Ναι, ήρθε η ώρα να βάλουμε τέλος στη σπατάλη τροφίμων! Πρόκειται για ένα ισχυρό περιβαλλοντικό ζήτημα με πολλαπλές διαστάσεις. Από την αλόγιστη χρήση των τροφίμων επηρεάζεται ένα ευρύ φάσμα διαδικασιών με κοινωνικές, αλλά και οικονομικές επιπτώσεις. Σπατάλες τροφίμων πραγματοποιούνται σε όλη την αλυσίδα της παραγωγής, που απολήγει στο σπίτι καθενός, περιλαμβάνοντας και την οικιακή κατανάλωση τροφίμων.

Στο πλαίσιο αυτό, όλοι οφείλουμε να αναλάβουμε δράση για τη μείωση του φαινομένου, ώστε να μετριαστούν οι πιέσεις στους φυσικούς πόρους και να υπάρξει ανάσχεση της επισιτιστικής και της περιβαλλοντικής κρίσης.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), περίπου κατά το ένα τρίτο τα τρόφιμα που παράγονται συνολικά διεθνώς σπαταλιούνται σε διαφορετικά σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) η ετήσια σπατάλη τροφίμων υπολογίζεται σε 59 εκατομμύρια τόνους, που αντιστοιχούν σε 131 κιλά ανά άτομο. Περισσότερο από το μισό της σχετικής σπατάλης στην ΕΕ προέρχεται από νοικοκυριά. Η ποσότητα αυτή είναι σχεδόν διπλάσια από τη σπατάλη που γίνεται κατά την παραγωγική διαδικασία των τροφίμων ή την επεξεργασία τους (πηγή: Eurostat 2021, https://www.consilium.europa.eu/el/policies/food-waste/). Η ετήσια σπατάλη τροφίμων στην Ελλάδα σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας τροφίμων ανέρχεται σε περισσότερους από δύο εκατομμύρια τόνους (πηγή: Eurostat 2022, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Food_waste_and_food_waste_prevention_-_estimates), ενώ η συνολική ποσότητα τροφίμων, που κάθε χρόνο απορρίπτουν τα ελληνικά νοικοκυριά, υπολογίζεται σε πάνω από 930.000 τόνους. Η ετήσια κατ’ άτομο παραγωγή βρώσιμων οικιακών απορριμμάτων τροφίμων ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 38 κιλά, σύμφωνα με τη 18μηνη έρευνα που πραγματοποίησαν τον Σεπτέμβριο του 2021 οι ερευνητές του Χαροκοπείου Πανεπιστήμιου σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα της ΑΒ Βασιλόπουλος.

Η Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων
Η ΕΕ έχει θεσπίσει προτεραιότητες δράσεων που σχετίζονται με τη μείωση αυτής της σπατάλης και αφορούν την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την ανάκτηση. Ωστόσο, η λύση είμαστε εμείς οι ίδιοι και γι’ αυτό το λόγο δημιουργήθηκε η «Συμμαχία για τη Μείωση Σπατάλης Τροφίμων» στην Ελλάδα, μια πρωτοβουλία της οργάνωσης «Μπορούμε» και της ΑΒ Βασιλόπουλος, που συνεχώς διευρύνεται και αποκτά μεγαλύτερη επίδραση. Στη συλλογική αυτή προσπάθεια ενώνουν τις δυνάμεις τους και άλλοι λιανέμποροι τροφίμων, δημόσιες αρχές, επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς, επιχειρήσεις εστίασης, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, φορείς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας. Με σκοπό τη μείωση της σπατάλης των τροφίμων η Συμμαχία αναλαμβάνει δράση, συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση, την εκπαίδευση σχετικά με την πρόληψη, την ανταλλαγή, ανάδειξη και διάδοση των καλών πρακτικών, την προώθηση της έρευνας, τη διευκόλυνση της δωρεάς τροφίμων και την εφαρμογή δημόσιων σχετικών πολιτικών στην Ελλάδα.

Αν και το λιανεμπόριο τροφίμων ευθύνεται μόλις για το 4%-5% της σπάταλης τροφίμων στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, ήρθε η ώρα να δράσουμε και να σκεφτούμε ξανά τις καθημερινές μας διαδικασίες ως αλυσίδες καταστημάτων και τις συνήθειες μας ως πολίτες-καταναλωτές. Ίσως πρέπει να περιορίσουμε τις αγορές τροφίμων στις ποσότητες εκείνες που καταναλώνουμε πριν αρχίσουν να αλλοιώνονται, προτιμώντας την προμήθειά τους σε μικρότερες ποσότητες. Οι τρόποι αντίδρασης είναι απλοί: Τα «κοντόληκτα» τρόφιμα αντί του να καταστρέφονται και να πετιούνται πρέπει να δωρίζονται σε κοινωφελή ιδρύματα. Όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι για τον περιορισμό της σπατάλης των τροφίμων, προκειμένου να κερδίσει το περιβάλλον, η κοινωνία, αλλά και ο οικονομικός προϋπολογισμός του καθενός μας.