Η πορεία συγκέντρωσης του κλάδου στα χρόνια της ύφεσης

Το χρονικό της συγκέντρωσης του κλάδου στα χρόνια της ύφεσης (2008-2016) ως πορεία εξαγορών, συγκεντροποίησης επιχειρήσεων και συνάμα απαξίωσης και πτώχευσης επιχειρηματικών δομών παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Πιθανώς διότι δείχνει πολύ περισσότερα για το μέλλον της κλαδικής αγοράς απ’ όσα απλώς περιγράφει ως ιστορία της.

Η συγκεντροποίηση των επιχειρήσεων περνά μέσα από τις εξαγορές και συγχωνεύσεις. Ουσιαστικά πρόκειται για την πλέον αποφασιστική εκδήλωση των διαδικασιών οικονομικής συγκέντρωσης.

Η συγκέντρωση ειδικά της οργανωμένης λιανικής αρχικά προωθείται μέσω του ανταγωνισμού των αλυσίδων στην επέκταση και εδραίωση των δικτύων τους με ίδιες υποδομές και ωριμάζει με τη μέσω εξαγορών ενσωμάτωση στα ισχυρότερα δίκτυα των υποδομών των μικρότερων. Όμως, οι δύο μορφές επέκτασης και κυριαρχίας των δικτύων διανομής (δηλ. με ίδιες και με εξαγορασμένες υποδομές) δεν συμβαίνουν κατά διαδοχή, πρώτα η μια κι ύστερα η άλλη, αλλά κατά περίσταση ωρίμασης των ιδιαίτερων συνθηκών προώθησης της ηγεμονίας κάποιων αλυσίδων έναντι άλλων.

Με τη δημιουργία νέων καταστημάτων οι «παίκτες» είτε εισβάλουν είτε οχυρώνονται στις τοπικές αγορές, προετοιμασμένοι για αναμέτρηση σε βάθος χρόνου, που σε πολλές περιπτώσεις εξελίσσεται σε «πόλεμο χαρακωμάτων» στον ανταγωνισμό των επιχειρήσεων. Αντίθετα με τις εξαγορές και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, επιταχύνεται άρδην και ολοκληρώνεται λυσιτελώς η οικονομική συγκέντρωση, είτε αναφερόμαστε σε πρώιμες εκδηλώσεις της, εκφρασμένες μεμονωμένα σε συμβάντα προαγγελτικά του μέλλοντος, όπως ήταν λχ η εξαγορά των σούπερ μάρκετ Αθηνά από την Αφοί Βερόπουλοι το 1993, είτε εκδηλώνεται σε χρόνο που επιταχυνόμενες οι γενικές τάσεις ολιγοπώλησης της αγοράς προβάλουν αναπότρεπτες, όπως συνέβη στη συγκυρία φέτος της εξαγοράς της Αφοί Βερόπουλοι –στο παρά πέντε της επισημοποίησης της πτώχευσής της– από τη Metro και του παζαριού για τη διάσωση της πτωχευμένης Μαρινόπουλος.

