Χρονιά καθοριστική για τον περαιτέρω μετασχηματισμό της αγοράς του κλάδου αναμένεται να αποδειχθεί το 2023, πιστεύουν πολλά στελέχη του, εκτιμώντας ότι, αν όχι φέτος, το αργότερο το 2024 θα ξεκαθαρίσουν πολλά από τα «θολά πεδία» της κλαδικής αγοράς, όπως και οι δυναμικές που τελικά θα διαμορφωθούν μεταξύ των ισχυρών «παικτών» της.

Tο ότι η τάση των πωλήσεων θα είναι και φέτος ανοδική, οδηγούμενη όμως από τις πληθωριστικές πιέσεις, ίσως δίδει χρόνο στις αλυσίδες να οριοθετήσουν τη θέση τους σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Όμως, η θεαματική –για τα δεδομένα των προϊόντων-ειδών σούπερ μάρκετ– μείωση των πωλήσεων σε όγκο δημιουργεί ισχυρούς πονοκεφάλους σε ορισμένα από τα βασικά δίκτυα, επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου, σχολιάζοντας ότι η πτώση της κατανάλωσης ναρκοθετεί προοπτικά την πορεία της αγοράς.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους συνολικά οι πωλήσεις εξελίχθηκαν ανοδικά, καθώς τον Φεβρουάριο αυξήθηκαν 8% σε αξία, αλλά σε όγκο υποχώρησαν κατά 4%-5%, ενώ τον Μάρτιο σε αξία διαμορφώθηκαν ελαφρώς ανοδικά σε συγκρίσιμη βάση, λόγω της έντασης των ανατιμήσεων τον Μάρτιο πέρυσι, που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Όλες οι προβλέψεις, πάντως, κάνουν λόγο για μια χρονιά ανοδικής εξέλιξης του τζίρου περίπου κατά 5%, ενώ επισημαίνεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι αποκλίσεις στις επιδόσεις των αλυσίδων από τη μέση επίδοση της αγοράς είναι μεγάλη.

Οι προαναφερόμενες τάσεις μεταβάλλουν τις ισορροπίες μεταξύ των ισχυρών του κλάδου, οι οποίοι πασχίζουν να αντιμετωπίσουν τις όποιες αντιξοότητες, εκμεταλλευόμενοι κάθε ευκαιρία, όχι όμως πάντα με επιτυχία.

Η ΕΥΣ, η ΑΒ Βασιλόπουλος και η Lidl
Η ΕΥΣ, για παράδειγμα, κάνει και φέτος τη διαφορά, αφού σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες η ανάπτυξη του τζίρου της ήδη κυμαίνεται αρκετά ψηλότερα από τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της αγοράς. Εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά μέχρι το τέλος του έτους, η αλυσίδα εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει από την οργανική της ανάπτυξη τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ νέο τζίρο συγκριτικά με το 2022, στον οποίο θα προστεθούν και τα έσοδα των πιθανών νέων εξαγορών από την εταιρεία τοπικών αλυσίδων. Σχολιάζοντας την τακτική επιθετικής επέκτασης της ΕΥΣ και εξηγώντας γιατί επιτυγχάνει ευκολότερα και ταχύτερα συμφωνίες στο πεδίο των εξαγορών, στελέχη του κλάδου επισημαίνουν τη διαφοροποιημένη πολιτική της στην προσέγγιση των υποψήφιων προς πώληση τοπικών αλυσίδων. Η οργανική της ανάπτυξη σε συνδυασμό με τις εξαγορές θεωρείται βέβαιο ότι θα αυξήσουν περαιτέρω το μερίδιο του ομίλου της στην κλαδική αγορά, που το 2022 έφθασε στο 34,4%.

Στην ΑΒ Βασιλόπουλος φαίνεται πως ακόμα δεν έχουν γίνει ορατά, τουλάχιστον στον ανταγωνισμό, τα αποτελέσματα της νέας στρατηγικής της. Η χρονιά φέτος είναι κρίσιμη, καθώς, αν η εταιρεία δεν εμφανίσει ανάπτυξη ικανή να την κρατήσει πάνω από τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης του κλαδικού τζίρου, θεωρείται βέβαιο ότι η διοίκησή της θα υποχρεωθεί σε ανασύνταξη δυνάμεων. Κρίσιμο για την αλυσίδα αξιολογείται το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις της, ειδικά σε ό,τι αφορά τον βαθμό εμπλοκής της μητρικής της στην καθημερινότητά της. Σε κάθε περίπτωση ο τζίρος της πρέπει φέτος να υπερβεί αισθητά τα 2 δισ. ευρώ, επίπεδο στο οποίο έχει «κολλήσει» τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να αποδείξει ότι έχει την απαιτούμενη δυναμική να επεκτείνει το μερίδιό της. Η επίτευξη των σχετικών στόχων θα απαιτήσει επιθετικές κινήσεις, δηλαδή συμφωνίες εξαγορών, που θα αναπτύξουν τον τζίρο της άμεσα.

Στο στρατόπεδο της Lidl η τακτική της διοίκησής της φαίνεται πως φέρνει άριστα αποτελέσματα. Τα κέρδη της εταιρείας, όπως και ο τζίρος της, εκτιμάται πως αυξάνονται βάσει στόχων, αν δεν τους υπερκαλύπτουν, σχολιάζουν παράγοντες της αγοράς, επισημαίνοντας την ταχύτητα προσαρμογής της σε κάθε νέο δεδομένο και τις γρήγορες εναλλαγές των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στα ράφια της, ανάλογα με τη ζήτηση που εμφανίζουν. Είναι γνωστό ότι η Lidl ακολουθεί στην Ελλάδα μια σχετικά διαφοροποιημένη πολιτική μάρκετινγκ από τον όμιλό της, εφαρμόζοντας τακτικές μοντέρνου retail, που κερδίζουν την πιστότητα και την αφοσίωση του καταναλωτή.

