Πρόκειται για μια αιτιολογημένη και ρεαλιστική δήλωση αυτοπεποίθησης του κ. Άγγελου Κρητικού, διευθύνοντος συμβούλου της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, η οποία την τελευταία τριετία υπερτριπλασίασε τον αριθμό του δίκτυου των καταστημάτων της, έχοντας στήσει ένα σύγχρονο logistics center, επωμιζόμενη, ταυτόχρονα, το βάρος ενός συνεργατικού υποδείγματος για τη δράση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσω των ομίλων αγορών.

Tην τελευταία τριετία το δίκτυο της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αναπτύσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Από τα 9 καταστήματά της το 2008 έφτασε τα 15 το 2009, μέσω της εξαγοράς τεσσάρων καταστημάτων της αλυσίδας Κασίμης στην Κορινθία και της δημιουργίας δύο νέων δικών της. Το 2010 επέκτεινε τη δραστηριότητά της, μέσω της συνεργασίας της με τo δίκτυο της Extra Πρώτα & Φτηνά, που αριθμεί άλλα 23 καταστήματα στο Λεκανοπέδιο, ενώ πρόσφατα εξαγόρασε καμιά δεκαριά από τα πωλούμενα της Ατλάντικ!

σελφ σέρβις: Πού το πάτε σε περίοδο όπου αντιστρόφως ανάλογα προς την επέκτασή σας, μεγεθύνονται οι συνέπειες της κρίσης;

Άγγελος Κρητικός: Προ τριετίας φτιάξαμε το logistic center της εταιρείας στη Μαγούλα Αττικής. Ήταν κάτι που το αναβάλαμε εδώ και δέκα χρόνια, με την προσδοκία ότι τα ομιλικά σχήματα, στα οποία είτε συμμετείχαμε είτε συμμετέχουμε, θα μας κάλυπταν, φροντίζοντας να δημιουργήσουν εκείνα τις κοινές υποδομές logistics, για λογαριασμό όλων. Ενώ τα σχετικά σχέδιά τους ακόμα εκκρεμούν, εμείς προχωρήσαμε στη δημιουργία υποδομών, που μπορούν να «σηκώσουν» τζίρο 150 εκ. ευρώ τον χρόνο, επενδύοντας σε τεχνολογία, δομές και άτομα, ώστε να μπορούμε με άνεση να σηκώσουμε το βάρος της επέκτασης μας.

Η Σύμμετρον, ο όμιλος αγορών στον οποίο συμμετέχουμε, υποστηρίζει δυναμικά την προσπάθεια μας σε επίπεδο κεντρικών συμφωνιών και ανάπτυξης προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.

Το «γιατί όλα αυτά» είναι απλό: Μέχρι το 2008 η δομή του δικτύου μας βρισκόταν στην εποχιακή, την τουριστική ζώνη, στις ακτές και στα νησιά του Αργοσαρωνικού. Από παλιότερα μας απασχολούσε η απόκτηση προσβάσεων στον αστικό χώρο που προσφέρει σταθερότητα τζίρου, επομένως μεγαλύτερη οικονομική ισορροπία όλο τον χρόνο. Η δημιουργία του logistics center μας ώθησε πιο γρήγορα σε αυτήν την κατεύθυνση, ενώ η συγκυρία των ευκαιριών όσον αφορά στη συνεργασία μας με την Extra και την εξαγορά έτοιμων σημείων πώλησης μας ευνόησε. Να της γυρίζαμε την πλάτη;

σελφ σέρβις: Πολλοί, πάντως, ζηλεύουν την ασφάλεια του «κάστρου» σας στην Αίγινα -αν και πρόσφατα είχατε εκεί την «απόβαση» της Lidl-, ενώ ο ανταγωνισμός στα μεγάλα αστικά κέντρα παροξύνεται. Δεν είναι υψηλό το ρίσκο που αναλαμβάνετε;

Άγγελος Κρητικός: Το Lidl στην Αίγινα, ξέρετε, δεν έχει ακόμα λειτουργήσει, λόγω πολεοδομικών προβλημάτων. Η απουσία χωροταξικού σχεδίου στα περισσότερα νησιά δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στην εύρεση των κατάλληλων ακινήτων για σούπερ μάρκετ. Το ίδιο συμβαίνει και στον Πόρο, όπου λειτουργούν δύο καταστήματά μας. Ένα αξιόλογο κατάστημα που φτιάξαμε στις Σπέτσες, το στήσαμε μετά από χίλια βάσανα…