Οι πτωχεύσεις επιταχύνουν τη συγκέντρωση
Η ύφεση των τελευταίων εννέα ετών και οι πολιτικές αδυσώπητης λιτότητας υπερδιόγκωσαν τη σημασία ενός άλλου παράγοντα επιτάχυνσης της συγκέντρωσης: των πτωχεύσεων –αιφνίδιων ή αναμενόμενων, μεγάλου ή μικρότερου ωστικού κύματος, με τη βούλα των δικαστηρίων ή της υπονόμευσης λόγω ύφεσης πωλήσεων, συσσώρευσης χρεών, απώλειας πελατείας κλπ. Οι πτωχεύσεις, λοιπόν, δίνουν την ευκαιρία στους πιο ανθεκτικούς «παίκτες» να διαγκωνίζονται στην… ξύλευση των πεσόντων, αγοράζοντας τις υποδομές τους κοψοχρονιά για την επέκταση των δικών τους δικτύων-μεριδίων-τζίρου, με σκοπό γι’ άλλους την ηγεμονία στην κλαδική αγορά και γι’ άλλους το παζάρεμά τους προς πώληση σε καλή τιμή. Διότι στο ίδιο μέτρο που η απώλεια δυνάμεων επέκτασης μιας εταιρείας σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και όξυνσης του ανταγωνισμού την ωθεί στον κατήφορο της απαξίωσης, οι περισσότεροι από τους μικρομεσαίους, αλλά και ορισμένοι από τους μεγάλους επιχειρηματίες, αναζητώντας ανώδυνη έξοδο από τον ανταγωνισμό, τα δίνουν όλα στον εξωραϊσμό των εταιρειών τους στο κλαδικό «νυφοπάζαρο» των εξαγορών, εγχωρίως και διεθνώς. Το κάνουν, όντας βέβαιοι πως η μακροπρόθεσμη παραμονή τους στην αγορά θα τους συνθλίψει στις μυλόπετρες του ανταγωνισμού. Ένας, λοιπόν, τρόπος να ενισχύσουν την όποια ελκυστικότητα των εταιρειών τους είναι να παίζουν κι αυτοί, ακόμα και ως «ρακοσυλλέκτες», το παιχνίδι της συγκεντροποίησης, μέχρι να βρεθεί και γι’ αυτούς αγοραστής. Όχι τυχαία σήμερα ιδιοκτήτες ακόμα και υγιών επιχειρήσεων δεν βλέπουν την ώρα να ξεπουλήσουν ενόσω δεν σταματούν να επεκτείνονται, ενώ υπό πτώχευση επιχειρηματίες μέχρι πρόσφατα εξαγόραζαν ανταγωνιστές τους κι εγκαινίαζαν νέα καταστήματα, φορώντας κατά περίσταση συνομιλητή κι αυτοί, όπως κι οι πρώτοι, το double-face σακάκι με το πωλητήριο στη μια του όψη και τις προθέσεις για παραμονή στην αγορά στην άλλη…

Οι τρόποι «ξύλευσης» των απαξιωμένων και των πτωχευμένων εταιρειών, βεβαίως, ποικίλουν αναλόγως του βαθμού χρείας των ιδιοκτητών τους και της σημασίας των δομών μιας εκάστης για τους ανταγωνιστές της, αλλά και των επενδυτικών αντοχών των αλυσίδων που διεκδικούν την ηγεμονία. Τα δε όρια της ποικιλίας των εν λόγω τρόπων τα θέτουν ως γνωστόν η εξαγορά όλων των υποδομών και των υποχρεώσεων του πωλούμενου από έναν «παίκτη» και η εξαγορά των δομών του κομμάτι-κομμάτι από περισσότερους «παίκτες» και σε βάθος χρόνου.

