Εισαγωγές-Εξαγωγές στην 7ετία της ύφεσης

Κάτι παραπάνω από 350 δισ. ευρώ κόστισαν οι εισαγωγές προϊόντων που πραγματοποίησε η Ελλάδα την επταετία της ύφεσης, δηλαδή το διάστημα 2008 - 2014. Την ίδια περίοδο η συνολική αξία των εξαγωγών καταγράφηκε στα 165 δισ. ευρώ. Δηλαδή, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας τούτα τα δύσκολα χρόνια επιβαρύνθηκε με 185 δισ. ευρώ, ένα ποσό που είναι κατά 20 δισ. ευρώ υψηλότερο από το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών.

Όπως προκύπτει από σχετικές μελέτες του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ), η αξία των συνολικών εισαγωγών μειώθηκε από 64,1 δισ. το 2008 στο χαμηλότερο επίπεδο των 46,1 δισ. το 2013, αλλά το 2014 παρουσίασε μικρή αύξηση και έφτασε τα 46,8 δισ. ευρώ. Μεταξύ του 2008 και του 2014 καταγράφηκε μείωση 27%. Αντίθετα, οι ελληνικές εξαγωγές το 2008 έφτασαν τα 21,1 δισ. ευρώ, για να «βυθιστούν» στο χαμηλότερο επίπεδο της επταετίας το 2009, φτάνοντας μόλις τα 17,3 δισ. ευρώ. Έκτοτε η πορεία ήταν ανοδική μέχρι το 2013, όταν έφτασαν τα 27,3 δισ. ευρώ, για να μειωθούν όμως και πάλι το 2014 στα 26,9 δισ. ευρώ. Σωρευτικά, μεταξύ του 2008 και του 2014 καταγράφηκε μια αύξηση της τάξης του 27,2%.

Στην πραγματικότητα, όμως, καμία από τις κυβερνήσεις αυτής της επταετίας δεν μπορεί να υπερηφανευτεί για την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, αφού η αύξηση αυτή, αλλά και η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, οφείλονται αποκλειστικά στα πετρελαιοειδή. Αν αφαιρεθούν τα καύσιμα από τους σχετικούς πίνακες, αυτό που προκύπτει είναι ότι οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων όχι μόνο δεν αυξήθηκαν, αλλά σε σχέση με το 2008 ήταν ελαφρά μειωμένες κατά 0,2% το 2014. Στην πραγματικότητα, εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εξαγωγές καθ’ όλη τη διάρκεια της επταετίας δεν ξεπέρασαν τα 17 δισ. ευρώ. Η καλύτερη επίδοση σημειώθηκε το 2012 (16.727,3 εκατ. ευρώ), ενώ το 2014 είχαν περιοριστεί στα 16.537,2 εκατ., ποσό χαμηλότερο από τα 16.570,6 εκατ. ευρώ του 2008. Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό μείωσης των εισαγωγών, αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, αυξάνεται και φτάνει το 39% (από 50,3 δισ. ευρώ το 2008 σε 30,7 δισ. ευρώ το 2014), γεγονός που συνέβαλε στην περαιτέρω μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας.

Πιο συγκεκριμένα: Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στο σύνολο του εμπορίου της χώρας μειώθηκε από 43 δισ. το 2008 σε 19,9 δισ. το 2014, με το ποσοστό μείωσης να διαμορφώνεται στο -53,8%. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, το έλλειμμα από 33,7 δισ. το 2008 περιορίστηκε σε 14,5 δισ. το 2014 (-58%). Σωρευτικά σε όλη τη διάρκεια της επταετίας οι ελληνικές εισαγωγές κόστισαν, όπως προαναφέραμε 185 δισ. ευρώ περισσότερο από τις εξαγωγές, ενώ αν δεν υπολογιστούν τα καύσιμα η διαφορά μειώνεται στα 147 δισ. ευρώ.

Αγροτικά προϊόντα, πρώτες ύλες, χημικά

Με τα καύσιμα να κυριαρχούν στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας –οι εξαγωγές πετρελαιοειδών αυξήθηκαν κατά 126,5% την επταετία και έφτασαν το 2014 να καλύπτουν το 38,5% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών από 21,6% που ήταν το μερίδιό τους το 2008–, φαίνεται ως ματαιοπονία η αναζήτηση νέων δυναμικών εξαγωγικών κλάδων. Κάνοντας απλά μια αναδρομή στις επιδόσεις των επιμέρους κλάδων την επταετία της ύφεσης, αξίζει να επισημάνουμε ότι μόλις τρεις κλάδοι –εξαιρουμένων των καυσίμων– άντεξαν στις πιέσεις και κατάφεραν να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Πρόκειται για τις πρώτες ύλες, το σύνολο των αγροτικών προϊόντων και τα χημικά προϊόντα, όπου καταγράφηκαν αυξήσεις 23,2%, 14,9% και 10,1% αντίστοιχα. Όμως, υπό το βάρος των καυσίμων ούτε αυτές κατάφεραν να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στις συνολικές εξαγωγές της χώρας. Πιο συγκεκριμένα:

• Το μερίδιο των αγροτικών προϊόντων περιορίστηκε το 2014 στο 17,1% από 18,8% που ήταν το 2008. Μάλιστα, το 2010 οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων είχαν φτάσει να αντιστοιχούν στο 19,9% του συνόλου.
• Το μερίδιο των πρώτων υλών περιορίστηκε από το 4% στο 3,8%.
• Το μερίδιο των χημικών προϊόντων περιορίστηκε από το 11,4% στο 9,8%.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, αν εξαιρεθούν τα καύσιμα, το μερίδιο των αγροτικών προϊόντων παρουσίασε αυξητική πορεία και από 24,1% που ήταν το 2008, ανέβηκε στο 29% το 2013, για να περιοριστεί στο 27,8% το 2014. Όμως, και στην κατηγορία των αγροτικών προϊόντων η πορεία των εξαγωγών δεν ήταν κοινή στους επιμέρους κλάδους. Οι εξαγωγές τροφίμων και ζωντανών ζώων αυξήθηκαν την επταετία κατά 22,6%, αλλά παρόλα αυτό το μερίδιό τους μειώθηκε από 14,2% σε 13,7% του συνόλου. Αντίθετα, μειωμένες κατά 5,6% ήταν οι εξαγωγές ποτών και καπνού και κατά 14,2% οι εξαγωγές λαδιών και λιπών. Και στους δύο κλάδους τα μερίδια στο σύνολο των εξαγωγών συρρικνώθηκαν από 2,9% σε 2,2% και από 1,7% σε 1,2% αντίστοιχα. Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία που προκύπτουν, αν ως μέτρο σύγκρισης ληφθεί ο όγκος των εξαγόμενων και εισαγόμενων προϊόντων.

Σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, παρατηρούμε ότι ενώ σε αξία μειώθηκαν κατά 27% την επταετία της κρίσης, ο όγκος των εισαγόμενων προϊόντων μειώθηκε πολύ λιγότερο, μόλις κατά 14% και από 54,84 εκατ. τόνους το 2008 περιορίστηκαν σε 47,2 εκατ. τόνους το 2014. Από την άλλη πλευρά, η χώρα μας εξήγαγε 37,92 εκατ. τόνους προϊόντων το 2014 έναντι 31,65 εκατ. το 2008, δηλαδή σημειώθηκε αύξηση 19,8%. Πολύ κοντά στον μέσο όρο κυμάνθηκε η αύξηση των εξαγωγών τροφίμων και ζωντανών ζώων: από 2,9 σε 3,43 εκατ. τόνους ή ποσοστό 18%. Αντίθετα, λίαν αποθαρρυντική είναι η εικόνα που παρουσιάζουν οι άλλοι δύο κλάδοι του αγροτικού τομέα: Ο όγκος των εξαγωγών ποτών και καπνού συρρικνώθηκε από 4,45 εκατ. τόνους το 2008 σε 265 χιλιάδες το 2014, με το ποσοστό της μείωσης να ξεπερνά το 94%! Η πτώση αυτή οφείλεται στις μειωμένες εξαγωγές χύμα καπνού.

Ο ΠΣΕ επισημαίνει ότι στον κλάδο παρατηρείται αναδιάρθρωση του εξαγωγικού προτύπου υπέρ των συσκευασμένων- μεταποιημένων προϊόντων (ποτά, τσιγάρα) έναντι των χύδην φορτίων του παρελθόντος, γεγονός που μεταφράζεται και σε υψηλότερη προστιθέμενη αξία ανά τόνο εξαγωγών. Ωστόσο, τονίζει, στο πλαίσιο της ΚΑΠ, η παραγωγή καπνού στη χώρα έχει περιοριστεί σημαντικά, ενώ οι εξαγωγές ποτών έχουν γίνει λιγότερο ελκυστικές εξαιτίας του υψηλού ΕΦΚ. Μείωση 26,3% (από 182,5 σε 134,7 εκατ. τόνους) εμφανίζουν και οι εξαγωγές ελαίων. Όπως σημειώνει ο ΠΣΕ, μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου σε ποσοστό ως και 90% του συνόλου, εξακολουθούν να εξάγονται σε χύδην μορφή κυρίως στην Ιταλία.

Αύξηση εξαγωγών 10,7% (χωρίς τα καύσιμα)

Η πολιτική αβεβαιότητα των πρώτων μηνών του τρέχοντος έτους και τα capital controls του καλοκαιριού δεν φαίνεται να επηρέασαν σοβαρά τις ελληνικές εξαγωγές, τουλάχιστον το εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο εννιάμηνο οι εξαγωγές σημείωσαν μείωση 4,6% (περίπου 920 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται αποκλειστικά στα καύσιμα, οι εξαγωγές των οποίων μειώθηκαν κατά 27,6%. Χωρίς τα καύσιμα, οι ελληνικές εξαγωγές κατέγραψαν αύξηση 10,7%. Στις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων οι εξαγωγές είναι αυξημένες, με το υψηλότερο ποσοστό (16,5%) να καταγράφεται στα αγροτικά προϊόντα. Ειδικότερα, η αξία των εξαγωγών ελαίων αυξήθηκε κατά 207,6%, των ποτών και του καπνού κατά 19,7% και των τροφίμων κατά 3,4%. Η μείωση των εισαγωγών καυσίμων κατά 27,5% ήταν η κυριότερη αιτία της συρρίκνωσης των εισαγωγών κατά 11,5% (χωρίς τα καύσιμα το ποσοστό μείωσης περιορίζεται στο 3,3%). Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων εμφανίζονται μειωμένες κατά 1,3%, που μεταφράζεται σε μείωση 1,9% στα τρόφιμα και 10,2% στα έλαια και σε αύξηση 10% σε ποτά και καπνό. Αξίζει να επισημάνουμε ότι ανάμεσα στα 100 σημαντικότερα ελληνικά εξαγόμενα προϊόντα περιλαμβάνονται 27 προϊόντα του αγροτικού τομέα, 3 είδη ένδυσης και 4 είδη νοικοκυριού και προσωπικής περιποίησης και υγιεινής.