Επομένως, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο εύκολα όσο φαίνεται. Αλλά και στο Λεκανοπέδιο η εύρεση κατάλληλου ακινήτου έχει γίνει γρίφος –το ζούμε αυτό έντονα την τελευταία διετία. Πάντως, το ενδιαφέρον μας για σταθερότητα τζίρου όλο τον χρόνο, μέσω της απόκτησης ερεισμάτων στο Λεκανοπέδιο, μην το φανταστείτε ως πρόθεση να ρισκάρουμε, με το στήσιμο μεγάλων καταστημάτων υψηλών προσδοκιών τζίρου, ιδίως σε τέτοιες εποχές.

Αναζητούμε σχετικά «προστατευμένες» περιοχές για την ανάπτυξη μικρομεσαίων καταστημάτων –κι όταν λέω «προστατευμένες» εννοώ απλώς γειτονιές, που η μόνιμη πελατεία τους μπορεί να μας εξασφαλίσει μια σχετική σταθερότητα αποδόσεων, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις της οικονομίας.


Μοντέλο συνεργασίας ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός – Extra
σελφ σέρβις: Το πλαίσιο της συνεργασίας μας με την Extra Πρώτα & Φθηνά είναι, θα λέγαμε, «πιλότος» για εκείνο που θα έπρεπε ήδη να έχουν κάνει οι όμιλοι αγορών, αλλά εξακολουθούν να το αναβάλουν, δεσμευόμενοι, πάντως, ότι «όπου να ‘ναι θα γίνει»;

Άγγελος Κρητικός: Συ είπας!… Πρόκειται για μια εταιρεία που, κάνοντας αντίστοιχη προσπάθεια μ’ εμάς, είχε την έδρα της στη γειτονιά μας, στη Μάνδρα Αττικής. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, γιατί να διατηρούμε δύο αποθηκευτικούς χώρους και δύο υποδομές τμημάτων αγορών και μάρκετινγκ; Έτσι, συνενώσαμε τις δομές μας, βγαίνοντας στην αγορά ως ενιαία αλυσίδα κοντά πενήντα καταστημάτων, με βελτιωμένη εικόνα. Στόχος μας είναι τώρα να δώσουμε κοινή ταυτότητα στα καταστήματά μας από άποψη μίγματος προϊόντων κι αισθητικής, με κοινό μάρκετινγκ, προσφορές κλπ. Αυτά δεν είναι «ένα ακόμα σχέδιο», αλλά γίνονται πράξη!

Πρόκειται για ένα μοντέλο συνεργασίας, που ευχόμαστε να γίνει πρότυπο στη συνεργασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου. Φανταστείτε, πχ, τα περίπου 200 καταστήματα των μελών του ομίλου στον οποίο συμμετέχουμε, τη Σύμμετρον, να λειτουργούν με ενιαία δομή σε όλα τα επίπεδα, έχοντας εξασφαλίσει εξ αρχής ότι ο καθένας επιχειρηματίας θα απολαμβάνει απευθείας το χρηματοοικονομικό όφελος, χωρίς να περνά από τα ταμεία της ομιλικής εταιρείας.

Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα… Αυτό ακριβώς κάνουμε με την Extra: Ό,τι έξοδα τα μοιραζόμαστε κι όλα τα κέρδη πηγαίνουν απευθείας στην πηγή που τα παρήγε, όχι στη διοίκηση και το logistics center. Ένα τέτοιο σχέδιο οργάνωσης μπορεί να εγγυηθεί στη ΜΜΕ ότι τουλάχιστον θα εξακολουθήσει να υπάρχει αύριο.

