«Πάσα» στο Υπουργείο Ανάπτυξης, προκειμένου ν’ ανοίξει ο δρόμος για την άρση των περιοριστικών μέτρων στη διαμόρφωση των τιμών, έκαναν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, ανακοινώνοντας προ ημερών μια πρώτη λίστα με μειώσεις τιμής σε 362 προϊόντα υψηλής ζήτησης. Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες μας, η πρόθεση του υπουργού είναι να διατηρηθούν εν ισχύ τα περιοριστικά μέτρα και το 2025, καθώς θεωρεί ότι παραμένουν και η ανάγκη προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών και ο κίνδυνος νέων ανατιμήσεων, αν αρθούν οι επίμαχες παρεμβάσεις.

Eιδικότερα, οι μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ-μέλη της ΕΣΕ, εβρισκόμενες σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης και φυσικά με ορισμένες από τις μεγαλύτερες προμηθεύτριες εταιρείες, συμφώνησαν –παρά την πρόθεση του υπουργού να επιμείνει στην παρεμβατική πολιτική της κυβέρνησης– στον καθορισμό συγκεκριμένων κωδικών βασικών προϊόντων, των οποίων οι τιμές ήδη έχουν μειωθεί από 5% έως 20%, σε μια προσπάθεια ενεργητικής συμμετοχής του κλάδου στην αντιμετώπιση της ακρίβειας και στη στήριξη των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος. Σημειώνουμε, πάντως, ότι στα περισσότερα προϊόντα μειωμένης τιμής το ποσοστό της έκπτωσης κυμαίνεται μεταξύ 5% και 8%, ενώ σχετικά μικρός είναι ο αριθμός όσων έχουν υψηλό ποσοστό έκπτωσης (έως 20%).

Η αρχική λίστα που ανακοίνωσε το υπουργείο περιλάμβανε 123 κωδικούς προϊόντων, αλλά σύντομα ο αριθμός τους αυξήθηκε στα 362, με την προοπτική προοδευτικά ο αριθμός τους να υπερβεί τους 600. Πρόκειται για προϊόντα διαφόρων προμηθευτών-μελών του ΣΕΒΤ, του ΕΣΒΕΠ και άλλων φορέων της αγοράς. Σημειώνουμε ότι κατά τις παραμονές έκδοσης του τρέχοντος τεύχους στελέχη του κλάδου τόνιζαν ότι η σχετική λίστα θα έχει ολοκληρωθεί πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης, κ. Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, διαπίστωσε ότι τους τελευταίους πέντε μήνες η αποκλιμάκωση των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι αισθητή, τονίζοντας ότι η προαναφερόμενη εκπτωτική πρωτοβουλία του κλάδου αποβλέπει στη συστηματική ανάδειξη εκατοντάδων σχετικών προϊόντων, ώστε να προτιμηθούν από τον μέσο καταναλωτή.

Προβληματίζει η διάρκεια
Πάντως, σε αυτή τη φάση δεν έχει ξεκαθαρίσει η διάρκεια της έκπτωσης για κάθε προϊόν που περιλαμβάνεται ή πρόκειται να περιληφθεί στην ομάδα των κωδικών μειωμένης τιμής, όπως και η λογική βάσει της οποίας ένας προμηθευτής θα επιλέγει είτε να εντάξει ένα προϊόν του στη σχετική πρωτοβουλία είτε να το στηρίξει στα ράφια των καταστημάτων του κλάδου με δικές του προωθητικές ενέργειες.

Ακτινογραφία στα 362 εκπτωτικά αγαθά
Στην εν λόγω λίστα «φιγουράρουν» συνολικά περί τις τριάντα προμηθεύτριες εταιρείες, οι οποίες έχουν εντάξει στην ομαδική προωθητική ενέργεια πλήθος προϊόντων. Το 80%-85% αυτών είναι είδη διατροφής και το υπόλοιπο 15%-20% άλλα είδη. Η λίστα περιλαμβάνει και ορισμένες από τις ισχυρότερες προμηθευτικές επιχειρήσεις, αλλά ο αριθμός των υπό έκπτωση προϊόντων τους ανά εταιρεία είναι μάλλον μικρός. Σε αυτήν περιλαμβάνονται προϊόντα όπως κριθαράκι, προϊόντα περιποίησης σώματος και προϊόντα καθαρισμού ρούχων, ελαιόλαδο, αλεύρι, χυμοί τομάτας, σάλτσες, ξύδι, παιδικά γλυκίσματα, μαργαρίνη, πάνες για τα μωρά κ.ά. Πάντως στη λίστα, όπως τη δημοσιοποίησε αρχικά το Υπουργείο Ανάπτυξης, αρκετοί εκ των 362 κωδικών αφορούσαν το ίδιο προϊόν, έτσι ώστε οι μειώσεις τιμών αντιστοιχούσαν ουσιαστικά σε λίγα προϊόντα! Χαρακτηριστικά μας αναφέρθηκε η περίπτωση ενός μαλακτικού ρούχων συγκεκριμένης εταιρείας, 25 κωδικοί του οποίου περιλήφθηκαν στη λίστα με μειώσεις τιμής, εφόσον το εν λόγω προϊόν διατίθεται στην αγορά σε περισσότερες της μιας συσκευασίες και σε κωδικούς διαφορετικών αρωμάτων. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με άλλα προϊόντα της αρχικής λίστας.

