Αρνητικό θεωρείται από την πλειονότητα των στελεχών της αγοράς των σούπερ μάρκετ το καταναλωτικό κοινό στην Ελλάδα ως προς τη διενέργεια των αγορών του μέσω του διαδικτύου. Όπως επισημαίνουν στελέχη των αλυσίδων, σε άλλους επιμέρους κλάδους του εμπορίου μπορεί οι ηλεκτρονικές αγορές να εμφανίζουν σημάδια σημαντικής ανάπτυξης (ηλεκτρονικά-ηλεκτρικά είδη, ένδυση-υπόδηση, βιβλία-CD), όμως οι διαδικτυακές πωλήσεις ειδών σούπερ μάρκετ παραμένουν πολύ περιορισμένες.

Ο έλληνας καταναλωτής έχει μάθει να επιλέγει ο ίδιος τα προϊόντα του από τα ράφια των καταστημάτων. Πρόκειται για μια συνήθεια που δεν αφορά μόνο στα φρέσκα αγαθά, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό είναι λογικό, αλλά και τα τυποποιημένα προϊόντα. Για να αλλάξει η σχετική νοοτροπία θα απαιτηθούν χρόνια, όπως επίσης και συστηματική εκπαίδευση του πελάτη εκ μέρους των αλυσίδων.

Προς το παρόν, πάντως, οι διοικήσεις των σούπερ μάρκετ δεν είναι πρόθυμες να αναλάβουν το κόστος αυτό, πιθανώς διότι αντιλαμβάνονται ότι πέρα από την κουλτούρα του Έλληνα, που δύσκολα μπορεί να αφομοιώσει τέτοιους εκσυγχρονισμούς, το πελατειακό κοινό των σούπερ μάρκετ κατά ένα μεγάλο ποσοστό περιλαμβάνει άτομα μιας κάποιας ηλικίας, τα οποία η τεχνολογία «τα έχει ξεπεράσει».

Όσο κι αν «εκπαιδευτούν» στη χρήση της, δεν θα δοκιμάσουν εύκολα να στείλουν την παραγγελία τους μέσω του Internet. Αυτός είναι, εξάλλου, ένας από τους λόγους για τους οποίους το Ηλεκτρονικό Παρατηρητήριο Τιμών του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας δεν έτυχε της αναμενόμενης υποδοχής από το καταναλωτικό κοινό.

Ανεξάρτητα, πάντως, από τη διάθεση για ηλεκτρονικές αγορές ή τις τεχνικές γνώσεις των καταναλωτών να τις κάνουν, η οργάνωση της αναγκαίας πλατφόρμας και οι υποδομές που απαιτούνται για την υποστήριξη ενός συστήματος ηλεκτρονικών πωλήσεων κοστίζει τόσο, ώστε οι περισσότερες αλυσίδες εξαιρούν ανεπιφύλακτα από τις προτεραιότητές τους ανάλογα σχέδια. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα μόλις μια αλυσίδα του κλάδου στη χώρα μας έχει αποτολμήσει να επενδύσει στην οργάνωση ηλεκτρονικού καταστήματος.

Υψηλόβαθμος παράγοντας της αγοράς αναφέρει ότι «το κόστος ενός άυλου καταστήματος δεν σταματά στην οργάνωσή του. Απαιτεί συνεχή υποστήριξη και ανανέωση όχι μόνο των τιμών, για τις οποίες οι τεχνολογία παρέχει την ευχέρεια του αυτοματισμού, αλλά και των κωδικών που πωλούνται από τα e-shop, των προσφορών που λανσάρονται, των φωτογραφιών και λοιπών συνοδευτικών πληροφοριών, υποχρεωτικών ή μη, των προς πώληση προϊόντων κοκ».

