Άλλο είναι η ειδησεογραφική παρουσίαση ή η παρακολούθηση εισήγησης σε ημερίδα με θέμα ένα νέο κέντρο αποθήκευσης και διανομής, όπως αυτό της εταιρείας Μασούτης, για το οποίο η διοίκησή της βραβεύτηκε στα φετινά σελφ σέρβις Excellence Awards, κι άλλο είναι να το περπατάς και να το φωτογραφίζεις, μαθαίνοντας γι’ αυτό από πρώτο χέρι, δηλαδή από τους ανθρώπους του.

Η διευθύντρια σύνταξης κι ο αρχισυντάκτης του σελφ σέρβις ταξιδέψαμε αυθημερόν στη Θεσσαλονίκη, προσκεκλημένοι της διοίκησης της βορειοελλαδικής εταιρείας, για μια ξενάγηση στις νέες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις της, στην περιοχή Καβαλάρι, ανατολικά της πόλης. Ήταν εκείνη την πρώτη ημέρα μετά τον πολυήμερο καύσωνα του Ιουλίου, που έκανε την απόδρασή μας από το κλεινόν άστυ απολαυστικότερη της διαφυγής από τη ρουτίνα απλώς του γραφείου…

Στην είσοδο των γραφείων του κέντρου αποθήκευσης και διανομής μάς υποδέχθηκαν με εγκαρδιότητα οι κκ Θανάσης Μασούτης και Λεωνίδας Παπακώστας, διευθυντής του κέντρου logistics ο πρώτος και διευθυντής του Τμήματος Εμπορίας Προϊόντων Μαναβικής & Κρεοπωλείου της εταιρείας ο δεύτερος. Η άφιξή μας στο Κέντρο συνέπεσε τυχαία με την έλευση εκεί και του ιδρυτή της εταιρείας, κ. Διαμαντή Μασούτη. Θερμές χειραψίες, συστάσεις –σταθήκαμε τυχεροί: Σε δέκα λεπτά βρεθήκαμε, συνοδεία των ξεναγών μας, σε μια αίθουσα συσκέψεων για μια εκτός προγράμματος συνάντηση γνωριμίας μαζί του, που εξελίχθηκε σε συζήτηση –σύντομη μεν, αλλά μεστή.

Χαμηλός και σταθερός ο τόνος της φωνής του, λόγος στοχαστικός, σκέψη μετριοπαθής και γεωμετρικά ζυγισμένη, αποφθεγματική, διδακτική για την καθαρότητα των συμπερασμάτων της. Μέσα σε ένα εικοσάλεπτο συζήτησης η «ακτινογραφία» της δράσης του κλάδου από τη δεκαετία του ’70, σε σχέση με τη ζοφερή πραγματικότητα της ύφεσης, που επιδεινώνεται πέμπτη χρονιά φέτος, ήταν πλήρης. Στο μεταξύ, στον κύκλο των φιλόξενων ξεναγών μας προστέθηκαν ο διευθυντής Μάρκετινγκ του ομίλου με τη βοηθό του, ο κ. Απόστολος Φυλακτός και η κυρία Ελένη Γιαλαμά.

Στρατηγική αρχών
Από τη συζήτηση με τον κ. Διαμαντή Μασούτη σταχυολογούμε, πρώτον, τα σχετικά με το πικρό μάθημα πολλών επιχειρηματιών από το σύνηθες προ της κρίσης λάθος τους, όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, να μην χρησιμοποιούν τις τράπεζες «αποκλειστικά και μόνο ως προσωρινό «συνεταίρο» στις επενδύσεις τους…», αλλά και της αστοχίας τους να επιχειρούν με γνώμονα όχι τις πραγματικές εξελίξεις της αγοράς, αλλά τις φιλοδοξίες ή τις προσωπικές τους διαθέσεις.

Δεύτερον, τη νηφάλια κρίση ότι «ούτε πρέπει ούτε μπορούμε να ανταγωνιζόμαστε τους discounters, άρα οφείλουμε να υπερασπιζόμαστε την ταυτότητα που έχουμε διαμορφώσει ως «καθαρόαιμη» εταιρεία σούπερ μάρκετ στη συνείδηση του πελάτη». Τρίτον, ότι το παραδοσιακό σούπερ μάρκετ δεν μπορεί παρά να προτάσσει στη στρατηγική του την ποιότητα, την ποικιλία και τα επώνυμα προϊόντα, στα οποία στηρίζεται η υπόσταση και το μέλλον του. Τέταρτον, ότι τα no name προϊόντα ακυρώνουν την πιστότητα στο λιανεμπόριο, γιατί αίρουν το δικαίωμα του καταναλωτή στην επιλογή, και υπονομεύουν την ανάπτυξη. Πέμπτον, ότι «με μια ευρωπαϊκή πρωτιά στην πιστότητα πελατών, που έγκειται στο ότι το κοινό μας είναι πιστό στην επωνυμία Μασούτης σε ποσοστό πάνω από 85%, η αποτελεσματικότητα της εταιρείας μας φέτος, ακόμη κι αν δεν ληφθεί υπόψιν η απόδοση των νέων καταστημάτων, έχει θετικό πρόσημο.