Υπερβολές; Ποσώς!
Κάθε περίπτωση και συγκυρία πτώχευσης κι εξαγοράς αλυσίδας έχει τις ιδιομορφίες της. Όμως, εκείνο που βαραίνει στο εξής όλο και περισσότερο, καθορίζοντας δραματικά την επιταχυνόμενη συγκέντρωση της κλαδικής αγοράς, είναι ότι τα επενδυτικά όρια αντοχής για επιθετική επέκταση των αλυσίδων (μέσω ίδρυσης νέων και εξαγοράς έτοιμων υποδομών) πιθανώς προδικάζουν για το ιδιοκτησιακό καθεστώς στον κλάδο ένα μέλλον παραπλήσιο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος σήμερα των τραπεζών. Υπερβολές; Ποσώς, αν ληφθεί υπόψιν, πρώτον, ότι οι προγραμματισμένες ετήσιες σχετικές επενδύσεις των δύο όλο κι όλο πολυεθνικών αλυσίδων που δραστηριοποιούνται στην αγορά μας είναι περίπου οι τριπλάσιες του αθροίσματος των προγραμματισμένων επενδύσεων όλων μαζί των ελληνικών αλυσίδων. Και δεύτερον, ότι ακόμα και οι μείζονες επενδύσεις κορυφαίων ελληνικών αλυσίδων είναι θέσει αμυντικές και υψηλού ρίσκου. Όχι μόνο γιατί αφορούν πλάνα συγχώνευσης υγιών με χρεοκοπημένες μεγάλες επιχειρηματικές δομές, όπου μάλιστα οι μεταξύ τους ασυμμετρίες και ασυμβατότητες δομών, κουλτούρας διοίκησης, ακτινών γεωγραφικής δράσης κλπ εγείρουν θέμα εγγενούς δυσανεξίας των νέων σχημάτων στον ανταγωνισμό τους με τις πολυεθνικές αλυσίδες, αλλά και γιατί το σχετικό εγχείρημα συγκεντροποίησης των ελληνόκτητων επιχειρήσεων εξελίσσεται καθ’ ον χρόνο η τραπεζική κρίση στη νέα της οβιδιακή μεταμόρφωση εμφανίζεται ως δεσμευτικό πεδίο «ενάρετης» αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων (όπου νόμος είναι το συμφέρον του τραπεζίτη), με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει σε προοπτική χρόνου για όσους «παίζουν τα ρέστα τους» απέναντι στους εξ εσπερίας έχοντες, λιανέμπορους και funds…

Στο πλαίσιο αυτών των προβληματισμών έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρακολούθηση της συγκέντρωσης του κλάδου στα χρόνια της ύφεσης (2008-2016) ως πορείας εξαγορών, συγκεντροποίησης και ταυτόχρονα απαξίωσης και πτώχευσης επιχειρηματικών δομών (πηγή: Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ). Η πορεία αυτή είναι τόσο εύγλωττη από άποψη κλιμάκωσης των συνεπειών της σε όλους όσοι έλαβαν μέρος στη διαδρομή ως τις ημέρες μας, ώστε κάθε επιπλέον σχόλιο περιττεύει. Αρκούν τα προλεγόμενα ως οθόνη προβολής όσων ακολουθούν…

2008
Το 2008, λοιπόν, η ΑΒ Βασιλόπουλος ενίσχυσε το δίκτυό της μέσω εξαγοράς από την Plus Hellas και ανακαίνισης 34 μονάδων της γερμανικής εταιρείας. Το εντυπωσιακό είναι ότι πριν ακόμα κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τη νίλα της Plus, ένας ακόμα διεθνής discounter περί τα τέλη του έτους, η επίσης γερμανική Aldi, εκδήλωσε δυναμικά την πρόθεσή της να αναπτυχθεί στην εγχώρια αγορά. Πράγματι, τον Νοέμβριο εγκαινίασε τα πρώτα 7 καταστήματά της κι άλλα 5 ως τα τέλη του έτους.

Κατά τα λοιπά, η Carrefour Μαρινόπουλος εξαγόρασε την αλυσίδα Πειραϊκόν με 3 σούπερ μάρκετ στην ομώνυμη περιοχή κι ένα μεμονωμένο Elite στη Γλυφάδα, ενώ η Αφοί Βερόπουλοι εξαγόρασε την αλυσίδα 4 καταστημάτων στην Αθήνα Αστήρ και η Market In την επίσης αθηναϊκή αλυσίδα 4 καταστημάτων Αγγελίδης. Τέλος, η Δ. Μασούτης εξαγόρασε ένα μεμονωμένο κατάστημα της Τζήμας στη Θεσσαλονίκη.

Συνεπώς το 2008 ήταν η τελευταία χρονιά των επωνυμιών Plus, Πειραϊκόν, Αστήρ και Αγγελίδης.

