Στην αγορά των λεγόμενων «λειτουργικών τροφίμων», που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη και στη χώρα μας, κάνουν λοιπόν τα πρώτα τους βήματα και τα σνακ. ‘Οπως τονίζει ο κ. Γιώργος Μπόσκος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, «ο μέσος καταναλωτής είναι πρόθυμος να αγοράσει τρόφιμα που έχουν λειτουργικές ιδιότητες, με την πεποίθηση ότι έτσι προσέχει την υγεία του… Η παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων με λειτουργικούς ισχυρισμούς θα έχει μια συνεχή ανοδική πορεία. ‘Ολες οι μελέτες προβλέπουν τον υπερδιπλασιασμό της αγοράς τους στο άμεσο μέλλον…».

Εξάλλου, σύμφωνα με περσινή έρευνα του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων, το 26% των καταναλωτών αγοράζει ήδη λειτουργικά τρόφιμα. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σημαντικά (39%) στα άτομα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Οι περισσότεροι (37%) τα αγοράζουν για την αντιμετώπιση κάποιας πάθησης, ενώ στους καταναλωτές που δεν τα επιλέγουν διαπιστώθηκε ότι αυτό συνδέεται με την ελλιπή τους ενημέρωση ως προς τα λειτουργικά τρόφιμα (36%). Πολλοί, όπως διαπιστώθηκε, τα αγοράζουν χωρίς να γνωρίζουν περί τίνος ακριβώς πρόκειται, ή σε τι θα ωφεληθεί από την κατανάλωσή τους η υγεία τους. Πάντως, αποδείχθηκε ότι είναι ευρύτερα εμπεδωμένη η αξία των Ω3 λιπαρών οξέων. Μάλιστα, κατά το 95% οι ερωτώμενοι γνώριζαν ότι ο εμπλουτισμός των τροφίμων με αυτά αποβλέπει στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Τετραπλασιασμός πωλήσεων σε 5 χρόνια!

‘Οπως μας είπε ο κ. Χάρης Δημοσθενόπουλος, προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος του ΓΝΑ «Λαϊκό» και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας κατά της Παχυσαρκίας, «το Functional Food Market Assessment 2008 υπολογίζει ότι το 2010 το ύψος πωλήσεων των λειτουργικών τροφίμων διεθνώς θα φτάσει τα 123,4 δισ. ευρώ, έναντι μόλις 54,3 δισ. ευρώ το 2005. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, ήδη περισσότερα από 800 λειτουργικά τρόφιμα βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ…».

Μετά, λοιπόν, τη μαργαρίνη, το γάλα, το γιαούρτι, τα διάφορα ροφήματα, το ψωμί και τα εμπλουτισμένα δημητριακά για το πρωινό ήρθε η ώρα των σνακ. Από τις μπάρες από μούσλι, εμπλουτισμένες με ισοφλαβόνες, περάσαμε στα τσιπς με ιπποφαές και στα διάφορα spread, που ακολουθούν την ακόμη πιο νέα τάση, την τάση υπέρ των «φυσικών λειτουργικών τροφίμων».

Πρωτοπόροι στα λειτουργικά σνακ

Τέτοια προϊόντα -ορισμένα είδη spread, όπως και παστέλια- παράγει η επίσης ελληνική εταιρεία Meliterra. ‘Οπως μας εξήγησε ο γενικός διευθυντής της, κ. Δημήτρης Σελιανάκης, η σχετική προσπάθεια ξεκίνησε από τα προϊόντα υγείας και τη συνεργασία της εταιρείας με τα φαρμακεία κι όχι με τα καταστήματα ειδών διατροφής. «Η σειρά των λειτουργικών σνακ ήρθε ως φυσική συνέχεια της φαρμακευτικής μας σειράς», μας εξήγησε.

Τηρώντας την εταιρική παράδοση, την ταυτισμένη με τα προϊόντα της μέλισσας, η εταιρεία δημιούργησε τα spread με την ονομασία «Λιακάδα» και μια σειρά τεσσάρων παστελιών: το πρώτο για περισσότερη ενέργεια, το δεύτερο για καλύτερη λειτουργία του εντέρου και τα άλλα για την κάλυψη του οργανισμού, αφενός, με ασβέστιο, αφετέρου, με Ω3 και Ω6 λιπαρά οξέα. Επίσης, κυκλοφορεί το συσκευασμένο μέλι Melisto, το οποίο ήδη βρήκε τον δρόμο του για τα σούπερ μάρκετ, μέσω της συνεργασίας της εταιρείας με την ΕΛΓΕΚΑ.

Ξεκινώντας από τα φαρμακεία, τα προϊόντα της Meliterra βρίσκονται τώρα και στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων, ενώ, όπως μας αποκάλυψε ο κ. Σελιανάκης, ήδη συζητείται η τοποθέτηση των δύο σειρών στα σούπερ μάρκετ. Μάλιστα, το στοιχείο της διαφοροποίησης των προϊόντων που θα μπουν στα σούπερ μάρκετ έγκειται στο ότι θα παρασκευάζονται από συμβατικά παραγόμενες κι όχι από βιολογικές πρώτες ύλες, ωστόσο, πάντα υψηλής ποιότητας.

