Έντονη διαφοροποίηση στις ταχύτητες ανάπτυξης των ισχυρών της οργανωμένης λιανικής έφερε το 2020, καθώς οι επιδόσεις τους κυμαίνονται από 5% έως και κοντά στο 20%! Η εξέλιξη αυτή σε κάθε περίπτωση διαφοροποιεί σημαντικά τα μερίδια αγοράς των οκτώ ισχυρότερων αλυσίδων του κλάδου, άρα τη δυναμική, τις αντοχές και τις δυνητικές επιδόσεις καθενός στη νέα χρονιά, για την οποία κάθε πρόβλεψη ενέχει πανθομολογούμενα υψηλό ρίσκο αστοχίας.

Αναμφίβολα τα μεγάλα δίκτυα του κλάδου βγήκαν κερδισμένα από την κρίση στη δημόσια υγεία το 2020, επιδεικνύοντας προσαρμοστικότητα και γρήγορα αντανακλαστικά σε ό,τι αφορά την αφομοίωση των έκτακτων αλλαγών, που επέβαλε η κυβέρνηση στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, προκειμένου να ανακοπεί η πανδημία. «Οδηγός» στην ανάπτυξη ήταν και φέτος ο leader του κλάδου, η ΕΥΣ, που έκλεψε τις εντυπώσεις. Οι υπόλοιποι ανταγωνιστές είχαν εμφανώς χαμηλότερες επιδόσεις, ορισμένων δε κυμάνθηκαν χαμηλότερα από τον μέσο όρο της αγοράς, ο οποίος διαμορφώθηκε μεταξύ 9,5% και 10%.

Φυσικά, στα «ρετιρέ» της οργανωμένης λιανικής δεν εισέρρευσε μόνο ένα σημαντικό κομμάτι τζίρου του ευρύτερου εμπορίου, στο οποίο για εκτεταμένα διαστήματα επιβλήθηκαν αυστηρότατα μέτρα περιορισμού της λειτουργίας του –όπως άλλωστε, για τον ίδιο λόγο, οι αλυσίδες επωφελήθηκαν και από τη διακοπή λειτουργίας ή την υπολειτουργία της μαζικής εστίασης–, αλλά και από τα καταστήματα τροφίμων του κλαδικού «ισογείου», δηλαδή τους μικρούς και ανεξάρτητους λιανέμπορους τροφίμων. Αυτοί εκ των πραγμάτων στάθηκε αδύνατο να επιδείξουν μια αντίστοιχη προσαρμοστικότητα στις ιδιαιτερότητες της περιόδου. Ας δούμε αναλυτικότερα τι αποκόμισαν το 2020 οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης (ΕΥΣ), ΑΒ Βασιλόπουλος, Lidl, Metro, Πέντε, ΑΝΕΔΗΚ-Κρητικός και Market In, βάσει των όσων μας είπαν στελέχη των διοικήσεών τους.

ΕΥΣ
Θεαματική περιγράφεται η ανάπτυξη της ΕΥΣ το 2020. Πληροφορίες φέρουν το leader του κλάδου να έχει επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης πωλήσεων στο επίπεδο του 15% σε ενοποιημένη βάση και κοντά στο 19% σε εταιρική βάση. Στον βαθμό που οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιωθούν, η εταιρεία θα έχει κλείσει το 2020 με συνολικό τζίρο 3,130 δισ. ευρώ έναντι 2,630 δισ. ευρώ το 2019, ενώ η επίδοση του ομίλου της θα έχει φθάσει τα 3,772 δισ. ευρώ έναντι 3,280 δισ. ευρώ την προηγούμενη χρήση. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, θετικά εξελίχθηκε το 2020 και για τη θυγατρική στην Κύπρο, όπου η τοπική εταιρεία φέρεται να πέτυχε αύξηση πωλήσεων περίπου 7,5%-8,5%, ενώ εντυπωσιακό είναι το ότι σημαντική ανάπτυξη άνω του 5% φέρεται να πέτυχε και η Χαλκιαδάκης στην Κρήτη, παρά την καθίζηση που υπέστη πέρυσι η τουριστική αγορά του νησιού. Όσο για τη The Mart, αν και η οργανωμένη χονδρική κινήθηκε πτωτικά, κατέγραψε οριακές απώλειες.

