Ανταποκρινόμενη στη ανάγκη μελέτης των αλλαγών που σημειώνονται στις συνήθειες και τις ανάγκες των καταναλωτών, οι οποίοι αξιοποιούν πλέον το διαδίκτυο για ένα μεγάλο μέρος των καθημερινών τους δραστηριοτήτων, η Euromonitor μίλησε με 8.070 online καταναλωτές από 17 χώρες. Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της έρευνας, το διαδίκτυο είναι ο καταλύτης μεγάλων αλλαγών, που πρέπει να ληφθούν υπόψη από τις επιχειρήσεις, ακόμη και εάν πρόκειται για συνήθειες που σήμερα αφορούν σε ένα μικρό μόνο τμήμα του καταναλωτικού κοινού.

Το ψηφιακό περιβάλλον εξελίσσεται και αφορά σε όλο και περισσότερους τομείς της καθημερινής ζωής, και κατ’ επέκταση, στις καταναλωτικές συνήθειες, απαιτήσεις και αναμονές. Η διερεύνηση θεμάτων, όπως ποιες είναι οι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούν οι πολίτες διαφορετικών χωρών, καθώς και το πώς αυτές χρησιμοποιούνται, είναι το πρώτο βήμα για τη σύνδεση των επιχειρήσεων με τους… υπερ-συνδεδεμένους (hyperconnected) καταναλωτές. Αυτή την ανάγκη εξυπηρετεί και η έρευνα της Euromonitor, που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2014 και μελέτησε τις αγοραστικές συνήθειες σε 17 χώρες.

Σε ό,τι αφορά τις mobile συσκευές, αποδεικνύεται πως παρά το γεγονός ότι η Apple θεωρείται η πιο καινοτόμος εταιρεία τεχνολογίας, οι καταναλωτές χρησιμοποιούν σε μεγαλύτερο βαθμό συσκευές με λειτουργικό Android. Συγκεκριμένα, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι χρήστες smartphone είναι τρεις φορές πιο πιθανό να χρησιμοποιούν το λειτουργικό της Google (67%) παρά αυτό της Apple (22%). Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στα tablets (62% Android έναντι 32% Apple tablet). Σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό βρίσκουμε το λειτουργικό Windows και στα smartphones και στα tablets, ενώ ακόμη πιο πίσω έρχονται οι χρήστες λειτουργικών BlackBerry και Fire.

Ανεξαρτήτως συσκευής και λειτουργικού, οι πολίτες σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν mobile συσκευές για καθημερινές ανάγκες, από το να καλέσουν ένα ταξί, έως την πληρωμή λογαριασμών. Σε αυτό το περιβάλλον, διαφοροποιείται η χρήση των συσκευών. Για παράδειγμα, τα κινητά τηλέφωνα χρησιμοποιούνται περισσότερο όταν κάποιος θέλει να ελέγξει τα email του, ενώ τα tablet, όπως είναι λογικό, προτιμώνται από όσους θέλουν να παρακολουθήσουν μια ταινία.

Σύγκριση τιμών και προϊόντων: Στην κορυφή οι υπολογιστές
Η διαδικασία που οδηγεί στη λήψη απόφασης για μια αγορά ξεκινά με την περιήγηση στις διαθέσιμες επιλογές, και την ανάγνωση στοιχείων, κριτικών και σχολίων που αφορούν στα brands. Ανεξαρτήτως κατηγορίας, οι καταναλωτές προτιμούν να ξεκινήσουν αυτή τη διαδικασία από τον υπολογιστή τους. Ένα laptop ή ένα desktop έχει μεγαλύτερη οθόνη, και κάνει πιο εύκολη της περιήγηση στο διαδίκτυο από ότι ένα smartphone ή ένα tablet. Και καθώς το φυσικό κατάστημα δεν δίνει τόσο μεγάλες δυνατότητες (πληροφόρησης, σύγκρισης τιμών, ανάγνωσης σχολίων και κριτικών), οι πελάτες προτιμούν να κάνουν με αυτό τον τρόπο το πρώτο βήμα προς μια αγορά. Αυτό δεν σημαίνει πως έχει έρθει το τέλος της βιτρίνας των καταστημάτων. Αντίθετα, η βόλτα στα καταστήματα είναι προτιμητέα από τους αγοραστές ειδών ένδυσης και οικιακού εξοπλισμού, αφού αφορούν σε προϊόντα που η δοκιμή και η φυσική επαφή παίζουν σημαντικό ρόλο, ενώ απαιτούν ελάχιστο κόστος και χρόνο.