2009
Το 2009 η ΑΒ Βασιλόπουλος εξαγόρασε την αλυσίδα Κορυφή, με 10 καταστήματα (7 στην Αλεξανδρούπολη και από ένα σε Σάπες, Κομοτηνή κι Ορεστιάδα), επεκτεινόμενη εν τω άμα στη Θράκη. Κατά μήνα Φεβρουάριο είχε πτωχεύσει η μακεδονική αλυσίδα 14 καταστημάτων Χαβαλές. Γρήγορα τα «φιλέτα» του δικτύου της –7 καταστήματά της στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία– προσαρτήθηκαν κατόπιν εξαγοράς σε άλλα τοπικά δίκτυα: 5 στην Αρβανιτίδης (4 στις Σέρρες και 1 στον Οφρύνιο Καβάλας) και 2 στην Κάτζας (στις Σέρρες). Η Αρβανιτίδης εξαγόρασε επίσης 2 Mega Σουμπάσης σε Καστοριά και Αμύνταιο, ενώ ένα ακόμα Σουμπάσης στην Καστοριά εξαγοράστηκε από τη Δ. Μασούτης. Η τελευταία το φθινόπωρο εξαγόρασε 3 σούπερ μάρκετ της αλυσίδας Γεωργάκος στον Βόλο (η οποία απέμεινε με ένα κατάστημα) και 7 της Πασχαλίδης (5 στην Κατερίνη και από ένα σε Λεπτοκαρυά και Κορινό). Έτσι, οι επωνυμίες Κορυφή, Χαβαλές, Σουμπάσης, Γεωργάκος και Πασχαλίδης έσβησαν για πάντα από τον χάρτη των αλυσίδων σούπερ μάρκετ της βόρειας και της κεντρικής Ελλάδας. Αν εξαιρεθεί η δημοφιλής στην περιοχή της Κορυφή και η φαλιρισμένη Χαβαλές, οι υπόλοιπες πωλούμενες, μάλλον διέφυγαν τις Συμπληγάδες της απαξίωσης.

Στον νότο την άνοιξη η Market In εξαγόρασε 8 από τα 14 καταστήματα της αθηναϊκής αλυσίδας Λιάσκος, που μπήκε στη φάση της αποσύνθεσής της (από δύο στου Γκύζη και του Ζωγράφου και από ένα σε κέντρο Αθηνών, Κυψέλη, Αγία Παρασκευή, Καλλιθέα) και τα 3 καταστήματα της Εμπορικός Κόμβος (1 στα Οινόφυτα και 2 στις Ερυθρές Αττικής), που έγινε κι αυτή πια παρελθόν. Παρελθόν, όμως, έγινε και η τοπική κορινθιακή Κασίμης, τα 4 καταστήματα της οποίας είχε εξαγοράσει την άνοιξη η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Τέλος, η Αλιμέντα Τοπ εξαγόρασε ένα μεμονωμένο σούπερ μάρκετ στου Γκύζη.

2010
Το 2010, έτος εισαγωγής της χώρας στον θάλαμο βασανιστηρίων των Μνημονίων, εξελίχθηκε δραματικά για τον κλάδο: η Aldi ξαφνικά αποχώρησε από την Ελλάδα «προικίζοντας» τους ανταγωνιστές της με τα 34 καταστήματα του δικτύου της και τις λοιπές υποδομές της, η Dia Hellas των 377 καταστημάτων (εταιρικών και franchising) εξαγοράστηκε από την Carrefour Μαρινόπουλος στο πλαίσιο στρατηγικής απόφασης του γαλλικού ομίλου στην Ευρώπη, και η Ατλάντικ, αλυσίδα εθνικής εμβέλειας δικτύου 167 καταστημάτων, πυροδότησε το πρώτο μεγάλο «κανόνι» στον κλάδο και από τα ηχηρότερα στην ελληνική οικονομία. Περί τα 200 σούπερ μάρκετ βγήκαν άμεσα στο σφυρί προς ωφέλεια των πιο εύρωστων αλυσίδων, οι οποίες τα μοιράστηκαν «κομμάτι το κομμάτι» στην επόμενη διετία. Ειδικότερα, το 2016 εγκαινίασαν υπό τις επωνυμίες τους η Market In 6 Ατλάντικ (2 στην Κυψέλη και από ένα σε Θησείο, Αγία Παρασκευή, Σελιανίτικα Αχαΐας και Κερατσίνι), η Σκλαβενίτης 1 Ατλάντικ (κέντρο Αθηνών), η Προμηθευτική Τροφίμων 3 (2 στα Πατήσια και 1 στο Νέο Ηράκλειο), η Τρόφιμα Ηλ. Δούκας 1 (στον Άγιο Δημήτριο), η Βιδάλης 2 (από ένα σε Σύρο και Πάρο), η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός 2 (από ένα σε Πέραμα και Βέλο Κορινθίας), η Αφοί Καραγιάννη 1 (στο Γύθειο) και η Παναγιώτα Ρουμελιώτη 1 (στα Κρέστενα). Επίσης, μέσω της εξαγοράς 8 Ατλάντικ στη Θεσσαλονίκη (2 στο κέντρο της πόλης, 2 στην Καλαμαριά, 2 στους Αμπελόκηπους και από ένα σε Πολίχνη και Νεάπολη) δημιουργήθηκε μια νέα αλυσίδα, η Φραγκίδης-Χαλκοματίδης (νυν Ελληνικά Μάρκετ).

