Βασίλης Κορκίδης: Πενιχρό το αποτέλεσμα των πολιτικών για την ανάπτυξη

Ίσως απαιτηθούν χρόνια, για να γίνει πραγματικότητα το φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, εκτιμά σε συνέντευξή του στο σελφ σέρβις ο κ. Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος της ΕΣΕΕ και του ΕΒΕΠ, τονίζοντας ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν αρκεί για να αλλάξει το κλίμα στην αγορά. Προσθέτει, μάλιστα, ότι η συρρίκνωση του κύκλου εργασιών στο εμπόριο είναι μεγαλύτερη της αντίστοιχης υποχώρησης του ΑΕΠ.

Ο κ. Κορκίδης, αναφερόμενος στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, τονίζει ότι το μέτρο αντί του ενισχύει τον τζίρο και την απασχόληση, ενισχύει τις μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες. Σχετικά με τα Επιμελητήρια, δηλώνει ότι έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν σημαντικές και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, εξελισσόμενα σε Κέντρα Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων και Επιχειρήσεων ή Ενιαία Κέντρα Εξυπηρέτησης Επιχειρηματικότητας.

σελφ σέρβις: Η κυβέρνηση επιμένει ότι βγαίνουμε από την ύφεση κι ότι κλείνει το κεφάλαιο των μνημονίων. Ανακλώνται αυτά στο εμπόριο;

Βασίλης Κορκίδης: Δεν μπορεί κανείς με ασφάλεια να προβλέψει ποια θα είναι η πορεία της ελληνικής οικονομίας. Το λιανεμπόριο υφίσταται με σφοδρότητα τις επιπτώσεις της ύφεσης από το 2009. Μάλιστα, η συρρίκνωση του κύκλου εργασιών στο εμπόριο είναι μεγαλύτερη της αντίστοιχης υποχώρησης του ΑΕΠ. Η μείωση του εισοδήματος, η ανεργία, η έλλειψη ρευστότητας κλπ επέδρασαν αρνητικά στο εμπόριο και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση, συγκριτικά με το σύνολο της οικονομίας. Κύριο ρόλο σε αυτή την εξέλιξη διαδραμάτισαν οι αρνητικές προσδοκίες που δημιουργήθηκαν από την έξαρση της αβεβαιότητας στην αγορά και εξακολουθούν να τροφοδοτούνται ακόμη και σήμερα. Οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν μπορεί να περιμένουν ουσιαστική βελτίωση του κύκλου εργασιών τους, για όσο διάστημα η ανεργία είναι απαράδεκτα υψηλή, η υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα συνεχίζεται, τα φορολογικά βάρη των νοικοκυριών επιβαρύνονται περαιτέρω, η ρευστότητα παραμένει ακόμη στα σχέδια, η αβεβαιότητα για τις προοπτικές παραμένει υψηλή και το διαθέσιμο εισόδημα συνεχίζει να συρρικνώνεται.

Το λάθος της αυστηρά «εξειδικευμένης» ανάπτυξης

σελφ σέρβις: Μπορεί η χώρα να ανακάμψει, με κύρια πεδία στήριξής της τις εξαγωγές, τον τουρισμό, τις υπηρεσίες εν γένει και τον αγροτικό τομέα;

Βασίλης Κορκίδης: Η ελληνική οικονομία οφείλει να προωθήσει όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες που μπορούν να αποδώσουν υψηλή προστιθέμενη αξία, νέες θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα. Το κράτος πρέπει να υποστηρίξει τη δημιουργία και λειτουργία ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και να διασφαλίσει τον υγιή ανταγωνισμό. Αναμφίβολα, η ενίσχυση των εξαγωγών είναι απαραίτητη για την επίτευξη πλεονάσματος στο ισοζύγιο πληρωμών, αλλά προϋποτίθεται η ομαλή λειτουργία της οικονομίας και η παραγωγή ανταγωνιστικών, με διεθνή πλέον κριτήρια, αγαθών και υπηρεσιών.

Ενδεχομένως, η αυστηρή εξειδίκευση σε ορισμένους μόνο κλάδους της οικονομίας μπορεί να αποβεί εις βάρος της χώρας, καθώς θα την καταστήσει περισσότερο ευάλωτη σε εξωγενείς επιδράσεις. Επιπλέον, η «αρχή της συμπληρωματικότητας» σημαίνει πως μία χώρα αξιοποιεί πλήρως τα πλεονεκτήματά της μόνο όταν όλοι οι τομείς παραγωγής λειτουργούν αποδοτικά, δημιουργώντας δυναμικές και πολυποίκιλες συνεκτικές λειτουργίες. Γι’ αυτό είναι, ίσως, προτιμότερο η Ελλάδα να εκμεταλλευτεί το υψηλής ποιότητας δυναμικό της και να επενδύει συνεχώς σε τεχνολογία και καινοτομία, σε όλους τους τομείς.