Οι Metro, Μασούτης και Πέντε
Στη Metro όλα φαίνεται πως βγαίνουν θετικά. Η εταιρεία, ακολουθώντας μία σχετικά συντηρητική πολιτική ανάπτυξης, αυξάνει ετησίως το τζίρο της στα επίπεδα που αναπτύσσεται η αγορά, διαφυλάσσοντας έτσι τα μερίδιά της. Βασικό στοιχείο διαφοροποίησής της από τον ανταγωνισμό είναι η δραστηριοποίησή της ταυτόχρονα στην οργανωμένη λιανική και την χονδρική, στην οποία κατέχει τη θέση του market leader. Το άνοιγμα που επιχειρεί εταιρεία στο πεδίο της δικαιόχρησης αναμένεται να της εξασφαλίσει έξτρα τζίρο, ενώ η προσδοκία για θεαματική ανάπτυξη του τουρισμού φέτος της προσδίδει επιπλέον πλεονέκτημα, αφού θεωρείται σίγουρη η υπεραπόδοση του δικτύου χονδρικής. Η εταιρεία, πάντως, έχει ανοιχτές τις αντένες της για το ενδεχόμενο εξαγοράς τοπικής αλυσίδας.

Η Μασούτης, έχοντας κάνει πλέον το μεγάλο βήμα για την ανάπτυξή της στην Αττική, επιχειρεί να κερδίσει τα μερίδια που της αναλογούν στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, ενώ η αγορά περιμένει από την αλυσίδα την κίνηση που θα οδηγήσει τις πωλήσεις της σε επίπεδο αισθητά υψηλότερο του 1 δισ. ευρώ, επίπεδο στο οποίο κυμαίνονται σήμερα. Η εταιρεία κατέχει θέση market leader στη Βόρεια Ελλάδα και αυτό που επιδιώκει πλέον είναι να βελτιώσει τη θέση της στο σύνολο της χώρας, μέσω νέων εξαγορών.
Η Πέντε βασίζεται σε ένα πλήρως διαφοροποιημένο μοντέλο διοίκησης και ανάπτυξης, το οποίο, αν και δεν έχει μιμητές μεταξύ άλλων εταιρειών της κατηγορίας της, για την ίδια αποδίδει, τουλάχιστον από άποψη κερδοφορίας. Έχοντας κάνει μία μικρή «κοιλιά» στην ανάπτυξη της, φαίνεται πως πλέον αρχίζει και πάλι να αναπτύσσει το τζίρο της, επεκτείνοντας ταχύτερα το δίκτυό της με νέα καταστήματα, ενώ σημαντική ώθηση θα λάβει και από τη λειτουργία του υπό ανέγερση εμπορικού της κέντρου στην Σαλαμίνα. Η δε προοπτική δημιουργίας ενός σύγχρονου εταιρικού κέντρου logistics, που θα αλλάξει άρδην την πολιτική διαχείρισης και διανομής των προϊόντων της, είναι βέβαιο ότι θα στηρίξει περαιτέρω τα καθαρά της αποτελέσματα.

Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, η Market In κι ο ΕΛΟΜΑΣ
Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αποτελεί άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διαφοροποιημένης ανάπτυξης στην αγορά του κλάδου. Η εταιρεία έχει καταφέρει να εκτοξεύσει τα μεγέθη της σε σχέση με την εικόνα τους τα προηγούμενα χρόνια, βασίζοντας τη στρατηγική της στις εξαγορές τοπικών αλυσίδων, καθώς και στην πολιτική του franchise, το οποίο αποφέρει μεγάλο κομμάτι των εσόδων της. Πρόσφατα εξαγόρασε το δίκτυο της Katerina’s Market, με τέσσερα εταιρικά καταστήματα στη Μεσσηνιακή Μάνη (Καλαμάτα, Στούπα, Άγιο Νικόλαο, Κάμπο). Ο τρόπος με τον οποίο κινείται η εταιρεία δείχνει ότι θα επιμείνει στη συνταγή της επιθετικής ανάπτυξής της.

H Market In είναι μεταξύ των εταιρειών με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κλάδο. Αυτό οφείλεται στην ταχεία επέκταση του δικτύου της, καθώς και στο ότι ο τζίρος της βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα private label προϊόντα, δηλαδή σε επίπεδο κατά πολύ υψηλότερο των ανταγωνιστών της. Στις περιοχές που έχει παρουσία, έχει κερδίσει την πιστότητα των πελατών της, ενώ όλα δείχνουν ότι η χρονιά φέτος θα δώσει νέα ώθηση στα μεγέθη της και αισθητή επέκταση στο δίκτυο της.

Μεγάλο ζητούμενο για την κλαδική αγορά είναι το μέλλον του ΕΛΟΜΑΣ, επειδή ως όμιλος αγορών ελέγχει αρκετές μεσαίες εταιρείες –24 τον αριθμό–, πολλές εκ των οποίων είναι ήδη «στοχοποιημένες» προς εξαγορά από τους ισχυρούς του κλάδου. Το «στοίχημα» για τον ΕΛΟΜΑΣ είναι αφενός να καταφέρει να αποκρούσει ανταγωνιστικά τις επιθέσεις που δέχεται από τους μεγάλους και αφετέρου να καταστεί δυνατή μια κάποιου είδους σύμπραξή του με τους άλλους ομίλους αγορών του κλάδου, ώστε να αυξήσει τα μερίδιά του και να ισχυροποιήσει τη θέση του.