Αυτό πιστοποιεί ότι η σταθερότητα της στρατηγικής μας ανταμείβεται, γιατί σεβόμαστε έμπρακτα τον πελάτη. Διότι αυτός είναι το αφεντικό μας!». Έκτον, ότι η Μασούτης δεν πρόκειται να εμπλακεί, μόνη της ή σε συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις, σε discount πειραματισμούς υπό εναλλακτική επωνυμία, «γιατί η αγορά μας είναι μικρή, όλα μαθαίνονται αργά ή γρήγορα και θα ήταν αυτοκαταστροφικό να εκτεθούμε στο πελατειακό μας κοινό κατ’ αυτόν τον τρόπο».

Προσαρμογή όχι υποταγή στη συγκυρία
Για τη δημιουργία του νέου κέντρου αποθήκευσης και διανομής της εταιρείας απαιτήθηκαν δύο χρόνια σχεδιασμού και δύο χρόνια για την κατασκευαστική ολοκλήρωσή του. Οι επενδύσεις στην εφαρμογή σε αυτό των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών αυτοματισμού, σε ένα πλαίσιο υλοποίησης των πιο προωθημένων εμπειριών και αντιλήψεων σχεδιασμού τέτοιων μονάδων, το καθιστούν αναμφίβολα «καμάρι» όχι μόνο για τους ιδιοκτήτες του, αλλά συνολικά για την εφοδιαστική αλυσίδα του κλάδου στη χώρα. Το εντυπωσιακό είναι ότι το δυνητικό δυναμικό του, δηλαδή η λειτουργία του σε πλήρη ανάπτυξη, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενός δικτύου καταστημάτων τουλάχιστον διπλάσιου σε μέγεθος από το νυν της εταιρείας Μασούτης.

Αν λάβει κανείς υπόψη του τα χαρακτηριστικά της τριανταεξάχρονης παράδοσης της εταιρείας –που συνοψίζονται στα εξής: συνεκτικά σχεδιασμένη και καλά μελετημένη γεωγραφική επέκταση, αξιοποίηση των ευκαιριών επί τη βάσει μιας στρατηγικής μακρού ορίζοντα, ευέλικτο μάνατζμεντ, στήριξη σε ίδια κεφάλαια– είναι προφανές ότι οι βλέψεις της Μασούτης εκτείνονται στον χρόνο και τον χώρο πέραν της όποιας συγκυρίας στον κλαδικό ανταγωνισμό και στην κατάσταση της οικονομίας. Χρειάζεται ισχυρή θέληση και τόλμη ώστε ο προβλεπτικός, ορθολογικός σχεδιασμός του επιχειρηματία της πραγματικής οικονομίας να παρακάμπτει είτε το σοκ και το δέος που δημιουργεί η σφοδρότητα της οικονομικής κρίσης (ωθώντας σε επενδυτική απραξία ή αποεπένδυση), είτε τον κερδοσκοπικό αμοραλισμό των «ομολογιούχων επενδυτών» (που έφερε η χρηματιστικοποίηση της οικονομίας), προκειμένου να προωθεί συστηματικά το όραμά του, στηριγμένος σε δικές του δυνάμεις και σε σταθερές αρχές δράσης, προσαρμοζόμενος κι όχι υποτασσόμενος στη συγκυρία.

Όταν έτσι πράττει ο επιχειρηματίας, όπως τεκμαίρεται από την περίπτωση της Μασούτης, ανήκει στην κοινωνική κατηγορία που, με όρους της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης, ονομάζεται «εθνική αστική τάξη». Κι είναι κάμποσο παράδοξο στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία ότι το πιο ζωντανό κομμάτι της εγχώριας, της εθνικής μας αστικής τάξης από άποψη επιχειρηματικής συμπεριφοράς προέρχεται από τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου κι όχι από τη βιομηχανία –με όλες τις εξαιρέσεις, που απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Πρόκειται ακριβώς για επιχειρηματίες αυτοδημιούργητους, πεισμένους από τα πράγματα ότι μόνο στις δικές τους δυνάμεις μπορεί να στηρίζονται και πουθενά αλλού! Κι αυτό κάνουν, βάζοντας πλάτη με τις επενδύσεις και τα οράματά τους για το ξελάσπωμα του τόπου, όντας ταυτισμένοι με τη μοίρα του…