Βάσει των πληροφοριών αυτών, το μερίδιο αγοράς της ΕΥΣ φαίνεται ότι αυξήθηκε πέρυσι περίπου στο 30% από 28% το 2019. Για το 2021 η διοίκηση της ΕΥΣ αισιοδοξεί, με την πεποίθηση ότι οι πωλήσεις, τόσο σε ενοποιημένη βάση όσο και σε εταιρική, θα κινηθούν έντονα θετικά, ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί συνολικά στην αγορά. Ανάλογη είναι η αισιοδοξία της για τις επιδόσεις του ηλεκτρονικού της καταστήματος, καθότι, όπως δηλώνεται, πρόκειται για ένα κανάλι που δεν δοκιμάστηκε από τις αρχές του 2020, οπότε στη νέα χρονιά υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις να εμφανίσει σημαντική επιτυχία.

ΑΒ Βασιλόπουλος
Καλύτερα από τις προβλέψεις, που έγιναν ενόσω φούντωνε η πανδημία, εξελίχθηκαν το 2020 οι πωλήσεις της ΑΒ Βασιλόπουλος. Τη μεγαλύτερη ώθηση εμφάνισε ο τζίρος της ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο του έτους, όπως και τον Δεκέμβριο. Το e-shop της εταιρείας εμφάνισε τριψήφιο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ πτωτική ήταν η τάση στα έσοδα του εταιρικού δικτύου ΕΝΑ cash & carry, τόσο λόγω του ισχυρού σοκ που υπέστη η τουριστική αγορά και εν γένει η αγορά του ho.re.ca, λόγω των απανωτών lockdown, όσο και από την απόφαση που έλαβε η εταιρεία να κλείσει ένα από τα δώδεκα καταστήματα του δικτύου χονδρικής. Πρόκειται για το κατάστημα της Λάρισας, το οποίο δεν απέδιδε στο ύψος των προσδοκιών της διοίκησης της ΑΒ Βασιλόπουλος. Ο τζίρος της το 2020 ενισχύθηκε και από τη λειτουργία αφενός των νέων της καταστημάτων –οκτώ εταιρικών και 36 franchise– και αφετέρου των περίπου δεκαπέντε μόλις ανακαινισμένων. Για το 2021 η διοίκηση της ΑΒ Βασιλόπουλος εκτιμά ότι ο τζίρος της θα διατηρήσει την ανοδική του πορεία, πράγμα στο οποίο αναμένεται ότι θα συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, τα οκτώ-δέκα υπό προγραμματισμό εγκαινίασης της λειτουργίας τους νέα εταιρικά καταστήματα, αλλά και τα περισσότερα από τριάντα νέα franchise καταστήματα, που σχεδιάζει να λειτουργήσει φέτος.

Lidl
Αν και το 2020 κύλησε θετικά για τη Lidl, το τελευταίο διάστημα του έτους, οπότε το Υπουργείο Ανάπτυξης έθεσε περιορισμούς στις πωλήσεις προϊόντων non food, υπήρξε μερική ανάσχεση της ανοδικής τάσης του εταιρικού τζίρου. Προβλήματα υπήρξαν και κατά την εφαρμογή του click away, δεδομένου ότι η αλυσίδα δεν λειτουργεί e-shop, ενώ, αν αναλογιστεί κανείς ότι το non food έχει μεγάλη συμμετοχή στο σύνολο των εσόδων της, είναι φανερό ότι το τελευταίο τρίμηνο του έτους δεν εξελίχθηκε, όπως προσδοκούσε η διοίκηση της Lidl. Στελέχη της υπενθυμίζουν ότι η εταιρική χρήση της Lidl κλείνει στις 28 Φεβρουαρίου, οπότε τότε θα είναι σε θέση να αξιολογήσουν πώς διαμορφώθηκαν τα ετήσια μεγέθη της.