Οι βιαστικές ερμηνείες

σελφ σέρβις: Γιατί η εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων παρουσιάζει κάμψη;

Βασίλης Κορκίδης: Συνηθίσαμε να προτρέχουμε σε αυτή τη χώρα… Μιλούμε για «κάμψη», όμως, ίσως, απλώς βιαστήκαμε να ερμηνεύσουμε την αύξηση που παρατηρήθηκε, ως «ανάκαμψη» ή ως δείγμα αναπτυξιακής πορείας. Οι εξαγωγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον είναι κάτι πολύ σύνθετο –η περίπτωση της Ελλάδας είναι ενδεικτική. Δεν υπάρχει στο οικονομικό περιβάλλον καμία ντετερμινιστική σχέση μεταξύ των μεγεθών. Μας έλεγαν «μειώστε μισθούς, ώστε να μειωθούν οι τιμές και να κερδίσει η χώρα σε ανταγωνιστικότητα και εξαγωγές». Κι ενώ έγιναν όλ’ αυτά, σε σημείο που κινδυνεύει η κοινωνική συνοχή, το αποτέλεσμα είναι πενιχρό. Κι είναι λογικό αυτό, εφόσον όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν ίδιοι, όπως το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, η γραφειοκρατία, κοκ. Μην ξεχνούμε, βέβαια, την επίδραση των γεωπολιτικών εξελίξεων στις εξαγωγές, η οποία θα φανεί ακόμα εντονότερα στο άμεσο μέλλον.

Η αβεβαιότητα & το επιχειρηματικό περιβάλλον

σελφ σέρβις: Στον τομέα της παραγωγής μεγάλες μονάδες είτε να κλείνουν είτε «μεταναστεύουν» σε γειτονικές χώρες. Μπορεί η πορεία ν’ αναστραφεί;

Βασίλης Κορκίδης: Όσο η αβεβαιότητα παραμένει, όχι. Και το ξεχωριστό στην περίπτωσή μας, που το ξεχνούν οι κυβερνώντες, είναι ότι όσο και να σταθεροποιηθεί η ελληνική οικονομία, η αβεβαιότητα στο πεδίο της επιχειρηματικότητας μπορεί να παραμένει ή και να οξύνεται, διότι το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν επηρεάζεται μόνο από το μακροοικονομικό περιβάλλον. Φορολογική αστάθεια (50 τροποποιητικές διατάξεις τα τελευταία δύο χρόνια), περιορισμένη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ελλιπής διοχέτευση πόρων στην πραγματική οικονομία, υπερβολική γραφειοκρατία…, όλοι αυτοί είναι οι ισχυρότεροι παράγοντες που «διώχνουν» τις μεγάλες επιχειρηματικές μονάδες. Το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να σταθεροποιηθεί, αλλά το φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον ίσως χρειαστούν χρόνια ακόμα, για να γίνει πραγματικότητα στην ελληνική αγορά.

σελφ σέρβις: Υπάρχουν περιθώρια αισιοδοξίας για την οικονομία μας, όταν στην Ελλάδα καταγράφονται τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην Ευρώπη;

Βασίλης Κορκίδης: Το πλέον ανησυχητικό είναι η δυσμενής πρόβλεψη για την πολύ αργή αποκλιμάκωσή της (ο ΟΟΣΑ την προβλέπει περίπου στο 27% στα τέλη του 2015). Όντως, αποτελεί το πλέον οξύ κοινωνικό πρόβλημα σήμερα. Ωστόσο, το πλεονάζον εργατικό δυναμικό της χώρας, το οποίο χαρακτηρίζεται από την υψηλή ποιότητά του, αποτελεί ταυτόχρονα έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες προσέλκυσης επενδύσεων. Η υλοποίηση των επενδύσεων αυτών θα οδηγήσει σταδιακά σε νέες και, κυρίως, μόνιμες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα τώρα που η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι σταθεροποιείται. Συνεπώς, οι προσπάθειες του οικονομικού επιτελείου θα ήταν, ίσως, προτιμότερο να επικεντρωθούν στη δημιουργία ενός υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος –σταθερό και δίκαιο φορολογικό σύστημα, πρόσβαση σε ρευστότητα, περιορισμός της γραφειοκρατίας–, το οποίο θα διασφαλίσει επενδύσεις, νέες και βιώσιμες επιχειρήσεις και δουλειές για όλους.