Ολοκληρώνοντας την αγορά
Είναι γνωστό πλέον πως οι περισσότεροι καταναλωτές που είναι συνδεδεμένοι στο internet συνηθίζουν να κάνουν μια έρευνα αγοράς, αναζητώντας προϊόντα και την πιο συμφέρουσα τιμή. Κάποιοι από αυτούς προτιμούν να ολοκληρώνουν τη διαδικασία αγοράς στο φυσικό κατάστημα, ενώ άλλοι online. Στην έρευνα της Euromonitor εξετάζεται η online αγοραστική συμπεριφορά (ανεξαρτήτως χρησιμοποιούμενης συσκευής) σε σχέση με τις αγορές που γίνονται εντός του καταστήματος, σύμφωνα με την ηλικία, τη γεωγραφική περιοχή και την κατηγορία προϊόντος. Στην κατηγορία των ηλεκτρονικών ειδών, δύο στους τρεις διαδικτυακά συνδεδεμένους καταναλωτές ολοκληρώνουν τη διαδικασία αγοράς online, με το μεγαλύτερο ποσοστό τους να αφορά σε άνδρες. Παρόλα αυτά, οι χώροι πώλησης εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην αγοραστική διαδικασία, αφού οι καταναλωτές τους επισκέπτονται για να δουν τα προϊόντα και να τα δουν εν λειτουργία.

Mobile αγορές και πληρωμές
Καθώς οι υπερ-συνδεδεμένοι στο internet καταναλωτές νιώθουν μεγαλύτερη άνεση στο να πραγματοποιούν αγορές σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, ένα μέρος τους έχει ήδη ξεκινήσει να εξερευνά τη χρήση mobile συσκευών γι’ αυτό το σκοπό, είτε από την άνεση του σπιτιού, είτε καθόσον βρίσκονται σε κίνηση. Η έρευνα αφιερώνει ένα σημαντικό τμήμα της στην τεχνολογία που χρησιμοποιούν οι καταναλωτές για να αγοράσουν και να πληρώσουν ένα προϊόν online, αλλά και στο που βρίσκονται όταν πραγματοποιούν μια τέτοια αγορά, παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα για τις in-store mobile πληρωμές και τις διαφορές μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων αγορών, ενώ ρίχνει φως στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργούν για τις επιχειρήσεις οι νέες πλατφόρμες πραγματοποίησης πληρωμών.

Η ανάπτυξη του mobile shopping
Η χρήση των mobile συσκευών για την πραγματοποίηση online αγορών παρουσιάζει μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των χωρών που μελετώνται στην παρούσα έρευνα. Μεγαλύτερη πιθανότητα χρήσης κινητών τηλεφώνων για αγορές online υπάρχει μεταξύ των καταναλωτών των αναπτυσσόμενων αγορών σε σχέση με των ανεπτυγμένων. Οι πωλήσεις κινητών είναι ιδιαίτερα υψηλές στην Κίνα και την Ινδία, στοιχείο που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις πως αυτές οι χώρες βρίσκονται στην αιχμή της ανάπτυξης του e-commerce, ενώ ακολουθούν σε μικρή απόσταση η Τουρκία, η Ινδονησία, η Κολομβία και η Μέση Ανατολή. Μεγάλη σημασία έχει επίσης το υψηλό ποσοστό ιδιοκτησίας smartphones. Για παράδειγμα, το ποσοστό αυτό μεταξύ των ερωτηθέντων στην Κίνα ήταν 93%, ενώ στη Γαλλία μόλις 66%.

Όσον αφορά στα ζητήματα που εμποδίζουν την εξάπλωση της χρήσης των κινητών συσκευών για αγορές, η έρευνα αναφέρει, μεταξύ άλλων, την επιφυλακτικότητα των μεγαλύτερων σε ηλικία έναντι της δημοσιοποίησης στοιχείων πληρωμής σε μη ασφαλές διαδικτυακό περιβάλλον, το μέγεθος της οθόνης (που αφορά κυρίως στα κινητά τηλέφωνα και όχι τα tablets), ενώ για τους μικρότερους σε ηλικία, αυτό που δημιουργεί δυσαρέσκεια είναι οι αργές ταχύτητες φόρτωσης των σελίδων ενός website αγορών.