Για το 2021 η διοίκηση της εταιρείας διατηρεί την αισιοδοξία της, αν και, όπως σημειώνουν παράγοντες κοντά σε αυτήν, η χρονιά προδιαγράφεται απαιτητική, η ψυχολογική κατάσταση των καταναλωτών είναι άσχημη, ενώ οι εταιρείες καλούνται να αντιμετωπίσουν πολλά και σοβαρά ζητήματα διαχειριστικής φύσης. Έτσι, τα στελέχη της Lidl επαναξιολογούν τα πλάνα τους ανά τρίμηνο, με στόχο, πάντως, την αύξηση του εταιρικού μεριδίου αγοράς.

Σημειώνουμε ότι στη διάρκεια του 2020 το δίκτυο της εταιρείας ενισχύθηκε με δύο νέα καταστήματα κι ότι φέτος θα εγκαινιαστεί η λειτουργία ακόμη τεσσάρων νέων, ενώ στη διετία 2022-2023 θα προστεθούν ακόμα δέκα –πέντε κάθε χρόνο. Μέχρι το 2023 ο σχεδιασμός της Lidl περιλαμβάνει συνολικές επενδύσεις ύψους 350 εκατ. ευρώ. Ήδη αναζητά κατάλληλο ακίνητο για τη δημιουργία ενός νέου εφοδιαστικού κέντρου για την υποστήριξη των αυξημένων αναγκών, που αναμένονται από τη σχεδιαζόμενη επέκταση του δικτύου των καταστημάτων της.

Metro
Το 2020 έκλεισε για το δίκτυο των My Market με ρυθμό ανάπτυξης πωλήσεων στο επίπεδο του μέσου όρου της κλαδικής αγοράς. Η διοίκηση της Metro προβλέπει ανάπτυξη τζίρου του δικτύου λιανικής και το 2021, ακόμη κι αν η αγορά του κλάδου κινηθεί πτωτικά, όπως αναμένεται, άρα προσβλέπει σε αύξηση του μεριδίου αγοράς των My Market. Το δίκτυο των Metro Cash & Carry το 2020 διατήρησε σταθερό τον τζίρο του, παρά την εξουθένωση της αγοράς ho.re.ca. εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας και των μέτρων για την ανάσχεσή της. Στελέχη της εταιρείας επισημαίνουν ότι προ της πανδημίας, αλλά και στη διάρκειά της, έγιναν πολλές και στοχευμένες προσαρμογές στην πολιτική ανάπτυξης του δικτύου πωλήσεων χονδρικής, με αποτέλεσμα να μπορέσει να κρατήσει τον τζίρο του, οπότε επέκτεινε εντέλει το μερίδιό του σε μια αγορά που είχε απώλειες. Η διοίκηση της Metro προσδοκά γενναία ανάπτυξη πωλήσεων χονδρικής το 2021.

Συνυπολογίζοντας τις επιδόσεις των δικτύων λιανικής και χονδρικής, η Metro εκτιμάται ότι το 2020 πέτυχε αύξηση εσόδων 5,5% έναντι του 2021. Όσο για τις ηλεκτρονικές πωλήσεις της εταιρείας, η διοίκησή της αισιοδοξεί ότι και φέτος θα έχουν ανοδική τάση.

Μασούτης
Ανοδικά κατά 6% εξελίχθηκαν οι πωλήσεις της Μασούτης το περυσινό δωδεκάμηνο έναντι του 2019. Στη διάρκεια του έτους η εταιρεία εγκαινίασε τη λειτουργία συνολικά τριών νέων σούπερ μάρκετ, ενώ φέτος προσβλέπει στην οργάνωση ακόμα πέντε νέων καταστημάτων και στην αύξηση του τζίρου της κατά 2%, εκτιμώντας ότι η κλαδική αγορά θα είναι στο σύνολό της μάλλον καθοδική. Σημειώνουμε ότι το e-shop της Μασούτης το 2020 εμφάνισε εντυπωσιακά αυξημένες πωλήσεις, ενώ, όπως εκτιμά η διοίκηση της εταιρείας, ανοδικά θα εξελιχθούν και φέτος, παγιώνοντας τις επιδόσεις του 2020.