Η ταυτότητα του νέου logistics center της Μασούτης
Το νέο υπερσύγχρονο κέντρο logistics της εταιρείας Μασούτης, επενδυτικού κόστους 50 εκατ. ευρώ, η λειτουργία του οποίου εγκαινιάστηκε πέρυσι τον Νοέμβριο, βρίσκεται στο Καβαλάρι Θεσσαλονίκης, στο 19ο χλμ. της ΠΕΟ Θεσσαλονίκης-Καβάλας, σε ιδιόκτητο ακίνητο της εταιρείας. Οι εγκαταστάσεις του Κέντρου, που καλύπτουν συνολικά έκταση 60.000τμ, περιλαμβάνουν χώρους τεμαχισμού και συσκευαστήριο κρέατος, αποθήκευσης και διαχείρισης οπωροκηπευτικών, φορτίων κατάψυξης, συντήρησης και υγρής ψύξης, καθώς και αποθήκευσης-διαχείρισης ξηρού φορτίου.

Η καινοτομία του είναι τα διαφορετικά επίπεδα ροής για τις παραλαβές και τις αποστολές, ο διαχωρισμός των διαδρόμων που κινούνται οι εργαζόμενοι από εκείνους που κινούνται τα μηχανήματα προς όφελος της μέγιστης ασφάλειας εργασίας, καθώς και το νέο μέσο συλλογής των παραγγελιών, που είναι τα συρόμενα καλάθια-καρότσια, τα οποία κινούνται αυτόματα στους χώρους της αποθήκης πάνω σε κινούμενη υποδαπέδια αλυσίδα,  ώσπου να φτάσουν στις ράμπες αποστολών (σύστημα E-TOW). Το έργο έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας, η προστασία του περιβάλλοντος, η κεντρικοποιημένη διαχείριση του συνόλου των ανακυκλώσιμων και μη υλικών και ο βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων. Στο Κέντρο απασχολούνται 400 εργαζόμενοι. Ο ιδιόκτητος μεταφορικός στόλος φορτηγών της εταιρείας αριθμεί τα 120.

Φωτογραφίες:
01
Τμήμα μαναβικής: Εδώ φτάνουν τα οπωροκηπευτικά των περίπου 400 βορειοελλαδιτών παραγωγών, με τους οποίους συνεργάζεται η αλυσίδα. Ελέγχονται ποιοτικά, ανασυσκευάζονται κατά παραγγελία καταστήματος και ταυτοποιούνται, ώστε ο παραλήπτης στο κατάστημα να ξέρει αριθμό παρτίδας και όνομα παραγωγού. Μέσα σε 24 ώρες τα οπωροκηπευτικά έχουν ταξιδέψει …από το χωράφι στο ράφι.  

02
Το logistic center παραλαμβάνει ατεμάχιστα σφάγια και αποστέλλει στα τμήματα πωλήσεων κρέατος των καταστημάτων ξεκοκαλισμένα, συσκευασμένα και διαχωρισμένα ανά μέρος του ζώου τεμάχια κρέατος. Ο κ. Λεωνίδας Παπακώστας, διευθυντής του Τμήματος Εμπορίας Προϊόντων Μαναβικής & Κρεοπωλείου της Μασούτης, μας δείχνει τις λεπτομερείς καταγραφές των στοιχείων ταυτότητας του εμπορεύματος στην ετικέτα που το συνοδεύει. Μάθημα ιχνηλασιμότητας στη… βαρυχειμωνιά του ψυγείου. Εκτός εγκαταστάσεων κυριαρχούσε ο Ιουλιανός καύσωνας!

03
Το data center του logistic center διοικεί» όσα απαιτεί το management –μια από τις πιο προωθημένες τεχνολογικές εγκαταστάσεις σε θέματα ΙΤ logistics του κλάδου. «Απαιτητική επένδυση! Δεν σας την αρνούμαι, με την προϋπόθεση, όμως, ότι η λειτουργία της εφαρμογής θα μου παρέχει ό,τι στοιχείο σας ζητώ!». Ήταν ο μόνος όρος που έθεσε ο πρόεδρος της εταιρείας, κ. Διαμαντής Μασούτης, στους επιτελείς του όταν συζητούσαν τις προτάσεις τους για τις επενδύσεις σε θέματα τεχνολογίας και πληροφορικής. Όρος σύντομος και περιεκτικότατος, όπως όλες «οι καλές εξηγήσεις».