Η Carrefour Μαρινόπουλος προχώρησε στη λειτουργία των Dia υπό την επωνυμία της σε Δράμα, Μενίδι, Πύργο, Άρτα, Βόλο, Γιαννιτσά, Καλαμάτα, Λαμία, Κορωπί και Μέγαρα και υπό την επωνυμία Carrefour Express στο κέντρο της Αθήνας (2 καταστήματα), στον Βύρωνα (2), στη Νέα Σμύρνη (2) και από ένα σε Καλλιθέα, Αγ. Ι. Ρέντη και Νίκαια. Η αφομοίωση του δικτύου της Dia στον κορμό της εξαγοράστριας απεδείχθη πολύ βαριά υπόθεση, μολονότι η διοίκησή της σεμνυνόταν για τη γιγάντωση της εταιρείας. Σημειώνουμε ότι η ΙΝΚΑ Χανίων εξαγόρασε 2 καταστήματα που λειτουργούσαν υπό το brand Carrefour με το σύστημα δικαιόχρησης (από ένα σε Χανιά και Ρέθυμνο).

Τέλος, η Αρβανιτίδης εξαγόρασε 3 καταστήματα της αλυσίδας Διατροφική (2 Γιαννιτσά, 1 Σκύδρα), η οποία έβαλε λουκέτο και στα υπόλοιπα 4 καταστήματά της που έμειναν απούλητα.

2011
Την επόμενη χρονιά, το 2011, οι μεγάλοι του κλάδου μπήκαν για τα καλά στον χορό της μοιρασιάς των ιματίων της Ατλάντικ: Η ΑΒ Βασιλόπουλος εξαγόρασε, ανακαίνισε και εγκαινίασε 10 Ατλάντικ (2 στο αθηναϊκό κέντρο και από ένα σε Αμπελόκηπους, Καισαριανή, Βύρωνα, Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Φιλαδέλφεια, Κορυδαλλό, Μύρινα Λήμνου και Καλαμάτα). Στη Δ. Μασούτης πέρασαν 17 Ατλάντικ, εξασφαλίζοντας τα περισσότερα στο δίκτυό της ευκαιρίες επέκτασης σε νέες γι’ αυτήν περιοχές (από 3 σε Λέσβο, Ιωάννινα, Βόλο, 2 στη Πρέβεζα και από ένα σε Λήμνο, Άρτα, Λάρισα, Νάουσα, Καλαμαριά και Πανόραμα). Και η Σκλαβενίτης προικοδότησε το δίκτυό της στην Αττική με 8 εξαγορασμένα Ατλάντικ.

Το καλοκαίρι η Market In εξαγόρασε τα 3 εναπομείναντα σούπερ μάρκετ Λιάσκος, οπότε έπαψε να υφίσταται η επωνυμία Λιάσκος. Όσο για την Carrefour Μαρινόπουλος, βάζοντας λουκέτο σε περίπου 80 Dia, συνέχισε το δύσκολο εγχείρημα της αναδιοργάνωσης του δικτύου της.