Όσο για τη συμμετοχή των τροφίμων ή μη στο μείγμα των πωλούμενων υπό έκπτωση κωδικών, η ζυγαριά για την ώρα γέρνει στη μεριά των προϊόντων που δε σχετίζονται με τη διατροφή.

Σύμφωνα με την ΕΣΕ, οι εταιρείες του κλάδου ενημέρωσαν τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Καταναλωτή για τους κωδικούς που εντάσσονται στην εν λόγω πρωτοβουλία. Είχε προηγηθεί η πρόσκληση του υπουργού, κ. Τάκη Θεοδωρικάκου, στους προμηθευτές των επωνύμων καταναλωτικών προϊόντων και στις εταιρείες σούπερ μάρκετ να στηρίξουν την όλη προσπάθεια και η παρότρυνσή του στις αλυσίδες λιανικής να εντάξουν στο πλαίσιό της και προϊόντα private label.

Σε σχετική ανακοίνωση της ΕΣΕ αναφέρεται ότι, σύμφωνα με τις μελέτες του ΙΕΛΚΑ και τα στοιχεία των εταιρειών έρευνας αγοράς, κυρίως της Nielsen IQ και της Circana, η συνεχής αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τροφίμων τους τελευταίους μήνες ιδιαίτερα στα σούπερ μάρκετ αποτελεί πλέον μία σταθερή πραγματικότητα και ότι με την προαναφερόμενη εκπτωτική πρωτοβουλία επίκειται η περαιτέρω αποκλιμάκωση του εσωτερικού-κλαδικού πληθωρισμού.

Παραμένει η ελπίδα για άρση των μέτρων
Στελέχη του κλάδου με τα οποία συνομίλησε το «σελφ σέρβις», εξέφρασαν την ελπίδα ότι παρά τα αντιθέτως λεγόμενα το αρμόδιο υπουργείο θα αποσύρει στο τέλος του έτους τα τρία αντιπληθωριστικά περιοριστικά στη λειτουργία της αγοράς μέτρα, καθότι στις 31 Δεκεμβρίου φέτος λήγει η περίοδος ισχύος, μετά από παρατάσεις, του πλέον επίμαχου μεταξύ αυτών, δηλαδή της διάταξης που περιορίζει την κερδοφορία των επιχειρήσεων λιανικής στα ισχύοντα όριά της (περιθώριο κερδοφορίας) ανά προϊόν το 2021. Σε ισχύ παραμένει και το μέτρο που προβλέπει ότι ένα προϊόν δεν μπορεί να ανατιμηθεί για διάστημα δύο μηνών από τη στιγμή που μειώθηκε η τιμή του, όπως και το μέτρο που ορίζει τα του «Καλαθιού του Νοικοκυριού».

Τα ίδια στελέχη εξηγούν ότι τα σχετικά μέτρα μόνο προβλήματα δημιουργούν στην αγορά, δεδομένου ότι οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ ακολουθούν πλέον σταθερά πτωτική πορεία και ως εκ τούτου όχι μόνο καθίστανται άνευ ουσίας οι ρυθμιστικές κυβερνητικές παρεμβάσεις, αλλά η εφαρμογή τους αναπαράγει καθημερινά γραφειοκρατικές απαιτήσεις, η ικανοποίηση των οποίων συνεπάγεται πρόσθετα διοικητικά κόστη. Χαρακτηριστικά επισημαίνουν ότι το «Καλάθι του Νοικοκυριού» απαιτεί τακτική ενημέρωση, ενώ το μέτρο σχετικά με τον περιορισμό του περιθωρίου κέρδους, βάσει των συνθηκών κερδοφορίας το 2021, οδηγεί πολλές φορές τη βιομηχανία και το λιανεμπόριο στον κατ’ ανάγκη περιορισμό του λανσαρίσματος νέων προϊόντων, όπως και στην απόσυρση άλλων προς αποφυγή ζημιών. Προσθέτουν δε ότι στην πλειονότητά τους τα πρόστιμα που επιβάλλουν οι ελεγκτές στις εταιρείες του του κλάδου καταπέφτουν στα δικαστήρια, γεγονός το οποίο καταδεικνύει τη μη ορθότητα των κυβερνητικών περιοριστικών παρεμβάσεων στην αγορά.

Τις προσπάθειες που καταβάλλει η οργανωμένη λιανική, προκειμένου να αρθούν οι περιορισμοί στη διαμόρφωση των τιμών, συνδράμουν και οι προμηθευτές, οι οποίοι επίσης θεωρούν ότι τέτοιου είδους θεσμικές παρεμβάσεις επί της ουσίας στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.