04
Εδώ καταγράφονται επί οθόνης οι λειτουργίες του «νευρικού συστήματος» του logistic center, εδώ συνδέονται διαδραστικά η τεχνητή με την ανθρώπινη νοημοσύνη, προκειμένου να ασκείται πανεποπτικά το μάνατζμεντ της εφοδιαστικής αλυσίδας της εταιρείας, η οποία περιλαμβάνει τα 238 καταστήματα του δικτύου (221 λιανικής και 17 χονδρικής). Ο κ. Θανάσης Μασούτης, διευθυντής του Κέντρου Αποθήκευσης και Διανομής, εξηγεί τις πρωτοφανείς διαστάσεις των πληροφοριών (από άποψη βάθους, έκτασης και συνδυασμών), που ανά πάσα στιγμή είναι σε θέση να αντλούν και να διαχειρίζονται τα επιστημονικά στελέχη του τμήματος.

05
Ο χειριστής του κλαρκ εκτελεί εντολές που του αποστέλλονται ηλεκτρονικά, σχετικά με τη μεταφορά παλετών από τις παραλαβές εμπορευμάτων των προμηθευτών (άνω επίπεδο των εγκαταστάσεων) στους χώρους picking για την ετοιμασία των παραγγελιών (κάτω επίπεδο των εγκαταστάσεων). Η εκτέλεση των εντολών καταγράφεται, επίσης, αυτόματα στο σύστημα. Η οριζόντια κίνηση του ανυψωτικού οχήματος στους διαδρόμους είναι σταθερής τροχιάς. Κάθε λειτουργία του σταματά αυτόματα, αν τα φωτοκύτταρα εντοπίσουν απροειδοποίητη ανθρώπινη παρουσία. Υπεράνω όλων η ασφάλεια του εργαζόμενου.

06
Βρισκόμαστε στο άνω επίπεδο των εγκαταστάσεων, στην εσοχή ενός διαδρόμου κίνησης μηχανημάτων τύπου VNA, τα οποία με τη λειτουργεία  τους συνδέουν το άνω με το κάτω επίπεδο των εγκαταστάσεων. Συζητούμε με τους κ.κ. Απόστολο Φυλακτό (αριστερά), διευθυντή μάρκετινγκ του ομίλου, και Θανάση Μασούτη (κέντρο).

07
Είναι αργά το μεσημέρι. Τα τελευταία φορτηγά με εμπορεύματα των προμηθευτών ολοκληρώνουν την αποφόρτωσή τους στις ράμπες της αποθήκης, με τις ειδικές φυσούνες που «αγκαλιάζουν» τις καρότσες των φορτηγών, εντάσσοντάς τις στο εσωτερικό περιβάλλον της αποθήκης. Σε λίγο θα αποχωρήσουν.

08
Το πλάτος των διαδρόμων μεταξύ των ραφιών με τις παλέτες είναι τόσο όσο απαιτεί η κίνηση του κορμού και των χεριών του εργαζόμενου, που στέκει στη μέση του διαδρόμου ταξινομώντας εμπορεύματα στις δύο πλευρές του. Λιγότερα «φορτωμένα» βήματα του εργάτη αποθήκης ίσον λιγότερη κούραση γι’ αυτόν, περισσότερη υγεία για τη σπονδυλική του στήλη και, ασφαλώς, μεγαλύτερη απόδοση έργου στον εργάσιμο χρόνο του. 

09
Φορτωμένο χειροκίνητο περονοφόρο. Δεν το σύρει κανείς. Πηγαίνει μόνο στον προορισμό του! Φροντίζει γι’ αυτό η εφαρμογή του συστήματος RFID. Ανάλογα με την εντολή προορισμού, η υποδαπέδια κινούμενη αλυσίδα σταθερής τροχιάς το «γραπώνει» σαν βαγονέτο και το κινεί για εκατοντάδες μέτρα. Έτσι, τα περονοφόρα και οι κλούβες «συναντούν» τους picker, χωρίς αυτοί να είναι υποχρεωμένοι να κάνουν χιλιόμετρα στη βάρδια τους, σπρώχνοντάς τα άλλοτε γεμάτα κι άλλοτε άδεια.

10
Αυτός ο χώρος είναι το λεγόμενο «μουσείο» ή «καθρέφτης» στη γλώσσα του αποθηκάριου. Η διάταξη των προϊόντων στο δάπεδο απεικονίζει την πραγματική τους διάταξη μέσα στο κατάστημα, πράγμα που προσφέρει ακρίβεια και ταχύτητα σε κάθε στάδιο της διαδρομής τους: φόρτωση-εκφόρτωση, εναπόθεση στο κατάστημα, ταξινόμηση στο ράφι.