Το υψηλό κόστος αποτρέπει
Στα κόστη για τη λειτουργία ενός ηλεκτρονικού καταστήματος πρέπει να προστεθεί και το κόστος διανομής. «Αναλογιστείτε, αν ένας σημαντικός αριθμός καταναλωτών αρχίσει να παραγγέλνει από το σπίτι ή το γραφείο, τι δαπάνες θα απαιτηθούν για οχήματα παράδοσης των παραγγελιών, για καύσιμα, για πρόσθετο προσωπικό συλλογής και συνοδείας των παραγγελιών κλπ, προκειμένου μια αλυσίδα να ανταποκριθεί σε αυτήν την υπηρεσία!», τονίζει στέλεχος του κλάδου, προσθέτοντας ότι «στο εξωτερικό η παράδοση προϊόντων στο σπίτι επιβαρύνει τον πελάτη και δεν παρέχεται δωρεάν, όπως συμβαίνει στη χώρα μας. Πώς θα αντιδράσει, άραγε, ο έλληνας καταναλωτής, αν το κατάστημα του χρεώσει την αποστολή της παραγγελίας του;», διερωτάται.

«Δυστυχώς, ενώ τα κόστη για την οργάνωση ενός ηλεκτρονικού καταστήματος είναι σαφή και μετρήσιμα, τα έσοδα είναι ένα θέμα το οποίο ούτε μέσα από έρευνες αγοράς μπορούμε να το προσεγγίσουμε με την ασφάλεια που αρμόζει για κάθε σχεδιαζόμενη πρωτοβουλία μας, που σχετίζεται με το μάρκετινγκ», διαπιστώνει άλλο στέλεχος αλυσίδας, προσθέτοντας: «Αυτή η αβεβαιότητα αυξάνει το ρίσκο ενός τέτοιου εγχειρήματος, κρατώντας τις αλυσίδες μακριά από τις ηλεκτρονικές πωλήσεις».

Πέραν όμως από τις δηλώσεις και τις απόψεις τις οποίες εκφράζουν τα στελέχη του κλάδου, ας δούμε συγκεκριμένα ποιοι έχουν επενδύσει στο e-shop, ποιοι το αποφεύγουν και ποιοι προβληματίζονται και εξετάζουν σοβαρά να επεκταθούν στις ηλεκτρονικές πωλήσεις:


Carrefour-Μαρινόπουλος
Ο όμιλος Carrefour-Μαρινόπουλος έχει οργανωθεί σε ό,τι αφορά τις αγορές από το διαδίκτυο, μέσω της ιστοσελίδας www.carrefour.gr. Τα ηλεκτρονικά καταστήματα «Τρόφιμα/Είδη σπιτιού» και «Ηλεκτρικά/Κλιματισμός» δίνουν στους πελάτες του ομίλου τη δυνατότητα να κάνουν τις αγορές τους από τον χώρο εργασίας ή κατοικίας τους.

«Τα ηλεκτρονικά καταστήματα του ομίλου αποτελούν ένα εύχρηστο εργαλείο ολοκληρωμένων αγορών, γι’ αυτό και κερδίζουν καθημερινά νέους πελάτες», τονίζουν το σελφ σέρβις στελέχη της αλυσίδας, προσθέτοντας ότι η επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας τον Απρίλιο φέτος αυξήθηκε πάνω από 200%, έναντι του Απριλίου του 2010, γεγονός το οποίο αποδίδουν «στην ποικιλία και τις χαμηλές τιμές των προϊόντων, στις προσφορές που ισχύουν και για τις ηλεκτρονικές αγορές, στην ψυκτική αλυσίδα μεταφοράς, καθώς και στη συνέπεια των εργαζομένων».

Πρέπει να σημειώσουμε ότι το e-shop της Carrefour-Μαρινόπουλος προσφέρει πανελλαδική κάλυψη.