σελφ σέρβις: Πόσο μακριά φτάνει αυτό το «αύριο», όταν υπάρχουν εκτιμήσεις που μιλούν για την επιβίωση μόλις τεσσάρων-πέντε επωνυμιών στην αγορά μας στο τέλος της δεκαετίας που άνοιξε φέτος; Πώς βλέπετε το δικό σας μέλλον;

Άγγελος Κρητικός: Αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου δεν προχωρήσουν σε δομικές συνεργασίες, όπως η δική μας, με στόχο τις οργανικές συνενώσεις ως δεύτερο βήμα, μοιραία θα αποκλειστούν από τις διαδικασίες της συγκέντρωσης της αγοράς σε τέσσερις-πέντε μεγάλες επωνυμίες. Και θα ‘ναι κρίμα, γιατί η ευρωπαϊκή εμπειρία έχει δικαιώσει τα εγχειρήματα των μεγάλων συνασπισμών δυνάμεων, δίνοντάς τους πρωτεύοντα ρόλο.

Εμείς μπορεί να είμαστε στην ευχάριστη θέση σήμερα να λέμε ότι δημιουργούμε ένα λειτουργικό παράδειγμα, αλλά δεν ξεχνούμε ότι στην κλίμακα του δικού μας μεγέθους, που αυξανόμενο μας λύνει προβλήματα, αντιστοιχούνται πολύ μεγαλύτερα μεγέθη. Επομένως, όσα κι αν κάνει μόνος του ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας, αν δεν προχωρήσουν οι συμπράξεις των πολλών μικρών μεγεθών, θα αποδειχθεί μακροπρόθεσμα ότι χτίζει στην άμμο. Θα μου πείτε, γιατί ενώ όλοι συμφωνούμε σε αυτά τα πράγματα εδώ και χρόνια, δεν αναλαμβάνεται ουσιαστική δράση.

Ας ελπίσουμε ότι προ του τέλους θα ενεργοποιηθούν τα αντανακλαστικά της αυτοσυντήρησης όλων και θα προχωρήσουμε από κοινού.

Η ευκαιρία των Ατλάντικ
σελφ σέρβις: Στην περίπτωση της εξαγοράς των Ατλάντικ εκείνο που μας εξέπληξε ήταν ο αριθμός των καταστημάτων, αλλά και η απόφαση ξάφνου να απομακρυνθείτε από την έδρα σας, πηγαίνοντας στην Εύβοια. Πώς το αποφασίσατε;

Άγγελος Κρητικός: Όπως σας εξήγησα, εδώ και καιρό ψάχναμε να εντοπίσουμε τις κατάλληλες θέσεις, προκειμένου να διεισδύσουμε σε αστικές περιοχές που μας ενδιέφεραν.

Η αγοραπωλησία των Ατλάντικ αποτέλεσε μια πολύ καλή επενδυτική ευκαιρία για εμάς, με τη διαμεσολάβηση και τη βοήθεια των προμηθευτών μας. Η επιλογή των καταστημάτων έχει να κάνει με τη συνολική στρατηγική μας και τη βιωσιμότητα της επένδυσης σε κάθε σημείο που αποκτούμε. Η περιοχή της Εύβοιας προκρίθηκε μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών προτάσεων που μας έγιναν. Άλλωστε, δεν βρίσκεται μακριά από το logistics center της εταιρείας μας στη Μαγούλα Αττικής.

Η είσοδός μας στην Εύβοια θεωρούμε ότι θα έχει ανάλογη επιτυχία με την είσοδό μας στην Κορινθία. Με δύο μαγαζιά μέσα στη Χαλκίδα και τα υπόλοιπα στην ευρύτερη περιφέρειά της, μπορούμε να «χτίσουμε» άνετα την επιχειρηματική μας ταυτότητα στην περιοχή, υπολογίζοντας στη γρήγορη απόκτηση αναγνωρισιμότητας του brand μας από την τοπική αγορά.

σελφ σέρβις: Από άποψη επενδυτικού κόστους τι σας στοίχισε συνολικά η εξαγορά των Ατλάντικ και πότε θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα της επανεκκίνησής τους;

Άγγελος Κρητικός: Μέχρι τα μέσα του Μάρτη θα έχουν λειτουργήσει όλα. Το επενδυτικό κόστος όλης αυτής της υπόθεσης θα πλησιάσει τα 5 εκ. ευρώ.