Πέντε
Αυξημένα μερίδια αγοράς εξασφάλισε το 2020 η Πέντε, καθώς ο τζίρος των σούπερ μάρκετ Γαλαξίας αυξήθηκε κατά 13,7% συγκριτικά με το 2019. Η διοίκηση της αλυσίδας απέδωσε τις υψηλές επιδόσεις της αφενός στην απρόσμενη αύξηση του τζίρου, που έφερε η κρίση της δημόσιας υγείας συνολικά στις επιχειρήσεις του κλάδου, και αφετέρου στις παρεμβάσεις της οριζόντιας αναβάθμισης των χώρων πώλησης των καταστημάτων της, με τη δημιουργία νέων τμημάτων για τη διάθεση φρέσκων ψαριών και κοτόπουλων, έτοιμων φαγητών και βιολογικών προϊόντων, όπως και με την τοποθέτηση εγκαταστάσεων παραγωγής προϊόντων τύπου bake off. Στην τόνωση του τζίρου της εταιρείας συνέβαλλε και το λανσάρισμα της κάρτας πιστότητας, ενώ μικρής σημασίας ήταν η συμβολή των δύο νέων καταστημάτων της, δεδομένου ότι η Πέντε τα εγκαινίασε τον Δεκέμβριο –το δεύτερο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό κυριολεκτικά στην εκπνοή του έτους. Για το 2021 η εταιρεία αναμένει και νέα αύξηση τζίρου, αυτή τη φορά με τη συνδρομή των νέων καταστημάτων της, των δύο περυσινών και περισσότερων φέτος.

ΑΝΕΔΗΚ-Κρητικός
Με ρυθμό υψηλότερο του μέσου όρου της αγοράς εξελίχθηκαν οι πωλήσεις της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός το 2020, στη διάρκεια της οποίας η εταιρεία εγκαινίασε τη λειτουργία συνολικά δέκα νέων καταστημάτων, εταιρικών και franchise. Για το 2021, χρονιά στην οποία δραστηριοποιείται πλέον εκτός ομίλου αγορών ΕΛΟΜΑΣ, η διοίκηση της εταιρείας αναμένει νέα άνοδο πωλήσεων, στην οποία θα συμβάλλουν τόσο οι επενδύσεις της στην επέκταση δικτύου με νέα καταστήματα, όσο και η νέα εταιρική της ταυτότητα, η καθιέρωση νέου σήματος στο δίκτυο franchise, αλλά και οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στην εμπορική της πολιτική και στην πολιτική μάρκετινγκ (αναλυτικότερα στη σελ. 23).

Market In
Με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης πωλήσεων, ταχύτερο του μέσου όρου της αγοράς, φέρεται να έκλεισε το 2020 για την Market In, η οποία πριμοδότησε τον τζίρο της και με τη δημιουργία νέων καταστημάτων, αλλά και την ένταξη στο δυναμικό της από τον Αύγουστο του e-shop. Σημειώνουμε ότι μόνο τον Δεκέμβριο η εταιρεία ενέταξε στο δίκτυό της τρία νέα καταστήματα. Η διοίκηση της Market In προσβλέπει σε περαιτέρω αύξηση των εσόδων της και το 2021, ανεξάρτητα από το πώς θα κινείται η κλαδική αγορά, δεδομένου ότι προσβλέπει, μεταξύ άλλων, στη λειτουργία είκοσι νέων σούπερ μάρκετ.

Σε ό,τι αφορά το εταιρικό e-shop, ήδη οργάνωσε χώρο στις εγκαταστάσεις που ελέγχει θυγατρική της στο ΜΕΚ Παιανίας, για τη λειτουργία αποθήκης ειδικά για τη υποστήριξη των ηλεκτρονικών πωλήσεων στην περιοχή της Αττικής. Όπως τονίζεται, στο πρώτο εξάμηνο του έτους θα αξιολογηθούν οι επιδόσεις του e-shop, ώστε στη συνέχεια να ετοιμαστούν ανάλογες εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Θεσσαλονίκη.