ΑΒ Βασιλόπουλος
Η ΑΒ Βασιλόπουλος διαθέτει για όλους τους πελάτες της, που δεν έχουν τη δυνατότητα ή το χρόνο να επισκεφθούν τα καταστήματά της, τη δωρεάν υπηρεσία αποστολής παραγγελιών (ισχύει για αγορές άνω των 60 ευρώ) στο σπίτι ή στο γραφείο, μετά την αποστολή της παραγγελίας τους στην εταιρεία, μέσω φαξ ή ηλεκτρονικού μηνύματος μέσω της ιστοσελίδας της ΑΒ (www.ab.gr). Η αρμόδια υπηρεσία διεκπεραιώνει την παραγγελία, ενώ πριν την αποστολή της γίνεται τηλεφωνική επιβεβαίωση από το πληρέστερο κατάστημα και την αρμόδια υπηρεσία και καθορίζεται τόσο ο τρόπος πληρωμής, όσο και ο τόπος παραλαβής.

Από στοιχεία της αλυσίδας προκύπτει ότι το 5% του τζίρου της προέρχεται από τις κατ΄ οίκον παραδόσεις. Όμως, το ιδιαίτερα υψηλό αυτό ποσοστό προκύπτει κυρίως από τις εκτελούμενες παραδόσεις μετά τις επισκέψεις πελατών της αλυσίδας στα καταστήματά της και όχι από τις εξ αποστάσεως παραγγελίες. Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΑΒ Βασιλόπουλος, η αρμόδια διεύθυνση ήδη διερευνά το ενδεχόμενο οργάνωσης ηλεκτρονικού καταστήματος. Ωστόσο, το εν λόγω project θα απαιτήσει χρόνο, ώστε να ανταποκρίνεται απόλυτα στις προδιαγραφές της αλυσίδας.

Σκλαβενίτης
Η Σκλαβενίτης δεν έχει επενδύσει στις ηλεκτρονικές πωλήσεις, θεωρώντας ότι το κοινό των ελλήνων καταναλωτών εν πολλοίς δεν είναι αρκετά ώριμο να παραγγέλλει μέσω του διαδικτύου την αγορά FMCG αγαθών. Ωστόσο, διαπιστώνοντας ότι χρόνο με τον χρόνο οι συνήθειες των καταναλωτών αλλάζουν, εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού καταστήματος. Μια πρώτη προσέγγιση έχει ήδη γίνει. Ωστόσο, το σχετικό εγχείρημα δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του 2012. Ενδεχομένως η Σκλαβενίτης θα είναι έτοιμη να διαθέτει τα προϊόντα της μετά από ηλεκτρονική παραγγελία από το 2013.

Μετρό
Μερικά από τα καταστήματά της αλυσίδας παραδίδουν κατ’ οίκον τα προϊόντα που τους παραγγέλλονται μέσω fax, e-mail ή τηλεφώνου από πελάτες τους. Ωστόσο, σε οργανωμένο e-shop η εταιρεία δεν προχωρά, δεδομένου ότι, όπως εκτιμά η διοίκησή της, οι καταναλωτές που διατίθενται να παραγγέλλουν ηλεκτρονικά παραμένουν ακόμη ελάχιστοι. «Η κατ’ οίκον παράδοση έχει κάποια ανταπόκριση, αλλά δεν είναι δα συγκλονιστική» αναφέρουν στελέχη της αλυσίδας, προσθέτοντας ότι οι περισσότερες παραδόσεις δεν αφορούν σε ηλεκτρονικές παραγγελίες, αλλά σε παραγγελίες που έχουν δοθεί από τον πελάτη μετά την επίσκεψή του στο κατάστημα.

Πέντε
Πρόκειται για μια ακόμη αλυσίδα του οργανωμένου λιανεμπορίου που απέχει από τις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Άμεσα πλάνα επέκτασης στην εν λόγω αγορά φαίνεται ότι δεν υπάρχουν, καθότι η αλυσίδα θεωρεί ότι το κοινό της δεν πρόκειται να επιδείξει ενδιαφέρον για αγορές εξ αποστάσεως. Γι’ αυτό και η εταιρεία εμμένει συνειδητά στις κλασικές μεθόδους και πρακτικές μάρκετινγκ και πωλήσεων.