%, καταγράφηκε στα λοιπά προϊόντα σπιτιού.
Ψηλότερα οι όγκοι πωλήσεων
Σε επίπεδο όγκου πωλήσεων στα τρόφιμα καταγράφηκε η αντίστοιχη εξέλιξη με αυτήν της αξίας πωλήσεών τους, αφού με εξαίρεση τα βοηθήματα μαγειρικής και τα καρυκεύματα, όπου οι πωλήσεις σε όγκο μειώθηκαν κατά 3,8%, σε όλες τις άλλες κατηγορίες κινήθηκαν ανοδικά. Στο ράφι με τα τρόφιμα η μεγαλύτερη άνοδος σημειώθηκε και πάλι στα κατεψυγμένα με 10,8% και στα τυποποιημένα τρόφιμα, που αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία προϊόντων στα σούπερ μάρκετ, η άνοδος ήταν της τάξης του 5%. Στα μη τρόφιμα ρόλο πρωταγωνιστή είχαν τα λοιπά προϊόντα σπιτιού, όπου υπήρξε αύξηση των διακινούμενων ποσοτήτων κατά 6,3%.
Σε πτώση το μερίδιο των PL
Ενδιαφέρον έχουν οι τελευταίες μετρήσεις της IRI σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των πωλήσεων στα ράφια με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Στο οκτάμηνο, λοιπόν, από την έναρξη του έτους σημειώθηκε και νέα μικρή πτώση στη ζήτησή τους, η οποία οδήγησε την κατηγορία στα χαμηλότερα επίπεδά της από το 2011. Ειδικότερα, η μεταβολή της συμμετοχής των private label στο σύνολο του τζίρου της αγοράς διαμορφώθηκε στο 15,7%, με απώλειες της τάξης του 1,1%. Πρόκειται για πτώση η οποία συμβαίνει παρά την αναδραστηριοποίηση του πάλαι ποτέ δικτύου της Μαρινόπουλος υπό το σήμα Σκλαβενίτης.
Η υψηλότερη επίδοση της εν λόγω κατηγορίας προϊόντων ήταν το 2014, οπότε η συμμετοχή της στο σύνολο των πωλήσεων της αγοράς έφθασε στο 19%, καταγράφοντας τότε άνοδο 2,3%. Έκτοτε, με εξαίρεση το 2017 οπότε τα private label private προϊόντα είχαν κινηθεί ανοδικά, η κατηγορία συνεχίζει να χάνει μερίδια.
Οι συντονισμένες επιθετικές πρόσφορες των παραγωγών επωνύμων προϊόντων επιτέλεσαν το στόχο τους, αφού κατάφεραν να γυρίσουν τη ζήτηση υπέρ τους. Όπως σημειώνουν στελέχη του κλάδου, όσο περνά ο χρόνος οι private label κωδικοί θα πιέζονται ως απόρροια του ευμενέστερου κλίματος στην οικονομία και τις ψυχολογικές διαθέσεις των καταναλωτών.
Υπενθυμίζεται ότι πριν το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης τα ιδιωτικά σήματα κατείχαν μερίδιο μόλις το 5,9% επί του συνόλου των πωλήσεων της οργανωμένης λιανικής και ότι σταθερά μέχρι και το 2014 κινήθηκαν ανοδικά, μερικές μάλιστα χρονιά με εντυπωσιακές επιδόσεις, όπως το 2011, όταν οι πωλήσεις τους είχαν αυξηθεί κατά 34,5%, πράγμα οφειλόμενο, πάντως, στη σχετική εμπορική πολιτική της Μαρινόπουλος, την οποία παρακολουθούσε από αρκετά κοντά η αγορά. Το βέβαιο είναι ότι πολλοί από τους φίλους των private label, είτε τα επιλέγουν έχοντας ειδική προτίμηση είτε για λόγους οικονομίας, εξακολουθούν να τα ψωνίζουν επισκεπτόμενοι συχνότερα τα Lidl.