Showrooming Vs Webrooming
Ο πρώτος όρος περιγράφει τη διαδικασία αναζήτησης ενός προϊόντος στο φυσικό κατάστημα, πριν ο πελάτης πραγματοποιήσει την αγορά του online, ενώ ο δεύτερος την αντίστροφη διαδικασία. Οι online λιανέμποροι, έχουν συχνά τη δυνατότητα να προσφέρουν τα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές από ότι στο φυσικό κατάστημα, αφού δεν επωμίζονται το κόστος της λειτουργίας του καταστήματος. Αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα βοήθησε εταιρείες όπως η Amazon και η Alibaba να μειώσουν στο ελάχιστο ή ακόμη και να εξαφανίσουν τους ανταγωνιστές τους. Πολλοί φοβούνται πως στο μέλλον τα φυσικά καταστήματα μπορεί να λειτουργούν απλώς ως εκθετήρια προϊόντων, τα οποία κατόπιν θα αγοράζονται από τους πελάτες τους διαδικτυακά. Αυτός ο φόβος, όπως διαπιστώνει η έρευνα, δεν είναι αβάσιμος. Σχεδόν οι μισοί (46%) των καταναλωτών δηλώνουν πως ελέγχουν τα προϊόντα πρώτα στο κατάστημα και μετά τα αγοράζουν διαδικτυακά, αφού τα βρίσκουν σε χαμηλότερες τιμές.

Αλλά και η αντίστροφη διαδικασία εφαρμόζεται ευρέως. Σε ποσοστό 48% οι καταναλωτές δηλώνουν πως ερευνούν για ένα προϊόν στο internet, αλλά περιμένουν μέχρι να το δουν στο κατάστημα, πριν το αγοράσουν. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα διαδικτυακά γίνεται από την πλειονότητα των καταναλωτών, ώστε να συγκεντρωθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για το προϊόν. Σε ποσοστό 55% οι καταναλωτές δηλώνουν πως πριν αγοράσουν ένα προϊόν αναζητούν τις διαθέσιμες επιλογές στο internet, ενώ σε ποσοστό 44% διαβάζουν τις σχετικές κριτικές και συγκριτικές έρευνες, πριν προχωρήσουν σε μια απόφαση στο κατάστημα. Συμπερασματικά, όπως ήδη αναφέραμε για συγκεκριμένες κατηγορίες, οι καταναλωτές συγκεντρώνουν πληροφορίες στο internet σχετικά με όλα τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν και απευθύνονται στο φυσικό κατάστημα για να δοκιμάσουν τα προϊόντα.

In-store mobile πληρωμές
Οι πολίτες των αναπτυσσόμενων αγορών είναι εκείνοι που σε μεγαλύτερο ποσοστό χρησιμοποιούν mobile μεθόδους για την πληρωμή των αγορών τους. Όπως καταγράφεται στην έρευνα, το ποσοστό, εκείνων που αξιοποιούν τη νέα αυτή τεχνολογία σε εβδομαδιαία ή ακόμη και ημερήσια βάση φθάνει στο 25%. Στις ανεπτυγμένες αγορές οι καταναλωτές όχι μόνο δείχνουν μικρότερη προδιάθεση για in-store mobile πληρωμές, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να έχουν πρόσβαση στις σχετικές υπηρεσίες. Οι ερευνητές καλούν τους λιανέμπορους και τους προμηθευτές να κατανοήσουν πώς και γιατί οι mobile τεχνολογίες έχουν τόσο μεγάλη αποδοχή στις αναπτυσσόμενες αγορές.

Το μέλλον της σχέσης πελατών-brands
Πέρα από τη συναλλακτική σχέση πελατών-brands κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αγοράς, και τα brands και οι λιανέμποροι αξιοποιούν όλο και περισσότερο τα ψηφιακά μέσα για να προσεγγίσουν τους πελάτες τους στην καθημερινή τους ζωή. Η ερευνητές εφιστούν την προσοχή των στελεχών του μάρκετινγκ στο γεγονός ότι οι καταναλωτές νιώθουν πιο άνετα με κάποιες ψηφιακές συναλλαγές από ότι με κάποιες άλλες. Η έρευνα της Euromonitor σημειώνει πως, παρά το γεγονός ότι οι funs έχουν στη διάθεσή τους πολυάριθμους τρόπους επαφής και διασύνδεσης με τις προσφιλείς τους μάρκες, προτιμούν εκείνους που απαιτούν τη μικρότερη προσπάθεια, όπως το να κάνουν like σε μια σελίδα ή να ακολουθούν ένα brand στο Twitter.