Αντίθετα, η Astra Medical Hellas μένει προσηλωμένη στην αγορά του φαρμακείου, προμηθεύοντάς την κυρίως με φυσικά συμπληρώματα διατροφής, που καλύπτουν μια ευρύτατη γκάμα αναγκών του οργανισμού. Με τα Farmachips η εταιρεία «ανοίγεται» για πρώτη φορά στην αγορά των λειτουργικών τροφίμων, όμως προς το παρόν τη διοίκησή της δεν την απασχολεί το ράφι των καταστημάτων τροφίμων. ‘Οπως μας εξηγεί η κυρία Ευγενία Ηλιάδου, διατροφολόγος-κλινικός διαιτολόγος, product specialist της Astra, τη σχετική ώθηση στην εταιρεία την έδωσαν «οι σύγχρονες ανάγκες των καταναλωτών για προϊόντα διαφοροποιημένα από εκείνα που κυκλοφορούν στο σούπερ μάρκετ. Φτιάξαμε, λοιπόν, ένα προϊόν που απευθύνεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των καταναλωτών, που πρέπει να προσέχουν την ποιότητα των λιπαρών οξέων που καταναλώνουν, και κυρίως στα παιδιά, τα οποία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη προσφοράς προϊόντων βελτιωμένης θρεπτικής αξίας, σε σχέση με όσα ήδη τους προσφέρονται…».

Τι προσφέρουν στον οργανισμό

Τι περιέχουν και πώς ωφελούν τον οργανισμό αυτά τα καινοτόμα σνακ; Η κυρία Ιωάννα Κοντελέ, διαιτολόγος-διατροφολόγος του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, εξηγεί: «Τα Farmachips είναι τα πρώτα που εντάσσονται στα λειτουργικά τρόφιμα, αφού περιέχουν 200 mg ιπποφαές, δενδρολίβανο, βασιλικό, λιαστή ντομάτα, σκόρδο, κρεμμύδι, ελαιόλαδο, θαλασσινό αλάτι και άλλα συστατικά, που προάγουν τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Η ποικιλία της χρησιμοποιούμενης πατάτας προέρχεται από την Κύπρο, τηγανίζεται στο χέρι και περιέχει μόλις 6% κορεσμένα λιπαρά! Είναι εμπλουτισμένα με Ω3 λιπαρά και φυτοστερόλες, που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης. Επιπλέον, περιέχουν ιπποφαές, μια φυσική πολυβιταμίνη. Μάλιστα, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες που περιέχουν (Α, D, Ε και Κ), απορροφώνται αποδοτικότερα από τροφές που περιέχουν λιπαρά, όπως τα πατατάκια.

Σχετικά με το spread «Λιακάδα» της Meliterra, το αξιοσημείωτο είναι ότι δεν πρόκειται για τρόφιμο, στο οποίο έχουν προστεθεί με βιομηχανικό τρόπο επιπλέον ουσίες. Απεναντίας, με έναν «έξυπνο» φυσικό τρόπο έχουν συνδυαστεί τρόφιμα, που αποδεδειγμένα παρέχουν οφέλη στην υγεία, όπως το μέλι, το ταχίνι, το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι. Το αποτέλεσμα του συνδυασμού είναι ένα τρόφιμο πλούσιο σε Ω3 και Ω6 λιπαρά, που συμβάλλει στη μείωση της χοληστερόλης, το οποίο, μάλιστα, αν και αποκλειστικά φυτικής προέλευσης, περιέχει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας. ‘Ετσι, είναι πολύ χρήσιμο για άτομα που νηστεύουν ή δεν καταναλώνουν πρωτεΐνη ζωικής προέλευσης. Το ίδιο ισχύει και για τα παστέλια της Melittera, τα οποία εκτός από το μέλι και το σουσάμι περιέχουν αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς».

Γιατί να τα προτιμήσουμε;

Είναι δεδομένο ότι στη διατροφή μας σήμερα περιλαμβάνονται διάφορα σνακ, όπως τα τσιπς ή τα μπισκότα. Είναι σαφώς προτιμότερο, όμως, να τρώμε τσιπς εμπλουτισμένα με Ω3 λιπαρά από τα συμβατικά, που έχουν μόνο κορεσμένα λιπαρά, όπως και μπισκότα εμπλουτισμένα με φυτικές ίνες ή ασβέστιο από το να τρώμε μπισκότα με πολλά λιπαρά.

Αν, λόγου χάρη, κάποιος εξ ημών ή του περιβάλλοντός μας δεν μπορεί να καταναλώνει ξηρούς καρπούς, που θα του έδιναν τις απαραίτητες ποσότητες Ω3 λιπαρών -κάτι που μπορεί να συμβεί επειδή απλώς τον εμποδίζουν τα σιδεράκια που φορά στα δόντια του!- μπορεί κάλλιστα να προσλάβει τα απαραίτητα λιπαρά γευόμενος, ας πούμε, spread «Λιακάδα»…

Χρήσιμες υπενθυμίσεις 

  • Η βιομηχανία τροφίμων οφείλει να μην προβαίνει σε δηλώσεις για τα προϊόντα της βασισμένες σε εικασίες και όχι σε επιστημονικά στοιχεία. 
  • Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στο κόστος των συγκεκριμένων τροφίμων. Το γεγονός ότι περιέχουν επιπλέον θρεπτικά συστατικά συχνά δεν δικαιολογεί το υψηλό κόστος τους.
  • Ο καταναλωτής πρέπει να είναι ενήμερος ότι η κατανάλωσή τους δεν συνιστά «μαγική ασπίδα» κατά των ασθενειών. Πρέπει να ξέρει ότι απλώς πρόκειται για βοηθήματα της υγείας, στο πλαίσιο των επιδιώξεων για μια συνολικά ισορροπημένη διατροφή, κι ότι καλή υγεία χωρίς σωματική δραστηριότητα δεν προσφέρει κανένα τρόφιμο, όσο καλό κι αν είναι.

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 381 (Φεβρουάριος 2009) του περιοδικού “σελφ σέρβις” (Εκδόσεις Comcenter).