Το μέτρο για τις Κυριακές απέτυχε

σελφ σέρβις: Ποια είναι τα πρώτα μηνύματα από την αγορά, σχετικά με την κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων; Πού διαφωνείτε με το μέτρο;

Βασίλης Κορκίδης: Το ΙΝΕΜΥ διενεργεί περιοδική έρευνα για τις Κυριακές στις εμπορικές επιχειρήσεις και προσπαθεί να «μετρήσει» την αποτελεσματικότητα του μέτρου. Μέχρι σήμερα τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά, αφού ούτε ο τζίρος των επιχειρήσεων έχει βελτιωθεί ούτε φαίνεται στο άμεσο μέλλον ότι θα ενισχυθεί η απασχόληση. Δεν θέλουν οι επιχειρηματίες να αυξήσουν τον τζίρο τους, να ρίξουν τις τιμές ή να απασχολήσουν άλλο ένα άτομο; Φυσικά και θέλουν! Η Κυριακή, όμως, δεν τους βοηθά να φέρουν κόσμο στα καταστήματά τους, να αυξήσουν τις πωλήσεις τους ή να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους. Αντιθέτως, η εμπειρία από την εφαρμογή του μέτρου σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Ιταλία δείχνει ότι όλες οι σχετικές προσδοκίες είναι απλώς επικοινωνιακά κατασκευάσματα. Το επιχείρημα της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές προϋποθέτει ως συλλογισμό ένα δεδομένο: ότι ο κόσμος έχει αγοραστική δύναμη, αλλά δε προλαβαίνει τις άλλες μέρες να πραγματοποιήσει τις αγορές του! Εμείς –και φαντάζομαι ο οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος– αυτό το αμφισβητούμε.

Κεφαλαιακή στήριξη των ΜμΕ τώρα!

σελφ σέρβις: Σε έναν σημαντικό αριθμό, οι επιχειρήσεις κλείνουν λόγω έλλειψης ρευστότητας. Πότε εκτιμάτε ότι οι τράπεζες θα επιτελέσουν τον ρόλο τους, διαχέοντας κεφάλαιο στην πραγματική οικονομία;

Βασίλης Κορκίδης: Η περιορισμένη πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις πηγές της χρηματοδότησης αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα παράγοντα της προβληματικής λειτουργίας και της ελλιπούς ανταγωνιστικότητας του εγχώριου επιχειρείν. Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσμενείς συνθήκες στην προσπάθεια ανάταξης της πραγματικής οικονομίας, ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει το τραπεζικό σύστημα κρίνεται πρωταρχικής, ιδιάζουσας σημασίας, καθώς βρίσκεται στη διακριτική του ευχέρεια η διοχέτευση πόρων στην αγορά και σε εκείνες τις επιχειρήσεις που πραγματικά τους έχουν ανάγκη.

Η ΕΣΕΕ έχει επανειλημμένως καταθέσει στοχευμένες θέσεις και προτάσεις προς όλους τους αρμόδιους φορείς, στις οποίες τεκμαίρεται πως η ελαστικοποίηση των κριτηρίων χορήγησης πιστώσεων κι η ελάττωση του κόστους του χρήματος συνιστούν ζητούμενο, η ικανοποίηση του οποίου βαίνει προς το συμφέρον και των επιχειρήσεων και των τραπεζών. Κατανοούμε τα δομικής φύσεως προβλήματα που αντιμετώπισαν τον τελευταίο καιρό τα πιστωτικά ιδρύματα (έλλειψη ιδίων κεφαλαίων, μείωση των καταθέσεων), πιστεύουμε, όμως, πως με το πέρας της επιτυχούς ανακεφαλαιοποίησής τους, ωρίμασαν πλέον εκείνες οι συνθήκες, που δίνουν τη δυνατότητα άμεσης διοχέτευσης κεφαλαίων στην πραγματική οικονομία, οι ανάγκες της οποίας επείγουν.

Τράπεζα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων

σελφ σέρβις: Μια από τις προτάσεις σας για τη στήριξη της αγοράς προβλέπει την ίδρυση Τράπεζας Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Από τη στιγμή που προωθείται (από κοινού με τη Γερμανία) μηχανισμός χρηματοδότησης της αγοράς, οργανώνεται νέο ΕΣΠΑ, στηρίζεται ο θεσμός των νεοφυών επιχειρήσεων, ενώ οι συστημικές τράπεζες επιδιώκουν την αναβάθμιση του ρόλου τους, επιμένετε στη θέση σας;