2012
Τo 2012 ήταν έτος δύο Μνημονίων, δύο εκλογικών αναμετρήσεων, δύο κυβερνήσεων κι αφόρητης μιζέριας και κατάθλιψης. Όχι τυχαία οι Γάλλοι της Carrefour οριστικοποίησαν την απόφασή τους να αποχωρήσουν από την κοινοπραξία τους με την οικογένεια Μαρινόπουλου. Ως πιο τολμηρά κινούμενη αλυσίδα στον τομέα των εξαγορών αυτή τη χρονιά αναδείχθηκε η Market In: Εξαγόρασε 5 καταστήματα της Αλιμέντα Top που μπήκε σε κατάσταση εντροπίας (2 στη Νέα Σμύρνη και από ένα σε Πατήσια, Γκύζη, Ζωγράφου), 2 Ατλάντικ (στην Κυψέλη), 1 πρώην Elite (στη Βουλιαγμένη), 1 πρώην Δούμουρας (στην Καλλιθέα) κι ένα πρώην Carrefour Express (στην Ηλιούπολη). Η Δ. Μασούτης εξαγόρασε 1 σούπερ μάρκετ της ΕΑΣ Θεσπρωτίας (στην Ηγουμενίτσα) και 3 από τα 13 καταστήματα της ηπειρωτικής αλυσίδας Παύλου (2 στα Ιωάννινα και 1 στο Λούρο Πρέβεζας), η οποία άρχισε να αποσυντίθεται.

Επίσης, εξαγόρασαν η Κρόνος 2 καταστήματα (1 μεμονωμένο στην Κάτω Αχαϊά και 1 πρώην Dia στην Πάτρα), η αλυσίδα των Γρεβενών Παναγιωτίδης 1 μεμονωμένο στην εν λόγω πόλη, η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός 1 της Σικυών (στο Ξυλόκαστρο) και η Extra Πρώτα & Φθηνά 1 πρώην Καταναλωτής (στο Λαύριο). Ας σημειωθεί ότι τον Νοέμβριο κατέθεσε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 του Πτωχευτικού Κώδικα η ευβοϊκή αλυσίδα των 26 σούπερ μάρκετ Εύβοια Market.

2013
Το 2013 πτώχευσαν η κερκυραϊκή αλυσίδα 14 καταστημάτων Sconto, η ηπειρωτική Παύλου (με 10 καταστήματα όπως αναφέραμε προηγουμένως) και η Αλιμέντα Top με δίκτυο 17 καταστημάτων. Την ίδια χρονιά διαγράφηκε από τον χάρτη των αλυσίδων του κλάδου και η αττική Extra Πρώτα & Φθηνά, 9 καταστήματα της οποίας τα εξαγόρασε η Σκλαβενίτης (από ένα σε Παγκράτι, Νέο Κόσμο, Ζωγράφου, Γαλάτσι, Περιστέρι, Νίκαια, Καπανδρίτι, Ελευσίνα και Ασπρόπυργο). Η Σκλαβενίτης εξαγόρασε επίσης 5 καταστήματα Μπαλάσκας (2 στην Κηφισιά και από ένα σε νέα Ερυθραία, Βουλιαγμένη, Περιστέρι) και 4 σούπερ μάρκετ της αλυσίδας 6 καταστημάτων Τρόφιμα Ηλίας Δούκας (από δύο σε Νέα Σμύρνη και Άγιο Δημήτριο). Η Ηλίας Δούκας, κλείνοντας τα άλλα δύο καταστήματά της, έβαλε «τίτλους τέλους». Ήταν, ίσως, η μόνη τοπική αλυσίδα μεταξύ όσων πέρασαν στην ιστορία τη μακρά περίοδο της ύφεσης, που μπορεί να ειπωθεί ότι οι ιδιοκτήτες της δεν ηττήθηκαν αλλά απλώς αποχώρησαν.