Στόχος η κινητοποίηση του προσωπικού
σελφ σέρβις: Για το προσωπικό των Ατλάντικ τι συμφωνήσατε, δεδομένου ότι πολλά από τα μέλη του είναι παλιοί εργαζόμενοι των καταστημάτων. Γενικότερα τι σκέπτεστε για το εγχείρημα της ενσωμάτωσης στις δομές και στην κουλτούρα της εταιρείας σας των εργαζομένων, που προέρχονται από διαφορετικές εταιρικές δομές;

Άγγελος Κρητικός: Δεσμευτήκαμε ότι δεν θα κάνουμε απολύσεις μελών του προσωπικού των Ατλάντικ, που υπερβαίνουν τους 200 εργαζόμενους. Κύριο μέλημά μας είναι η ενσωμάτωσή τους στην κουλτούρα και στα πρότυπα λειτουργίας της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, μέσα από την εκπαίδευση και την καθοδήγηση. Πράγματι το ζήτημα της ενσωμάτωσης του προσωπικού είναι σοβαρότερο από το κόστος ανάληψης των σχετικών οικονομικών υποχρεώσεων. Πάντως σε γενικές γραμμές το προσωπικό των Ατλάντικ μας εκπλήσσει θετικά – ειδικά σε μια περίπτωση καταστήματος εκτιμώ ότι το δικό μας προσωπικό έχει να διδαχτεί αρκετά.

Μιλώ για έναν κόσμο που έχει μεν υποστεί το σοκ της απογοήτευσης, αλλά εκδηλώνει εξαιρετική προθυμία να πετύχει στη δουλειά του. Αυτό άλλωστε, είναι ένας από τους βασικούς τομείς στους οποίους μπαίνει σήμερα το στοίχημα για το αξιόμαχο της μικρομεσαίας επιχείρησης: Στο να εμπνεύσει στο προσωπικό της ότι η επιτυχία της εξαρτάται από την κινητοποίησή του περισσότερο από ποτέ. Κι αυτό είναι η αλήθεια, για όποιον δεν έχει ούτε τα άριστα συστήματα οργάνωσης ούτε την προηγμένη τεχνογνωσία των πολυεθνικών.

Top Market: Σε τροχιά ανάπτυξης
σελφ σέρβις: Ως εταιρεία αναπτύσσετε κι ένα concept αλυσίδας μικρών καταστημάτων, των Top Market. Πώς τα πάει;

Άγγελος Κρητικός: Πρόκειται για ένα concept, που στηρίζεται στο franchising –μόλις το ένα από τα οκτώ σήμερα convinces stores της αλυσίδας, η οποία ξεκίνησε να αναπτύσσεται στο Λεκανοπέδιο το 2009, είναι εταιρικό. Τα καταστήματα αυτά, της τάξης των 100-150 τμ το καθένα, διαθέτουν περί τους 2.500-3.000 κωδικούς προϊόντων, με έμφαση στα φρέσκα τρόφιμα. Πρόθεσή μας είναι η διεύρυνση του δικτύου, με ταχύτητα δέκα καταστημάτων τον χρόνο στην Αττική ή εν πάση περιπτώσει όπου το επιτρέπει ο σχεδιασμός της διανομής του logistics center.

Είναι αλήθεια ότι το βάρος των πρωτοβουλιών που αναλάβαμε την τελευταία διετία, ανέστειλε κάπως το ρυθμό ανάπτυξης των Top Market. Αλλά ήδη επανερχόμαστε στην τροχιά ανάπτυξης που τους αρμόζει, γιατί πιστεύουμε στη δυναμική τους. Σημειώνω, πάντως, ότι αν κάτι άλλαξε υπό το βάρος της κρίσης στη συμπεριφορά του καταναλωτή απέναντι στα convinces stores, είναι η απαίτησή του όχι απλώς για ευκολία αγορών, αλλά και για φθηνές τιμές.

Αυτό σημαίνει ότι χωρίς υποστήριξη το μικρό σημείο πώλησης, χάνει τη δυναμική του. Θα σας πω μόνο ότι, ενώ στο ξεκίνημά τους τα Top Market δούλευαν με μια τιμολογιακή απόσταση από τα δικά μας σούπερ μάρκετ της τάξης του 6%, σήμερα αυτή η απόκλιση τείνει να γίνει μηδενική.