Βασίλης Κορκίδης: Η δημιουργία Τράπεζας Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων αποτελούσε και εξακολουθεί να συνιστά βασική επιδίωξη του επιχειρηματικού-εμπορικού κόσμου, καθώς θα αποτελέσει βασικό σημείο αναφοράς οποιουδήποτε ελεύθερου επαγγελματία, που αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας ή διευθέτησης των υποχρεώσεών του. Οι εξελίξεις στις οποίες αναφέρεστε, συνηγορούν στην επίσπευση της αποδοχής και ικανοποίησης της πρότασης που έχουμε καταθέσει, από τη στιγμή που ο κοινός παρονομαστής και ο άμεσος δικαιούχος των προαναφερθεισών πρωτοβουλιών είναι η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το νέο ΣΕΣ της περιόδου 2014-2020 επικεντρώνεται και δίνει εμφανώς προτεραιότητα στις ΜμΕ, απότοκο των οποίων, σε πολλές εκ των περιπτώσεων, αποτελεί και η ίδρυση των start-ups επιχειρήσεων, ενώ το ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο αναμένεται να προσφέρει οικονομική αρωγή στον, από πολλές απόψεις, αιμοδότη της ελληνικής οικονομίας, το εγχώριο μικρό και μεσαίο επιχειρείν. Άλλωστε, ακόμη και τα ίδια τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν συνειδητοποιήσει πως η αναβάθμιση του ρόλου τους θα καταστεί εφικτή, μέσω της έμπρακτης υποστήριξης και της συνακόλουθης επιβίωσης όσο το δυνατόν περισσότερων ΜμΕ.

Φόβοι για τη δημιουργία ολιγοπωλιακών δομών

σελφ σέρβις: Πώς αντιλαμβάνεστε τον ανταγωνισμό στην οργανωμένη λιανική; Υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω μειώσεις στις τιμές των αγαθών;

Βασίλης Κορκίδης: Ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα και μάλιστα εις βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές είναι, ίσως, το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί υπέρ των μεγάλων αλυσίδων του λιανεμπορίου. Ταυτόχρονα, το μαζικό κλείσιμο των μικρών καταστημάτων στα χρόνια της ύφεσης ενισχύει τους φόβους για τη δημιουργία ολιγοπωλιακών αγκυλώσεων. Οι ελληνικές ΜμΕ, πιεζόμενες από την ύφεση, προσπάθησαν από νωρίς να αντεπεξέλθουν μειώνοντας τις τιμές, όπως αποτυπώθηκε και στο ΔΤΚ. Ωστόσο, οι επιπρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών ενέργειας, υπονόμευσαν μέρος αυτής της προσπάθειας.

Επιμελητήρια: μοχλός εκσυγχρονισμού του Δημοσίου

σελφ σέρβις: Ο επιμελητηριακός θεσμός ζει τη δική του κρίση. Μέσα από ποιες δράσεις μπορεί να επιτελέσει ουσιαστικό ρόλο στήριξης του επιχειρείν;

Βασίλης Κορκίδης: Εάν στις παρούσες συνθήκες δεν είχαμε το μοντέλο των Επιμελητηρίων, ως φορέα παροχής πολλαπλών υπηρεσιών του δημοσίου, χωρίς κανένα απολύτως ουσιαστικά δημοσιονομικό ή επιχειρηματικό κόστος, θα έπρεπε να το εφεύρουμε. Το δημόσιο μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτές τις δομές σε όλη τη χώρα, για να προωθήσει το ζητούμενο: τον εκσυγχρονισμό του. Η συμβολή των Επιμελητηρίων στην παροχή μιας σειράς αξιόπιστων και πολύτιμων δημόσιων υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις είναι δεδομένη –ενδεικτικά μόνο αναφέρω το ΓΕΜΗ, την Υπηρεσία Μιας Στάσης. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλές άλλες σοβαρές αρμοδιότητες, με προτεραιότητα την αδειοδότηση των επιχειρήσεων από τα Επιμελητήρια.

Επιπλέον, τα Επιμελητήρια μπορεί να προσφέρουν σημαντικές και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες –κυρίως να εξελιχθούν σε Κέντρα Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων και Επιχειρήσεων (ΚΕΦΕ) ή σε Ενιαία Κέντρα Εξυπηρέτησης Επιχειρηματικότητας (ΕΚΕΕ), προσφέροντας ουσιαστικά «δωρεάν υπηρεσίες» του δημοσίου. Προτεραιότητα επιβάλλεται να δοθεί στον εξορθολογισμό και την ελαχιστοποίηση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, ώστε να λειτουργούν τα Επιμελητήρια ως μοναδικά σημεία επαφής για όλες τις υπό σύσταση ή υφιστάμενες επιχειρήσεις.