Κατά τ’ άλλα η ΑΒ Βασιλόπουλος εξαγόρασε 1 σούπερ μάρκετ Βασιλειάδης στην Κω και 4 Welcome (2 στο Κερατσίνι και από ένα σε Κορυδαλλό και Ναύπλιο), οπότε διαλύθηκε κι αυτή η αλυσίδα. Η Market In, επίσης, εξαγόρασε 1 Welcome στο Λαγονήσι, όπως και 2 μεμονωμένα σούπερ μάρκετ στο Λεκανοπέδιο (σε Ανθούσα και Περιστέρι) και 2 Εύβοια Market (στην Πάρο). Η Μαρινόπουλος εξαγόρασε την εταιρεία 2 σούπερ μάρκετ Τοξότης στη Σάμο, καθώς και 1 Παλαμάρης στη Σύρο (από τα 4 της αλυσίδας σε Σύρο-Τήνο), ενώ η Bazaar εξαγόρασε 2 από τα 4 σούπερ μάρκετ Χάρμα στο Ηράκλειο (οπότε η Χάρμα έπαψε να θεωρείται αλυσίδα).

2014
Οι σημαντικότερες εξαγορές του 2014 πραγματοποιήθηκαν από τη Σκλαβενίτης και τη Μαρινόπουλος. Η πρώτη εξαγόρασε την αλυσίδα 10 καταστημάτων Makro Cash & Carry, καθώς και το 60% της κρητικής Χαλκιαδάκης, που το κατείχε η Αφοί Βερόπουλοι. Η Μαρινόπουλος αφενός ενέταξε στο εταιρικό σύστημα franchising τα 149 καταστήματα της προβληματικής βορειοελλαδικής αλυσίδας Αρβανιτίδης αμέσως μετά τη μεταβίβασή τους στην εταιρεία Αφοί Καρυπίδης, αφετέρου εξαγόρασε στα τέλη του χρόνου το ακμαίο δίκτυο διανομής 18 σούπερ μάρκετ της Αχαΐας, Κρόνος. Η Σκλαβενίτης εξαγόρασε επίσης 1 μεμονωμένο σούπερ μάρκετ στην Πετρούπολη, ενώ η Μαρινόπουλος τα υπόλοιπα 3 καταστήματα Παλαμάρης (2 στην Τήνο κι ένα στη Σύρο), οπότε «έσβησε» κι αυτή η μικρή νησιωτική αλυσίδα, καθώς και τα 3 σούπερ μάρκετ Αρβανίτης στη Σαντορίνη, τα οποία ήταν ως τότε ενταγμένα στο σύστημα franchising της εταιρείας. Την ίδια χρονιά πτώχευσε εντέλει το λαρισινό δίκτυο 41 σούπερ μάρκετ Λάρισα. Μόλις περί τα 6 καταστήματά του στο επόμενο διάστημα επαναλειτούργησαν υπό τις επωνυμίες Δ. Μασούτης, My Market, Γαλαξίας και Εγνατία. Όλα τα άλλα έμειναν αδιάθετα.

Η ΑΒ Βασιλόπουλος εξαγόρασε την τοπική αλυσίδα 3 καταστημάτων Καραγεωργίου (1 στα Άνω Λιόσια και 2 στο Μενίδι), τα 2 σούπερ μάρκετ της εταιρείας Ποδαράκης στο Ίλιον, 3 από τα εναπομείναντα πρώην Extra Πρώτα και Φθηνά (από ένα σε Εξάρχεια, Ελληνορώσων και Νέο Κόσμο), 1 μεμονωμένο στην περιοχή Χανιώτη Χαλκιδικής και 1 Μπαλάσκας στο Παλαιό Φάληρο. Επίσης, η ΙΝΚΑ Χανίων εξαγόρασε τον Νοέμβριο την αιγαιοπελαγίτικη αλυσίδα 17 εμπορικών μονάδων (οι 6 εκ των οποίων C&C) Βιδάλης Μάρκετ, η Προμηθευτική Τροφίμων εξαγόρασε 1 μεμονωμένο σούπερ μάρκετ στο Μαρούσι και 1 Αφοί Βασιλόπουλοι στο Παλαιό Φάληρο και η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός 2 Έλα Πούλος Ανδρέας (σε Άργος και Ναύπλιο) και 1 μεμονωμένο στο Πόρτο Ράφτη.