Αντίθετα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων δηλώνει πως δεν έχει διάθεση να ασχοληθεί με τη διάδοση πληροφοριών σχετικών με ένα brand, στον ευρύτερο κύκλο τους στα social media. Μόνο ένας στους τρεις ερωτηθέντες δηλώνει πως έκανε share ή retweet ένα post μιας εταιρείας, ενώ μόνο δύο στους δέκα απαντούν θετικά στο εάν έκαναν ποτέ share μια φωτογραφία προϊόντος ή σχόλιο για μια αγορά τους ή share / retweet κάποιο θέμα σχετικά με ένα προϊόν. Και, κατά συνέπεια, εμφανίζεται μικρός και ο αριθμός εκείνων που επιβραβεύθηκαν για κάποια σχετική ενέργεια, με ένα «ευχαριστώ» ή με μια έκπτωση από την εταιρεία.

Το ψηφιακό μέλλον
Μια νέα τάση, που αναμένεται να επηρεάσει τον τρόπο επικοινωνίας με τον καταναλωτή στο μέλλον είναι οι φορητές ψηφιακές συσκευές, όπως τα βραχιόλια, τα γυαλιά και τα ρολόγια, που αποκτούν πλέον και άλλα χαρακτηριστικά, εξαρτώμενα άμεσα από την πρόσβαση στο internet. Για παράδειγμα, ένα ψηφιακό βραχιόλι μπορεί να δίνει στοιχεία σχετικά με την υγεία του χρήστη, ενώ κάθε σχετική συσκευή δίνει δεδομένα για το σημείο όπου βρίσκεται ο χρήστης και πρόσβαση στα social media. Αυτό που πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι να μελετήσουν αυτές τις εξελίξεις και την επίδραση που θα έχουν στις συνήθειες και τις ανάγκες ιδιαίτερα εκείνων των καταναλωτών που έχουν πολύ καλή σχέση με την τεχνολογία, ακόμη και σήμερα που η εξάπλωση της χρήσης των gadgets βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.

Όπως έδειξε η έρευνα της Euromonitor, το 35% των καταναλωτών αναζητούν συσκευές που τους παρέχουν την πραγματοποίηση κλήσεων και την αποστολή μηνυμάτων με hands free, ώστε να έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας όταν οδηγούν ή όταν πρέπει να κάνουν κάποια άλλη εργασία παράλληλα. Την ίδια στιγμή, όμως, η έρευνα κατέγραψε το μικρό ενδιαφέρον των καταναλωτών για παιχνίδια ή για υπηρεσίες εικονικής πραγματικότητας, γεγονός που καταδεικνύει πως η χρηστικότητα των συσκευών έχει μεγαλύτερη σημασία από ότι η διασκέδαση που απολαμβάνουν μέσω αυτών.

Το θέμα της ασφάλειας, βέβαια, εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλο εμπόδιο στη εξάπλωση των ψηφιακών συσκευών και της χρήσης τους το θέμα της ασφάλειας. Το 58% δήλωσε πως αποφεύγει τη σύνδεση στο internet σε δημόσιο χώρο, θεωρώντας πως δεν υπάρχει ασφάλεια δεδομένων, ενώ μόλις το 18% των ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν ανησυχεί για το συγκεκριμένο θέμα. Ένα μεγάλο ποσοστό συμφωνεί πως είναι πιο ευφυές να αγοράζει κανείς προϊόντα μόνο από επιχειρήσεις που εμπιστεύεται, παρά να παρέχει ανοιχτή πρόσβαση σε προσωπικά του δεδομένα στο internet.

Αυτό που συμπερασματικά τονίζει η έρευνα για το πώς πρέπει οι επιχειρήσεις να απαντήσουν στις προκλήσεις του ψηφιακού περιβάλλοντος και των hyperconnected καταναλωτών είναι πως θα πρέπει καταρχάς να αποδείξουν στον πελάτη τους ότι κάθε ψηφιακή συσκευή ή υπηρεσία που του προσφέρουν έχει κάποιο όφελος για τον ίδιο προσωπικά. Επιπλέον, δεδομένου ότι οι ανάγκες του κάθε πελάτη διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, την περιοχή κατοικίας του και τον τρόπο ζωής του, θα πρέπει οι υπεύθυνοι για τη χάραξη της στρατηγικής μάρκετινγκ να έχουν σαφές κοινό-στόχο και να προσαρμόζουν την προσέγγισή του ανάλογα με τις επιμέρους επιθυμίες, ανάγκες, αναμονές και ανησυχίες του.