Σημειωτέον ότι από τις 89 καταγεγραμμένες αλυσίδες από το Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ στην έκδοση του 2010, στα τέλη του 2014 λειτουργούσαν 63. Με άλλα λόγια, μέσα στην πενταετία της ύφεσης περίπου το ένα τρίτο των επωνυμιών σούπερ μάρκετ του κλάδου εξαφανίστηκαν!

2015
Το 2015 η ΑΒ Βασιλόπουλος εξαγόρασε τη χιώτικη αλυσίδα 4 καταστημάτων Key Food, τη συριανή εταιρεία 2 σούπερ μάρκετ Φρέρης και ένα Έλα Πούλος στην Τρίπολη. Η Δ. Μασούτης εξαγόρασε τα 2 σούπερ μάρκετ της επίσης χιώτικης εταιρείας Λεβίδης, όπως και 1 Σκούρας στη Λαμία από τα 3 της αλυσίδας στην πόλη (τα άλλα 2 απλώς «έκλεισαν», ενώ το τελευταίο κατάστημά της δραστηριοποιείται στη Σκιάθο). Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός εξαγόρασε το τελευταίο Έλα Πούλος στη Νεμέα, οπότε κι αυτή η επωνυμία αλυσίδας εξέλειπε, ενώ η Market In εξαγόρασε τρία μεμονωμένα καταστήματα, από ένα σε Πετρούπολη, Οινόφυτα και Γαστούνη.

2016
Για τη φετινή χρονιά περισσεύουν τα λόγια κι οι σελίδες που τους αφιερώνουμε. Τα μεν 180 καταστήματα του δικτύου Αφοί Βερόπουλοι πέρασαν υπό την κυριότητα της Metro, η οποία, παίζοντας για πρώτη φορά το χαρτί της εξαγοράς επιχειρηματικών δομών κι όχι απλά κάποιων καταστημάτων που ανήκαν άλλοτε σε άλλη επωνυμία, εξασφάλισε μια θέση μεταξύ των «επισήμων» στο θέατρο της κλαδικής συγκέντρωσης. Για τη δε Μαρινόπουλος το παρόν τεύχος είναι δεόντως μπαρουτοκαπνισμένο από το «κανόνι» της, το οποίο απ’ ότι φαίνεται δίνει την ευκαιρία στη Σκλαβενίτης ν’ αποκτήσει πανελλήνια διανομή και να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία τζίρου, μεριδίου και αριθμού καταστημάτων στον κλάδο, όπως κι ένα image… διεθνές, αφού η ως χτες παραδοσιοκεντρική αλυσίδα της Αττικής θα βρεθεί με «προικιά» στην Κύπρο.

Όσο για την ΑΒ Βασιλόπουλος, για την ώρα «κατάπιε» μέσω εξαγοράς ακόμα μια μικρή τοπική αλυσίδα 6 καταστημάτων, την Κανάκης, κάνοντας απόβαση στην έδρα της, τη Σαλαμίνα…

Σε τελική ανάλυση το 2016 εκθέτει όλους όσοι έκαναν για χρόνια ότι δεν έβλεπαν και δεν καταλαβαίνανε τα επερχόμενα αναφορικά με τον βίο και την πολιτεία της Μαρινόπουλος, ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, επιχειρηματίες και δημόσιους λειτουργούς. Εκθέτει τους προμηθευτές για τη δουλική ανοχή τους, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την υστερόβουλα αμέριμνη σιωπή τους και φυσικά τις τράπεζες, οι οποίες άνευ δημοσιευμένων ισολογισμών της εταιρείας την περίοδο 2012-2014 συνέχιζαν να τη δανειοδοτούν μέχρι πρόσφατα…